На денешен ден
На денешен ден: 9 декември
1594.- Роден е шведскиот крал Густаф Адолф, голем војсководец, воен и државен реформатор. Тој успешно ги заврши војните со Данска, Полска и Русија и обезбеди доминација на Шведска на Балтикот. Во Триесетгодишната војна (од 1630 година) им нанел серија порази на католичките сили на грофот Тили. Загинал во ноември 1632 година во битката кај Лицен, во која неговата војска ја поразила војската на германскиот генерал Валенштајн.
1608.- Роден е Џон Милтон, кој се смета за најголем англиски поет покрај Шекспир. Поддржувач на Оливер Кромвел и Граѓанската револуција, тој станал секретар за латински јазик во владата на Кромвел во 1649 година и почнал да пишува политички, религиозни и филозофски памфлети. Своите најдобри дела ги напишал во времето на реставрацијата кога бил слеп, сиромашен и разочаран од политиката и општеството („Изгубениот рај“, „Обратен рај“, „Борец Самсон“).
1641.- Умре фламанскиот сликар Ентони Дајк, портретист, дворски сликар на англискиот крал Чарлс I од 1632 година.
1824.- Во Перуанската војна за независност, силите на јужноамериканскиот револуционер Симон Боливар ја поразиле шпанската војска во битката кај Ајакучо во Перу, клучна за независноста на Перу.
1886.- Роден е Американецот Кларенс Бирдси, пронаоѓач на длабоко замрзнување за одржување на храната. Се претпоставува дека за своето откритие го искористил искуството на домородците од Алјаска.
1905.- Во Дрезден е изведена премиерата на едночинката опера „Саломе“ на Ричард Штраус, заснована на приказна на Оскар Вајлд. Публиката е згрозена од грдоста на претставата.
1905.- Франција донесе декрет за поделба на државата и црквата.
1910.- Умре писателот Лаза Костиќ, кој внесе нови и смели форми во поезијата и го збогати српскиот литературен јазик со нови изрази. Тој е основач на српската авангардна лирика, а неколку негови песни се меѓу најдобрите од периодот на српскиот романтизам („Санта Марија дела поздрав“, драма „Максим Црнојевиќ“, „Пера Сегед“).
1917.- Турските трупи ја предале турската власт на Британците во Првата светска војна од 1517 година.
1926.- Роден е Луис Мигел Лукас Димингуин, Шпанец, еден од најуспешните борци со бикови во 20 век. Неговата вештина го инспирирала американскиот писател Ернест Хемингвеј.
1941.- Кина им објави војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1961.- Африканската држава Тангањика, предводена од премиерот Јулиус Нирере, стекна независност од Британскиот Комонвелт. На истиот ден во 1962 година, Тангањика стана република.
1985.- Поранешниот аргентински претседател генерал Хорхе Видела и неговиот наследник адмирал Емилио Масера беа осудени на доживотен затвор за учество во „Валканата војна“ против урбаните герилци и политичките противници (1976-82), од кои 9.000 луѓе исчезнаа.
1985.- Генералното собрание на ОН едногласно усвои резолуција со која се осудуваат сите акти на тероризам како злосторства.
1987.- Протестите во Газа ја започнаа првата „Интифада“ – палестински бунт против израелската окупација. Востанието потоа ги зафати Западниот Брег и Ерусалим.
1990.- Лех Валенса, поранешен лидер на синдикатот Солидарност, победи на претседателските избори во Полска.
1990.- Социјалистичката партија на Србија (преименувана во Сојуз на комунисти на Србија) победи на првите повеќепартиски избори во Србија по 45 години Сојуз на комунисти, а нејзиниот водач Слободан Милошевиќ е избран за претседател на Србија.
1992.- Почитувајќи ги санкциите на ОН против СР Југославија, Светската фудбалска федерација и забрани на репрезентацијата на Југославија да се квалификува за Светското првенство во 1994 година.
1994.- Партијата Шин Фејн, политичкото крило на Ирската републиканска армија, започна мировни преговори со британската влада за прв пат по повеќе од 70 години.
1995.- Врховниот суд на Полска ја потврди победата на Александар Квашњевски на претседателските избори во ноември и ја отфрли жалбата на приврзаниците на неговиот поразен ривал, Лех Велс.
1996.- ОН го одобрија спроведувањето на долго одложуваниот договор со Ирак за продажба на ограничени количини нафта за храна, со што Ирак се врати на светскиот пазар на нафта за прв пат по инвазијата на Кувајт во 1990 година.
1999.- Српските власти го осудија претседателот на Албанската женска лига, поетот Флор Бровин на 12 години затвор. Бровина беше ослободен во 2000 година откако Слободан Милошевиќ ја напушти функцијата.
2000.- СР Југославија и Поранешната Југословенска Република Словенија воспоставија дипломатски односи.
2002 – United Airlines поднесе барање за стечај, најголем банкрот во историјата на воздухопловната индустрија.
2002.- Индонезиската влада и претставниците на ослободителното движење Ачех потпишаа примирје по 26 години немири во кои загинаа 30.000 луѓе во покраината.
2005.- Умрел францускиот сликар, социјал-реалист Борис Таслицки, кој ризикувајќи ја својата смрт, цртал портрети на парчиња хартија што ги украл како затвореник во нацистичките концентрациони логори.
2010.- Почина еден од најистакнатите италијански модни дизајнери Фаусто Сарли, автор на облеката на ѕвездите на италијанскиот филм и телевизија, а беше познат и по својата колекција венчаници.
2010.- Умре џез-саксофонистот Џејмс Муди, кој сними повеќе од 50 соло албуми и свиреше со Дизи Гилепси, Квинси Џонс и Лајонел Хемптон. Добитник е на Греми и многу други награди.
2013 – Окружниот суд во Осиек го осуди Владимир Миланковиќ на осум години затвор за воени злосторства врз цивили и воени затвореници во областа Сисак во 1991 и 1992 година. Втората ослободителна пресуда, Драго Бошњак, беше ослободен.
2015 – Повеќе од 9.000 луѓе загинаа од април 2014 година во вооружен конфликт со проруските сепаратисти во источна Украина, соопштија Обединетите нации (ОН).
2017.- Во Колумбија е уапсен Хуан Карлос Меса, еден од најбараните трговци со дрога за чие апсење САД понудиле награда од два милиони долари.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт8 часаКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин13 часаИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп2 денаХороскоп за четврток (4 декември)
-
Хороскоп24 часаХороскоп за петок (5 декември)
-
Здравје и убавина2 денаСамо со неколку нови навики, стартот на денот ќе ви биде полн со енергија
-
Lifestyle11 часа(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Македонија1 денСообраќај по наместа влажни коловози, намалена видливост поради магла има на превоите „Стража, Ѓавато, Плетвар и Крушево “
-
Временска прогноза14 часаВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
