На денешен ден
На денешен ден: 31 октомври
1517.- Почина италијанскиот сликар Фра Бартоломео, еден од последните фирентински ренесансни мајстори. Се смета за претходник на барокот („Богородица со светци“, „Пиета“).
1517.- Огорчен од бројните злоупотреби на црквата, германскиот свештеник Мартин Лутер закачи 95 тези за реформата на црквата на вратата од катедралата во Витенберг и ги стави на јавна дискусија. Така започнала реформацијата во германските земји, а Лутер станал еден од нејзините водачи.
1632.- Роден е Јан Вермер, еден од најголемите холандски мајстори во 17 век. Непрепознаен и неразбран цел живот, два века подоцна е рангиран меѓу најголемите уметници во историјата на сликарството, а неговите слики достигнале астрономски цени („Поглед на Делфт“, „Жена со писмо“, „Девојка со ѓердан“, Во студиото“, „ Час по музика“).
1795.- Роден е Џон Китс, еден од великаните на англиско-романтичкото соѕвездие од крајот на 18 и почетокот на 19 век. За пет години од создавањето (починал на 26 години) оставил дело што го вбројува во еден од најголемите поети на англиската литература („Ендимион“, „Ода на славата“, „Ода на грчката урна“, „Ода на есента“).
1848.- Царските трупи под команда на фелдмаршалот Алфред Виндишграец ја зазедоа Виена, задушувајќи го осуммесечното виенско востание за време на кое беше воспоставена револуционерна влада.
1851.- Во Цетиње умре црногорскиот епископ, филозоф и државник Петар II Петровиќ Његош, голем епски поет, автор на познатото драмско-епско дело „Горски виенац“. Како државник ги поставил темелите на модерната црногорска држава, ја основал извршната власт и сенатот, ги организирал судовите и вовел даноци. За време на неговото владеење, во 1834 година во Цетиње била основана првата печатница и било изградено првото училиште. Во своето книжевно наследство ги оставил и епот „Лука микрокозма“, драмата „Лажни кола Шчепан Мали“ и песни.
1871.- Врз основа на уставот од 1869 година (Устав на гувернерот), бил донесен првиот закон за поротата во Србија, кој стапил на сила на 1 јануари 1872 година.
1918.- Убиен е атентат врз поранешниот унгарски премиер, грофот Иштван Тиса, водач на реакционерната Национална работничка партија.
1922.- Роден е принцот од Камбоџа, Нородом Сиханоук, кој првпат на тронот го донела француската колонијална власт во 1941 година. Тој беше соборен во 1970 година со државен удар од страна на генералот Лон Нол, а потоа накратко (1975-76) беше претседател за време на режимот на Црвените Кмери. По серијата турбулентни политички промени, во 1993 година тој повторно стана крал на Камбоџа.
1925.- Реза Кан го презеде иранскиот престол и ја основа династијата Пахлави, која владееше со земјата до Исламската револуција во 1979 година.
1926.- Умре американскиот магионичар Хари Худини, најпознатиот магионичар на 20 век. Роден како Ерих Вајс, тој го промени своето име во делот на францускиот магионичар Роберт Худин.
1940.- Битката за Британија заврши со победа на британската авијација, која Германците ја започнаа во јули со силно бомбардирање и поморска блокада на Велика Британија. Британците ја презедоа воздушната контрола над Ла Манш, а Германците се откажаа од инвазијата на островот.
1952.- САД го извршија првото тестирање на хидрогенска бомба на Маршалските Острови во Тихиот Океан.
1956.- Со бомбардирањето на египетските аеродроми, Британија и Франција извршија напад врз Египет за време на Суецката криза.
1961.- Во процесот на десталинизација на Советскиот Сојуз, посмртните останки на Сталин беа преместени од мавзолејот на Црвениот плоштад во гробница покрај ѕидините на Кремљ.
1984.- Индира Ганди, премиерка на Индија, е убиена пред нејзината резиденција во Њу Делхи. Убиството го извршиле екстремисти од Сики, членови на нејзиното лично обезбедување.
1991.- Фредерик Чилуба го победи Кенет, водачот на борбата за независност и прв претседател на земјата, на првите повеќепартиски избори во Замбија.
1993.- Умре италијанскиот режисер Федерико Фелини, кој стана водечко име во италијанскиот и светскиот филм во 1950-тите. Еден од најистакнатите претставници на италијанскиот неореализам е добитник на три Оскари за филмовите „Улица“, „Ноќите на Кабирија“ и „Осум и пол“. Него го прославија и „Амаркорд“, „Слаткиот живот“, „Џулиета и духовите“.
1999.- За време на 113. фудбалско дерби меѓу „Партизан“ и „Црвена звезда“, во судири меѓу навивачите загина ученикот Александар Радовиќ. Тоа беше прв случај на насилна смрт на фудбалски натпревари во Југославија.
2000.- Во Казахстан експлодира руска ракета која ги носеше првите жители на Меѓународната вселенска станица.
2003.- Во Малезија по 22 години е избран петтиот премиер Абдула Ахмад Бадави. Тој го замени Махатир Мохамед, кој владее со земјата во Југоисточна Азија од 1981 година со репутација на најконтроверзниот азиски лидер.
2010.- На изборите во Бразил, Дилма Вана Русеф е избрана за нов шеф на државата и таа е првата жена претседател во историјата на таа земја.
2011 – УНЕСКО стана полноправна членка на Палестина, по што Канада, САД и Израел го прекинаа финансирањето на организацијата.
2015 – 217 патници и седум членови на екипажот загинаа кога руски авион што летал на релација Шарм ел Шеик – Санкт Петербург се урна во централниот дел на Синајскиот полуостров. Русија ја окарактеризира оваа авионска несреќа како терористички напад.
2015.- Пожар избувна во ноќен клуб во Букурешт за време на концерт на хеви метал предизвикан од пиротехнички средства, а 61 лице загина во метежот предизвикан од паниката на посетителите да го напуштат клубот.
2020 – Шкотскиот актер Шон Конери, познат како првиот филм за Џејмс Бонд, умре на 91-годишна возраст (The Unbreakable, The Name of the Rose, The Hunt for Red October)
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Хроника2 денаЕдногодишно бебе почина во кичевската болница, било донесено во тешка здравствена состојба, реанимација и медицинската помош не помогнале
-
Кичево20 часаОВР Кичево поднесе кривична пријава против поранешниот градоначалник, постапувал спротивно на законот за пожарникарство
-
Кичево24 часа„Венаки“ Кичево: Пристигнува гооолемиот „Black Friday“ со неверојатен попуст до -70% на цени на одредени производи од светски производители за санитарија и останата покуќнина
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (25 ноември)
-
Хороскоп10 часаХороскоп за среда (26 ноември)
-
Македонија2 дена16 годишник од Охрид извршил обљуба врз 12 годишно девојче, видеото стигнало до уценувач
-
Хроника18 часаМлад затвореник од струшко починал, откако во тешка здравствена состојба бил донесен во Општата болница во Охрид
-
Македонија2 денаСе вози во „алкохолизирана“ состојба, МВР презеде мерки врз возачи на кои им е констатирано дека возеле под дејство на алкохол
