На денешен ден
На денешен ден: 4 февруари

1536.- Францускиот крал Франсоа I стапил во сојуз со турскиот султан Сулејман I за да им се спротивстави на Хабсбурзите.
1746.- Роден е полскиот национален херој Тадеуш Кошјушко, борец против поделбата на Полска и водач на востанието против Русите во 1794 година. Учествувал во Американската револуционерна војна во 1776 година и бил помошник на Џорџ Вашингтон.
1783.- Велика Британија потпиша договор за признавање на Соединетите Држави во Париз, со што заврши осумгодишната британско-американска војна, позната како Американска војна за независност.
1789.- Џорџ Вашингтон е избран за прв претседател на САД. Тој беше претседател осум години и се повлече од политиката во 1797 година, одбивајќи да се кандидира за шеф на државата по трет пат.
1897.- Роден е Лудвиг, германски политичар и економист, западногермански канцелар од 1963 до 1966 година, поддржувач на неолибералната економија и главен творец на германското „економско чудо“.
1900.- Роден е францускиот писател Жак Превер, „поет на љубовта, пријателството и среќата“, автор на познатата „Барбара“, многу популарен меѓу младите во 1950-тите. Тој е познат и по неговите сценарија за филмовите на Марсел Карне „Брег во магла“, „Хотел Север“, „Деца од рајот“, „Љубовници од Верона“.
1901.- Умре српскиот политичар, новинар и писател Светозар Милетиќ, водач на Србите во Војводина во борбата за национални права во Австро-Унгарија. Бил градоначалник на Нови Сад (1861) и водач на либералната струја на Благовештението (1861). Тој го започна познатиот весник „Застава“, водечкиот весник на Србите од Војводина.
1904.- Јапонската морнарица го блокираше руското пристаниште Порт Артур на далечниот исток, што го означи почетокот на руско-јапонската војна.
1938.- Адолф Хитлер ја презеде функцијата министер за војна на нацистичка Германија и го назначи Јоаким фон Рибентроп за шеф на дипломатијата.
1945.- Британскиот премиер Черчил, американскиот претседател Рузвелт и советскиот водач Сталин се сретнаа во Јалта, Крим, за да се договорат за активностите за ставање крај на Втората светска војна и повоените планови. Се смета дека на таа конференција била договорена поделба на „сферата на влијание“ на тогашните светски сили, што подоцна довело до Студена војна меѓу комунистичкиот Исток и капиталистичкиот Запад.
1946.- Поранешниот српски премиер, генерал Милан Недиќ, изврши самоубиство за време на истрага. Недиќ беше обвинет за предавство и воени злосторства во окупирана Србија во Втората светска војна.
1961.- Во Ангола започна востанието против португалската колонијална власт. Ослободителната војна заврши во 1974 година, а во октомври 1975 година, Ангола се стекна со независност.
1966.- Јапонски Боинг 727 се урна во заливот Токио, при што загинаа 133 патници и членови на екипажот.
1972.- Велика Британија и девет други земји го признаа Источен Пакистан како независна држава Бангладеш.
1974.- Гренада стекна независност од Британскиот Комонвелт.
1976.- Во земјотрес во Гватемала загинаа 23.000 луѓе, а 1,5 милиони останаа без покрив над главата.
1976.- Главниот град на Мозамбик, Лоренцо Маркез, беше преименуван во Мапуто.
1980.- Умре српскиот сликар Стојан Аралица, член на Српската академија на науките и уметностите, еден од водечките уметници на српското сликарство на 20 век.
1989.- Диктатурата го собори парагвајскиот диктатор Алфредо Стреснер, кој владееше 35 години. Во бунтот загинаа повеќе од 300 луѓе, главно војници. Нов претседател на Парагвај стана генерал Андрес Родригез.
1994.- За време на босанската војна во сараевското предградие Добриња, девет лица загинаа, а 15 беа ранети од артилериска граната. Меѓу жртвите кои чекале ред за хуманитарна помош имало и три деца.
1997.- Силно невреме се судри со два израелски воени транспортни хеликоптери, CH-53 Sikorski, кои превезуваа елитни единици. Загинаа 73 војници.
1998.- Земјотрес го потресе регионот Рустак во северната авганистанска провинција Тахар, при што загинаа најмалку 4.500 луѓе.
2000 – Формирањето на новата австриска коалициска влада со екстремно десничарската Партија на слободата на Јорг Хајдер предизвика протести во Виена и на други места во Австрија. Израелскиот амбасадор ја напушти Виена, а Европската унија воведе политички санкции за Австрија.
2003 – И двата дома на југословенскиот парламент ги усвоија Уставната повелба и Законот за нејзино спроведување, со што се стави крај на Сојузна Република Југославија. Новата држава го доби името Државен сојуз на Србија и Црна Гора.
2004.- Врвниот пакистански нуклеарен физичар, Абдул Кадир Кан, ја прифати целосната одговорност за објавувањето податоци за нуклеарната технологија до Иран, Либија и Северна Кореја и побара од нацијата да му прости.
2005.- Умре американскиот актер и активист за граѓански права Оси Дејвис, кој ги урна бариерите за афроамериканските уметници и стана еден од најпрепознатливите ликови актери во САД.
2005.- На 99-годишна возраст умре Макс Шмелинг, боксерска легенда, кој ја освои светската титула во 1930 година со победата над Џеки Шарк. Шмелинг е првиот германски и европски светски шампион во бокс. Тој се повлече од рингот на 43 години и имаше 56 победи (39 нокаути), 10 нерешени и четири порази.
2006.- Милорад Додик, лидер на Сојузот на независни социјалдемократи, е назначен за мандатар на новата влада на Република Српска.
2009.- На ултраконзервативниот бискуп Ричард Вилијамсон, кој го негираше Холокаустот, Ватикан му нареди „недвосмислено и јавно“ да ја повлече својата изјава доколку сака да остане епископ на Римокатоличката црква.
2012.- Во Советот за безбедност на Обединетите нации, Русија и Кина ставија вето на арапско-европската резолуција со која се повикува сирискиот претседател Башар ал-Асад да се повлече од функцијата поради крвавото задушување на народните протести.
2016 – Почина Морис Вајт, американски композитор, продуцент и аранжер, основач на бендот „Earth, Wind & Fire“, автор на голем број хитови „Тоа е начинот на светот“, „Расони“, „Пеј песна“. , „Getaway“, „Fantasy“, „September“, „Boogie Wonderland“, „After the Love Has Gone“, „Let’s Groove“).
2018 – Повеќе од 100.000 луѓе учествуваа на протестот во Атина поради можниот грчки компромис во спорот за името на Македонија.
2018 – Никос Анастасијадес, актуелниот претседател на Кипар, го добива својот втор претседателски мандат.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за среда (17 септември)
-
Кичево3 часа
Во недела на големиот празник рождество на Пресвета Богородица, во кичевско с.Другово ќе се осветува поставениот Крст
-
Хороскоп16 часа
Хороскоп за четврток (18 септември)
-
Музика1 ден
Училиштето за Црковна музика „Митрополит Козма Пречистански“ во петок и сабота преку „аудиција“ врши упис на нови членови за источно пеење
-
Временска прогноза1 ден
Брз продор на ладен воздух од север, додека само утре услови за слаб локален дожд
-
Скопје5 часа
Малолетници на 12 и 14 годишна возраст од угостителски објект одзеле пари од вработени и побегнале, едниот се заканил со остар предмет
-
Временска прогноза7 часа
Следната седмица вистинска промена на времето
-
Магазин1 ден
Осум iOS 26 промени што мора да ги пробате