На денешен ден

На денешен ден – 7 мај

Објавено пред

4 години

на

мај 7, 2021

Од

Порта.мк

1663 година – Во Лондон се отвори првиот театар под покровителство на кралот Чарлс Втори.

1682 година – Умре рускиот цар Фјодор III Алексеевич Романов, а на тронот дојде Петар I (Петар Велики).

1711 година – во Дубровник е роден Ружер Бошковиќ, математичар, астроном, физичар, филозоф и дипломат, основач и директор на Астрономската опсерваторија во Брера близу Милано и директор на Оптичкиот институт на француската морнарица. Livedивеел и работел во Рим, Милано, Париз и Лондон.

1727 година – Евреите се протерани од Украина со декрет на руската царица Катерина Прва.

1832 година – Баварскиот принц Ото фон Вителсбах е избран за крал на Грција, кој е прогласен за кралство со Договорот од Лондон.

1833 година – Роден е германскиот композитор и пијанист Јоханес Брамс. Неговите четири симфонии и два концерти на пијано станаа стандарди на класичниот репертоар.

1840 година – Роден е рускиот композитор Пјотр Илич Чајковски, чии дела се проткаени со руска народна музика и мотиви од бајките и руската историја. Неговите највредни дела се програмски замислени симфонии, концерт за пијано и оркестар, како и оперите „Дамата на лопати“ и „Евгениј Онегин“, базирани на истоимените дела на Пушкин.

1892 година – Роден е српскиот поет, писател и литературен критичар Милутин Бојиќ, автор на поемата „Сина гробница“, посветена на српските војници убиени во Првата светска војна по повлекувањето низ Албанија.

1893 година – По повод 400-годишнината од основањето на печатницата во Обод, Црна Гора, Книжевната и уметничка асоцијација ја организираше првата изложба на српски книги во Белград.

1901 година – Роден е американскиот филмски актер Гери Купер, добитник на Оскар за „наредникот Јорк“ и „Точно на пладне“.

1915 година – Германска подморница У-20 тоне торпеда над британскиот патнички брод Лузитанија, придонесувајќи за одлуката на САД да влезат во Првата светска војна. Загинаа 1.198 патници и членови на екипажот, вклучувајќи голем број Американци.

1928 година – Во Велика Британија, старосната граница за право на глас на жените е намалена од 30 на 21 година.

1939 година – Германија и Италија склучија политички и воен сојуз (оска Берлин-Рим). Подоцна, Јапонија се приклучи на алијансата.

1943 година – Сојузничките сили ги окупираа Тунис и Бизерте во Втората светска војна.

1945 година – Втората светска војна заврши со потпишување на документ за безусловна капитулација на Германија. Документот беше потпишан во Ремс од страна на фелдмаршалот odодл во име на Вермахт и генерал-полковник Бедел Смит во име на американските и британските сили. Француски и руски офицери беа сведоци. Документот за завршување на војната беше потпишан на 9 мај во Берлин.

1954 година – Виетнамските трупи ги поразија Французите кај Диен Биен Фу, со што заврши француската доминација на Индокина.

1960 година – Леонид Брежњев го заменува Маршалот Климент Ворошилов како претседател на Президиумот на Врховниот Совет на СССР.

1995 година – На претседателските избори во Франција, quesак Ширак го победи социјалистичкиот кандидат Лионел Јоспин.

1996 година – Пред Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија започна судењето на босанскиот Србин Душан Тадиќ, првото судење за воени злосторства по Нирнберг и Токио.

1997 година – Американската влада ја осуди Швајцарија за прифаќање злато и скапоцености од жртвите на холокаустот за време на Втората светска војна.

1999 година – Напад на НАТО врз СР Југославија го бомбардираше центарот на Ниш, убивајќи 16 и ранувајќи 70.

1999 година – Папата Јован Павле Втори ја посети Романија како прв поглавар на Римокатоличката црква што посети православна земја по илјадагодишен раскол.

2001 година – Роналд Бигс, учесник во „најголемиот грабеж на векот“ во Англија во 1963 година, доброволно им се предаде на британските власти откако поминаа 35 години во Бразил.

2002 година – Кинески авиопревозник Мекдонел-Даглас МД-82, се урна во морето во близина на градот Далиан, при што загинаа сите 112 патници и членови на екипажот.

2004 година – Рускиот претседател Владимир Путин положи заклетва во Кремlin, официјално започнувајќи го својот втор претседателски мандат.

2006 година – почина Лилијан, последната преживеана патничка на Титаник. Во несреќата загинаа нејзиниот татко и тројцата браќа од семејството, додека таа, нејзината мајка и брат го преживеаја бродоломот.

2012 година – Новоизбраниот претседател на Русија, Владимир Путин, по инаугурацијата во Кремlin и официјалната инаугурација, го предложи Дмитриј Медведев, тогашен претседател, за премиер на Русија.

2015 година – Конзервативната партија на британскиот премиер Дејвид Камерон освои мнозинство места во долниот дом на парламентот и на тој начин, по пет години, дојде на позиција за формирање конзервативна влада.

2017 година – Емануел Макрон, кандидатот на центарот, стана претседател на Франција. 40-годишниот Макрон е најмладиот претседател на Француската петта република и првиот претседател кој не припаѓа на ниту една традиционална партија во земјата, лева или десна.

Тагови:7 Мај На денешен ден

Следно

На денешен ден – 8 мај

Не пропуштај

На денешен ден – 6 мај

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

3 дена

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.