На денешен ден
На денешен ден (31 јануари)
1747.- Во лондонската болница Лок е отворена првата клиника за сексуално преносливи болести во светот.
1808 – Наполеон ја анектира Република Дубровник. Анексијата ја прогласил генералот Огист Мармон, војводата од Рагуза. Така, Република Дубровник престанала да постои, а тој град и бил доделен на Австрија на Конгресот во Виена во 1815 година.
1841.- Роден е Лаза Костиќ, основоположник на модерната српска поезија, последниот голем поет меѓу српските романтичари. Покрај поезијата, пишувал драми, есеи, критики, филозофија, превод и новинарство. Поддржувач на водачот на војводинските Срби, Светозара Милетиќ и борец за обединување на Србите, бил пратеник во унгарскиот парламент (збирка „Песни“, од кои најпозната е „Санта Марија дела поздрав“ , драми „Максим Црнојевиќ“, „Пера Шегединац“).
1917.- Германија објави „тотална војна на море“ во Првата светска војна со намера да ја принуди Британија да капитулира со неограничена подморска војна. Германското торпедирање на американските бродови кои носеа оружје во Велика Британија, ги принудија досега неутралните САД да влезат во војна против Централните сили.
1918.- Во Русија, 31 јануари бил последниот ден на сметање на времето според стариот, јулијански календар, а следниот ден датумот бил означен како 14 февруари, според новиот, Грегоријански календар.
1930.- Отворена е Лондонската поморска конференција, која заврши на 22 април со договор меѓу Велика Британија, САД, Франција, Италија и Јапонија за регулирање на војувањето со подморници.
1946.- Југословенското уставно собрание го усвои првиот устав на државата под ново име Федеративна Народна Република Југославија.
1950.- Американскиот претседател Хари Труман објави дека наредил производство на хидрогенска бомба.
1956.- Умре англискиот писател Алан Александар Милн, автор на популарната детска приказна „Вини Пух“.
1958.- Од Кејп Канаверал, Флорида, лансиран е првиот вештачки сателит во Америка, Explorer I.
1962.- На иницијатива на САД, на состанокот во Уругвај, Куба беше исклучена од Организацијата на американските држави и беше донесена резолуција за забрана на трговијата со неа.
1962.- Умре карикатуристот Петар (Пјер) Крижаниќ, еден од основачите на југословенската карикатура, писател и есеист и еден од основачите на сатиричниот весник „Ошишани јеж“ (1935). По Втората светска војна ја објавил картата „Против фашизмот“.
1964.- Советската автоматска станица „Луна 9“ е лансирана кон Месечината, која тивко се спушта три дена подоцна и ги емитува првите ТВ снимки од површината на Месечината.
1971.- Воведен е ограничен телефонски сообраќај меѓу Источен и Западен Берлин, за прв пат по 19 години.
1974.- Умре американскиот филмски продуцент Семјуел Голдвин, еден од основачите на Metro-Goldwyn-Mayer („Најдобрите години од нашите животи“, „Малите лисици“, „Порги и бес“).
1990.- Во Москва е отворен американски ресторан за брза храна Мекдоналдс.
1994.- Во главниот град на Сомалија, Могадишу, американските маринци, придружувани од конвој американски дипломати, отворија оган врз луѓето собрани во центарот за дистрибуција на храна, при што загинаа најмалку пет цивили, а многумина беа ранети.
1996.- Специјалниот пратеник на генералниот секретар на ОН за човекови права, Елизабет Рен, рече дека во Босна има околу 200 до 300 масовни гробници и дека босанските Хрвати и муслиманите се одговорни за злосторствата за време на војната во Босна.
1996.- Тамилски бомбаш самоубиец удри во камион полн со експлозиви во централната банка на Шри Ланка во Коломбо. Во експлозијата загинаа 90, а беа повредени 1.400 луѓе.
1997.- Во конфликт меѓу вооружените Албанци и српската полиција во близина на Вучитри, Косово, загинаа тројца Албанци, а тројца припадници на српското МВР беа ранети.
1998.- Собранието на Република Српска, на седницата во Бања Лука, донесе одлука за преместување на седиштето на Владата на Република Српска од Пале во Бања Лука.
2001.- По деветмесечно судење, шкотскиот суд го осуди на доживотен затвор Либиецот Абдел Басет ал-Мегра за поставување бомба во авионот на Пан Ам кој се урна во близина на шкотскиот град Локбери во декември 1988 година, при што загинаа 270 луѓе. Ослободен е неговиот соучесник Амин Калифа Фахим.
2002 – Католичката црква во Ирска се согласи да плати 110 милиони долари како компензација на луѓето кои го поминале своето детство во црковни сиропиталишта, каде што биле сексуално злоупотребувани од свештенството. Дотогаш тужби поднеле 3.500 луѓе кои живееле во вакви црковни институции.
2006.- Умре Корета Скот Кинг, сопруга на Мартин Лутер Кинг, која по неговата смрт стана лидер на борбата за расна еднаквост во САД.
2007.- Американскиот романсиер Сиднеј Шелдон, добитник на Оскар за најдобро сценарио во 1948 година за комедијата „Ергенот и Боби Соксер“ со Сери, Сери, Мирна Лој и Ширли Темпл, умре во главните улоги.
2011.- Умре Питер Егнер, осомничен дека учествувал во убиството на околу 17.000 луѓе како припадник на нацистичките окупаторски сили за време на Втората светска војна во Србија, а чија екстрадиција еднаш Србија побарала од САД.
2012 – Јапонските власти го ограничија времетраењето на нуклеарните реактори на четириесет години по катастрофата во Фукушима.
2015.- Пожар избувна во библиотеката на рускиот институт за општествени науки во Москва, каде се чуваат повеќе од 14,2 милиони примероци од книги и ракописи.
2020 – Судот на Европската унија во Луксембург се прогласи за ненадлежен за тужбата на Словенија против Хрватска за наводно прекршување на европското право со неспроведување на арбитражната одлука на државната граница.
2020 година – Обединетото Кралство ја напушта ЕУ на последниот ден од јануари, по 47 години. Од 1 февруари, Европскиот парламент има помалку пратеници поради излегувањето на Велика Британија, наместо 751 до 705. Велика Британија имаше 73 места во тоа тело, 27 беа прераспоредени во другите земји-членки, додека 46 места останаа празни.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево1 ден„ЕВН КЕЦ Кичево“ најави прекин на електрична енергија на овие локации, работите на терен се планирани за вторник и четврток
-
Хороскоп1 денХороскоп за понеделник (17 ноември)
-
Спорт2 дена(ЖИВО) У17: Македонија – Русија во вториот контролен меч, кичевчанецот Војчески во стартниот состав
-
Временска прогноза1 денПопоски: Доаѓаат обилни врнежи од дожд кои ќе предизвикаат поплави, ќе има засилен ветер, западниот дел од државата ќе наврнат до 200 литри/м³ дожд
-
Хороскоп10 часаХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Спорт2 дена(ФОТО) У17: Русија поуспешна од Македонија во вториот контролен меч, одигран денес во Струмица
-
Македонија19 часаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Македонија21 часНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
