На денешен ден
На денешен ден – 7 јуни
1494 година – Португалија и Шпанија потпишаа договор во Тордесиillaас за поделба на Новиот свет. Границата ја постави папата Александар VI за да спречи конфликти меѓу колонијалните сили. Во 17 и 18 век, Англичаните и Холанѓаните, кои не ја почитувале папската поделба, интервенирале во борбата за колониите.
1502 година – Роден е Хуго Буонкомпањо, папата Григориј XIII (Грегориј) од 1572 до 1585 година. Тој го реформираше Јулијанскиот календар (1582), кој подоцна беше именуван како Грегоријански календар.
1523 година – Откако ги победи Данците, Густав Васа беше прогласен за крал на Шведска како Густав Први. Со ова се укина Калмарскиот сојуз формиран во 1397 година помеѓу Шведска, Данска и Норвешка.
1848 година – Роден е францускиот пост-импресионистички сликар Пол Гоген, чие дело има значително влијание врз развојот на експресионизмот и формирањето на фовизмот („Мајчинство“, „Белиот коњ“, „Благородна жена“, „Две девојчиња од Тахити“) .
1848 година – Умре рускиот литературен критичар и филозоф Висарион Григориевич Бјелински, основач на руската реалистичка естетика. Тој ја формулираше теоретската основа на новата насока во руската литература наречена „природно училиште“, а како модел ги потенцираше делата на Гогоol („Писмо до Гогоol“, „Книжевни фантазии“).
1861 година – Во американскиот град Newу Орлеанс беше изведена првата ревија на стриптиз.
1862 година – Потпишан е договор меѓу САД и Велика Британија за борба против трговијата со робови.
1896 година – Роден е унгарскиот државник Имре Наѓ, премиер од 1953 до октомври 1956 година, кога во Унгарија избувнува антикомунистичко востание. Бунтот беше задушен со советска интервенција, а Наѓ беше уапсен и осуден на смрт во јуни 1958 година.
1905 Норвешкиот парламент (Стортинг) донесе одлука за распуштање на унијата со Шведска и го собори кралот Оскар Први, кој се спротивстави на одлуката. Данскиот принц Карл (Хаакон VII) е избран за нов крал.
1920 година – Роден е orорж Марша, француски политичар и публицист, генерален секретар на Француската комунистичка партија од 1972 до 1994 година и заедно со Енрико Берлингер (италијанска комунистичка партија) и Сантијаго Кариoо (шпанска комунистичка партија), еден од протагонистите на комунистичката реформа во Западна Европа во раните 1980-ти (еврокомунизам).
1921 година – Отворен првиот парламент во Северна Ирска.
1929 година – Папската држава (Ватикан) е повторно воспоставена во Рим. Црковната држава престана да постои во 1870 година, кога беше инкорпорирана со градот Рим во обединета Италија.
1935 година – Умре рускиот биолог Иван Владимирович Мичурин, кој го користеше методот на аклиматизација за да одгледува нови отпорни видови јужни растенија (цреши, кајсии, винова лоза) и на тој начин го прошири својот опсег на север.
1935 година – почина српскиот хемичар Сима Лозаниќ, прв ректор на белградскиот универзитет, член на Српската кралска академија. Тој беше министер за економија и надворешни работи во владите на Србија во 1894 и 1905 година. Студирал различни области на хемија, а најзначајни се неговите дела во органската хемија и електросинтезата.
1939 година – Кралот Georgeорџ Шести и кралицата Елизабета ги посетија САД. Ова беше прва посета на британскиот монарх на оваа земја.
1942 година – Заврши четиридневната битка за пацифичките острови Мидвеј, во која Американците им го нанесоа првиот сериозен пораз на Јапонците во Втората светска војна; Започна германскиот напад врз Севастопол.
1948 година – Чехословачкиот претседател Едуард Бенес поднесе оставка, не сакајќи да го потпише новиот устав според кој комунистите ја презедоа власта во земјата.
1971 година – Советскиот вселенски брод Сојуз Втори се спои во орбитата на Земјата со вселенската станица Саyјут.
1973 година – Западногерманскиот канцелар Вили Брант пристигна во Израел на првата посета на лидер на Западна Германија на земјата.
1974 година – Во Ивањица е пуштена во употреба првата сателитска земска станица во Југославија за интерконтинентални телефонски линии и ТВ програми.
1980 година – Умре Хенри Милер, еден од најпознатите американски писатели. Ги објави најпознатите дела „Свртување на ракот“ (1934) и „Обраќање на јарец“ (1939), долго забранети во САД, во Париз, каде што работеше како новинар.
1981 година – Израелски авиони го уништија ирачкиот нуклеарен реактор Осирак во близина на Багдад.
1988 година – Исламот е прогласен за државна религија во Бангладеш, а силните полициски сили се ставени во готовност за да спречат протести од противниците на одлуката.
1990 година – Претставничкиот дом на САД гласаше за забрана на продажба на компјутери и телекомуникациска опрема на Советскиот сојуз сè додека Москва не ги започне преговорите за независност на Литванија.
1992 година – Седум дена по последниот договор за прекин на огнот, борбите на босанско-херцеговинското борбено поле продолжуваат. Во Сараево, артилериските дуели траеја по дваесет часа.
1993 година – Во сообраќајна несреќа во Германија загина еден од најдобрите светски кошаркари, Дражен Петровиќ (28), кој беше еден од најдобрите хрватски кошаркари на сите времиња и член на репрезентацијата на поранешна Југославија.
1996 година – Воена хунта во Мјанмар (поранешна Бурма) донесе закон со кој се оневозможува Националната лига за демократија, главната опозициска партија предводена од добитникот на Нобеловата награда за мир Аунг Сан Су Чи.
1998 година – Силни полициски сили на Република Србија ги растеруваат протестите на косовските Албанци во Приштина, протестирајќи против српските власти 57-ми ден по ред под мотото „Косово – најголемиот затвор во светот“.
1999 година – Индонезија одржа демократски парламентарни избори за прв пат по 40 години.
2000 година – Во Шри Ланка, главниот град на Шри Ланка, загинаа 22 лица, вклучувајќи и еден министер, а околу 600 се повредени кога бомбаш-самоубиец активира експлозивна направа за да го прослави Денот на воените херои во градот.
2005 година – Умре Ана Банкрофт, добитник на Оскар и Тони, чија кариера ја обележаа улогите на учителката Хелен Келер во филмот „Чудотворец“ и заводливата г-ѓа Робинсон во филмската икона „Дипломиран“ од 1967 година.
2006 година – Американски бомбардери го убија Абу Мусаб ал Заркави, водач на ирачкиот огранок на Ал Каеда.
2008 година – почина Дино Рици (Риси), еден од најголемите италијански режисери, во чии филмови играа познати италијански актери, меѓу кои Софија Лорен, Виторио Гасман, Алберто Сорди.
2014 година – Умре истакнатиот истакнат словенечки и југословенски новинар Јуриј Густинчиќ, кој долго пишуваше за белградскиот весник „Политика“ и беше негов долгорочен дописник од Лондон и Newујорк Пишувал и за Борба, Време, Слободна Далмација, Младина, а како своевиден коментатор за надворешна политика работел и за Телевизии Белград и jубjана.
2015 година – Кристофер Френк Карандини Ли (93), британски актер со долга и плодна кариера, се стекна со слава за улогата на грофот Дракула во серијата хорор „Хамер“.
2020 година – Во бројни европски градови се одржаа анти-расистички демонстрации на приврзаниците на движењето „Црните животи имаат важност“, кои се одржаа во САД по убиството на афро-американецот Georgeорџ Флојд.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево2 дена„ЕВН КЕЦ Кичево“ најави прекин на електрична енергија на овие локации, работите на терен се планирани за вторник и четврток
-
Кичево19 часа(ФОТО) Кичево: Се работи во населба „Иванидол“, чекор по чекор до реализација на сите ветувања за подобар по квалитетен живот за сите граѓани
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Македонија2 денаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Спорт2 денаВажен натпревар, врвен судиски тим. Макеле ќе биде главен судија на Македонија – Велс во Кардиф
-
Временска прогноза22 часаВо овој момент се формира влажен бран кој носи обилен дожд и невреме!
-
Македонија2 денаНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
-
Хороскоп7 часаХороскоп за среда (19 ноември)
