На денешен ден
На денешен ден: 6 ноември
1632.- Шведскиот крал Густаф II Адолф (Густаф), голем војсководец и воен реформатор, е убиен во битката кај Лицен, во Триесетгодишната војна, во која неговата војска ги поразила контрареформациските сили под команда на генералот Валенштајн.
1661.- Роден е шпанскиот крал Карлос II, последниот монарх од шпанската династија Хабсбург (1665-1700). По неговата смрт, започна Војната за шпанското наследство (1701-14). Бидејќи немал син, за наследник го назначил Филип Анжуски, внук на Луј XIV и основач на династијата Бурбон во Шпанија, кој се качил на тронот како Филип V по мирот во Утрехт во 1714 година.
1771.- Роден е германскиот издавач и печатар Алојз Сенефелдер, кој во 1796 година го воведува процесот на хемиско печатење – автограм и литографија, а во 1826 година повеќебојна литографија. Го напишал „Учебникот по литографија“.
1814.- Роден е белгискиот производител на дувачки инструменти Адолф Сакс, кој во 1840 година измислил музички инструмент наречен по него, саксофон.
1860.- Абрахам Линколн е избран за претседател на САД, прогласувајќи го ослободувањето на американските робови во јануари 1863 година. За време на неговиот мандат, се водеше Американската граѓанска војна (1861-65), во која Унијата на северните држави го победи робовладетелскиот Југ. Шест дена по завршувањето на војната, тој беше убиен во театарска кутија во обид за атентат на актерот Џ.В. Двете.
1861.- Роден е канадскиот тренер Џејмс Нејсмит, кој во 1891 година ја измислил кошарката како комплементарен спорт за американските фудбалери. Во Европа го донеле американски војници, а пратеникот на Црвениот крст, Американецот Вилијам Виланд, ја покажал играта во 1923 година на учителски курс во Белград.
1880.- Францускиот микробиолог Чарлс Лаверан, добитник на Нобеловата награда за медицина во 1907 година, ја открил причината за маларијата, но не можел да објасни како таа влегува во телото. Англискиот лекар Роналд Рос (Рос) 15 години подоцна утврдил дека маларијата се пренесува преку комарци.
1893.- Во Санкт Петербург умре рускиот композитор Пјотр Илич Чајковски, кој според многумина е класика на руската музика. Неговото дело, инспирирано од народната музика, бајките и руската историја, ги опфаќа сите видови музика, а најпознати дела се шест симфонии, три концерти за пијано, оперите „Евгениј Онегин“ и „Дамата на пиковите“, балетот „Лебедово езеро“ и увертира „Ромео и Јулија“.
1911.- Франциско Мадеро, водачот на револуцијата против диктаторот Порфирио Дијаз, стана претседател на Мексико.
1917.- По петмесечни борби, Третата битка на белгискиот град Ипрес заврши во Првата светска војна со победа на западните сојузници над Германците. Линијата на фронтот беше поместена за помалку од десет километри, а загинаа најмалку 240.000 војници.
1931.- На белградскиот универзитет се одржа протестен митинг против режимот, по што студентите во протестна поворка маршираа по улицата Кнез Михаилова. Полицијата рани шест студенти, а 13 уапси.
1943.- Советската армија го ослободи Киев во Втората светска војна по две години германска окупација.
1950.- Во Белград е основан Музејот на применетата уметност на Србија.
1964.- Слободан Пенезиќ-Крцун, премиер на Србија и висок функционер на Комунистичката партија, загина во сообраќајна несреќа. По Втората светска војна бил на чело на ОЗНЕ за Србија, а потоа и министер за внатрешни работи на Србија.
1975.- На иницијатива на кралот Хасан започна „Зелениот марш“ во кој 350.000 Мароканци со знамиња и Куран во рацете преминаа во Западна Сахара барајќи деколонизација на областа. Следните денови во Мадрид беше потпишан договор со кој Шпанија им ја предаде Западна Сахара на Мароко и Мавританија.
1996.- Хрватска стана 40-та членка на Советот на Европа.
1999.- На референдум, Австралијците не прифатија нивната земја да стане република во која парламентот избира претседател, ниту пак Уставот признава дека Абориџините се нејзиното првобитно население.
2001.- Медиумскиот магнат, републиканецот Мајкл Блумберг, е избран за градоначалник на Њујорк.
2005.- Монсињор Киро Стојанов е именуван за бискуп скопски и апостолски егзарх на Македонија во Скопје. Тој е првиот Македонец што го презема раководството на локалната католичка црква по 104 година.
2007.- Умре Раша Ливада, писател, главен и одговорен уредник на списанието „Писмо“ на истоименото книжевно друштво, еден од основачите на Српското книжевно друштво.
2015 – Лидерите на четири македонски и албански партии од власта и опозицијата, со посредство на белгискиот претставник Питер Ванхоут, договорија формирање на Преодната влада на Македонија, што беше еден од условите за предвремените парламентарни избори во април. 2016 година.
2017 – „Рајски документи“ е името на 13,4 милиони документи кои докажуваат вмешаност на политичари, претприемачи и други во манипулации и перење пари или даночно затајување преку офшор компании со седиште во т.н. „даночни раеви“. Тие беа објавени во германскиот весник „Зидојче цајтунг“ по неколкумесечно истражување на Меѓународниот конзорциум на истражувачки новинари, кој собра 380 новинари од 30 земји и 95 медиумски куќи.
2020 – Поранешните офицери на Ослободителната војска и претставници на Косово, Хашим Тачи, Кадри Весељи, Реџеп Селими и Јакуп Красниќи беа обвинети во Хаг за злосторства во 34 незаконски притвори во Косово и Албанија од март 1998 до септември 1999 година.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево1 ден„ЕВН КЕЦ Кичево“ најави прекин на електрична енергија на овие локации, работите на терен се планирани за вторник и четврток
-
Хороскоп1 денХороскоп за понеделник (17 ноември)
-
Спорт2 дена(ЖИВО) У17: Македонија – Русија во вториот контролен меч, кичевчанецот Војчески во стартниот состав
-
Временска прогноза1 денПопоски: Доаѓаат обилни врнежи од дожд кои ќе предизвикаат поплави, ќе има засилен ветер, западниот дел од државата ќе наврнат до 200 литри/м³ дожд
-
Хороскоп12 часаХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Спорт2 дена(ФОТО) У17: Русија поуспешна од Македонија во вториот контролен меч, одигран денес во Струмица
-
Македонија21 часПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Македонија23 часаНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
