Следете не

На денешен ден

На денешен ден: 5 февруари

Објавено пред

на

1596.- Јапонскиот шогун Хидејоши го забрани христијанството во Јапонија и нареди да се погубат 26 лица кои го прифатиле католицизмот. Ова беа првите јапонски католички „маченици“.

1679.- Умре холандскиот писател Јост ван ден Фундел (Јост ван, Вондел), најплодниот и најзначајниот писател на холандскиот барок. Неговите дела „Ное“, „Луцифер“ и „Адам во егзил“ се едни од најголемите достигнувања на холандската литература.

1792.- Британците окупирале половина од индиската држава Мајсор, откако ја поразиле војската на султанот Типу Сахиб.

1814.- Во Виена е објавена „Малата народна словенско-српска песнарка“ на Вук Караџиќ, што го означи почетокот на воведувањето на Европа во српската народна поезија.

1840.- Роден е Џон Бојд Данлоп, шкотски пронаоѓач, кој ја измислил пневматската гума во 1887 година.

1885.- Белгискиот крал Леополд II го прогласи африканскиот Конго за личен имот наречен „Независна држава Конго“.

1887.- Операта Отело на Верди е за првпат изведена во Ла Скала во Милано.

1893.- Умре српскиот актер Тоша Јовановиќ, член на Народниот театар во Загреб и Народниот театар во Белград, еден од најголемите српски актери во 19 век.

1917.- Со усвојувањето на новиот устав, Мексико стана федерална република од 28 држави. Била прогласена аграрна реформа и црквата била одвоена од државата.

1919.- Роден е грчкиот државник и економист Андреас Папандреу, основач на Сегрчкото социјалистичко движење (ПАСОК) во 1974 година и прв социјалистички премиер на Грција од 1981 до 1989 година и од 1993 до јануари 1996 година, кога се пензионирал поради болест.

1971.- Британски војник е убиен во немири во Белфаст, први откако британските трупи пристигнале во Северна Ирска во 1969 година.

1983.- Во експлозија на бомба во Палестинската ослободителна организација во Бејрут загинаа 22 лица.

1983.- Во Лион, откако беше екстрадиран од Боливија, беше уапсен воениот злосторник Клаус Барби, кој е еден од водачите на Гестапо во окупирана Франција за време на Втората светска војна. Барби наречена „џелатот од Лион“ се крие во Боливија 32 години.

1988.- Врховниот суд на СССР ја укина пресудата со која беа осудени, а подоцна и убиени Николај Бухарин, Алексеј Риков и други високи советски партиски и државни лидери во март 1938 година за време на „чистките“ на Сталин. Тие потоа беа постхумно рехабилитирани.

1993.- Умре американскиот режисер, сценарист и продуцент Џозеф Лео Манкиевич, кој освои два Оскари за режија и два за сценарио „Се за Ева“, „Писма до три жени“, „Писма до три жени“, „Јулиј Цезар“, „Клеопатра“. „Боса грофица“, „Одеднаш минатото лето“).

1994.- Босанската граната уби 68 и рани 200 за време на војната во Босна на пазарот Маркале во Сараево во центарот на градот. Лидерите на НАТО им дадоа ултиматум на босанските Срби, под закана дека ќе ги бомбардираат нивните позиции, да го повлечат тешкото оружје на 20 километри од центарот на Сараево во рок од десет дена, а од Армијата на БиХ беше побарано да го стави своето тешко оружје во градот под контрола на мировници.

1996.- Властите во Сараево ги уапсија и подоцна ги предадоа српските офицери Ѓорѓе Ѓукиќ и Алекса Крсмановиќ на Хашкиот трибунал за воени злосторства, што предизвика сериозна политичка криза во нововоспоставените контакти меѓу двата босански ентитета. Генералот Ѓукиќ почина во затвор, а полковникот Крсмановиќ беше ослободен.

1997.- Трите најголеми швајцарски банки основаа фонд од 100 милиони швајцарски франци за жртвите на Холокаустот под силен меѓународен притисок. Притисокот дојде по откритието дека швајцарските банки соработувале со германските нацисти во Втората светска војна во криењето пари и скапоцености од заробените и убиените Евреи.

1997.- Во акциите на белградската полиција против мирните протести на граѓаните поради фалсификување на изборните резултати, во периодот од 2 до 5 февруари беа уапсени околу 100 демонстранти, а повеќе од 300 беа повредени. Секојдневните демонстрации продолжија.

1999.- На 76-годишна возраст умре Невил Бонер, првиот пратеник од Абориџините во австралискиот парламент.

2000.- Умре Клод Отан-Лара, еден од најистакнатите и најплодните француски филмски режисери.

2002.- Белгискиот министер за надворешни работи Луис Мишел се извини за улогата на неговата земја во атентатот на тогашниот конгоански лидер Патрис Лумумба во 1961 година. Тој понуди 3,25 милиони долари помош на Фондот Патрис Лумумба за промовирање на демократијата во земјата.

2003 – Северна Кореја соопшти дека го рестартирала нуклеарниот реактор во Јонгбјон. Во декември 2002 година објави серија активности за повторно активирање на своите нуклеарни програми, и покрај фактот што две години претходно (1994) потпиша договор за нивно суспендирање.

2004.- Умре Џон Хенч, официјален автор на Мики Маус, долгогодишен карикатурист во студиото Волт Дизни и официјален портретист на Мики Маус. Хенч доби Оскар за специјални ефекти во филмот „20.000 милји под морето“, снимен во 1955 година.

2005.- Умре претседателот на западноафриканската држава Того, Гнашингбе Ејадема, кој владееше со земјата 38 години.

2009 – Европскиот парламент усвои резолуција за Косово и ги повика членките на ЕУ кои не ја признаа поранешната српска покраина да го сторат тоа. Резолуцијата ги дефинира обврските на ЕУ кон Косово во поглед на неговиот развој и членство во Европската унија.

2012 – 131 лице почина во Украина поради силен студ.

2017 – По неколкудневни демонстрации на граѓани во над 20 градови во Романија предизвикани со указот за ублажување на антикорупциските мерки, владата на оваа земја го поништи спорниот декрет.

2020.- Умре новинарот Драгољуб Жарковиќ, основач на неделникот „Време“ и негов главен уредник од 1991 година.

2020 – Умре Кирк Даглас, американски актер, режисер и продуцент на златното доба на Холивуд. Неговите најпознати филмови се Шампион (1949), Пресметката со ОК корал (1957), Спартак (1960), Седум дена во мај (1964) и Жестоките момчиња (1986).

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден – 13 мај

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.

1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).

1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.

1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.

1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.

1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.

1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.

1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).

1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).

1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).

1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.

1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.

1888 година – Ропството е укинато во Бразил.

1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.

1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.

1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.

1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.

1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.

1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.

1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.

1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.

1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.

1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.

1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.

2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.

2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.

2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.

2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.

2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.

2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.

2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.

2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Македонија5 часа

Од вечерва бензин 95 и дизел поскапуваат, ова е новата цена за литар

Малопродажната цена на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-95, се зголемува за 2,00 ден/лит, во однос на малопродажната цена утврдена со одлуката за...

Lifestyle7 часа

Дали рчите во сон? Причина може да биде оваа секојдневна навика

Рчењето е чест проблем кој не само што го нарушува сонот, туку може да биде и знак за длабоки нарушувања...

Lifestyle8 часа

Како да го исчистите одводот без сода бикарбона и оцет: Ефикасни и едноставни решенија

Избегнете скапи поправки со домашни методи кои навистина функционираат Затнат одвод е проблем со кој се соочуваат многумина – водата...

Македонија8 часа

Во автобус со турски државјани во Охрид починал турист кој бил дел од групата

На 18.05.2025 во 11.30 часот во СВР Охрид е пријавено дека во автобус кој превезувал група туристи од Република Турција...

Македонија9 часа

МВР: Со „БМВ“ возел 111 км/ч на место каде е дозволено 50 км/ч

На 18.05.2025 во 09.57 часот, полициски службеници од Полициската станица безбедност на патниот сообраќај Тетово го лишија од слобода Х.А.(56)...

Скопје9 часа

Универзитетската клиника за урологија стана лиценциран центар за поставување на уринарен сфинктер

Универзитетската клиника за урологија во Скопје, започна со изведување операции за вградување на вештачки уринарен сфинктер, нова процедура, која досега...

Хороскоп21 час

Хороскоп за понеделник (19 мај)

Овен Пристапете се чекор по чекор денес, бидејќи тоа е како да се движите низ минско поле! Ситуацијата на работа...

Здравје и убавина22 часа

Положбата на спиењето кај луѓето е многу важна за здравјето и метаболизмот

Сигурни сме дека често не размислувате за позата во која спиете, бидејќи после напорниот ден единствено е важно да легнете...

Временска прогноза1 ден

Попоски: Продолжува нестабилно време, со развој на грмотевични облаци

Во текот на новата седмица која ни претстои, односно во периодот од понеделник (19 мај) до недела (25 мај) во...

Македонија1 ден

АД Мепсо ја соопшти причината за падот на електричната енергија во раните утрински часови

АД Мепсо истакна соопштение за прекинот на електрична енергија кој ја парализира буквално скоро цела држава. – Причина за овој...

НАЈЧИТАНИ