Свет
Научниците предупредуваат: Глобалното топење на глечерите се забрзува

Глечерите низ светот се топат со алармантна брзина, при што годишно се губат околу 273 милијарди тони мраз – еквивалентно на потрошувачката на вода на светската популација во текот на 30 години, предупредуваат научниците.
Во нова студија, истражувачите утврдиле дека топењето значително се забрзало во последната деценија. Според податоците, загубата на мраз во периодот од 2012 до 2023 година била за 36% поголема отколку во периодот од 2000 до 2011 година.
Шокантни податоци и неизбежни последици
Наодите, иако загрижувачки, не се изненадување – глобалните температури продолжуваат да растат како резултат на зголемените емисии на стакленички гасови. Професорот Мајкл Земп од Универзитетот во Цирих, коавтор на студијата објавена во списанието Nature, вели дека глечерите веќе изгубиле околу 5% од својот волумен од почетокот на векот.
Разликите по региони се значителни: додека загубата на мраз на Антарктикот изнесува околу 2%, глечерите во европските Алпи загубиле дури 40% од својот волумен. Помалите глечери се топат најбрзо, а многу од нив нема да го преживеат овој век.
Подигање на нивото на морето и ризик од поплави
Глечерите се вториот најголем фактор за покачување на нивото на морето, веднаш по термичката експанзија на океаните. Од 2000 година досега, нивото на морето се зголемило за речиси два сантиметри поради топењето на глечерите, што значи дека дополнителни четири милиони луѓе во крајбрежните региони стануваат ранливи на поплави.
Истражувањето покажува дека загубата на глечерите во иднина ќе биде дури и побрза отколку што се предвидуваше во последниот извештај на Меѓувладината група за климатски промени на ОН (IPCC). Тоа значи дека до крајот на векот можеме да очекуваме повисоко покачување на нивото на морето отколку што се проценуваше досега.
Глечерите – индикатор за иднината на планетата
Покрај тоа што го подигаат нивото на морето, глечерите се витален извор на слатка вода за многу региони, особено во Централна Азија и Андите. Нивното исчезнување ќе има сериозни последици врз водоснабдувањето и екосистемите.
Според професорот Мартин Зигерт од Универзитетот во Ексетер, кој не учествувал во студијата, загубата на глечерите е особено загрижувачка бидејќи укажува на тоа како масивните ледени плочи на Антарктикот и Гренланд би можеле да реагираат на глобалното затоплување.
„Ледените плочи денес губат маса шест пати побрзо отколку пред 30 години. Кога тие почнуваат да се топат, не зборуваме повеќе за сантиметри, туку за метри покачување на нивото на морето“, вели Зигерт.
Стратегија за преживување: Итна потреба од намалување на емисиите
Според Обединетите нации, заштитата на глечерите е „стратегија за преживување“ за планетата. Решението е јасно – неопходно е драстично намалување на емисиите на стакленички гасови.
„Секоја десетинка степен затоплување што ќе ја спречиме, ни заштедува пари, ни спасува животи и ни ги намалува проблемите“, заклучува Земп.
Заклучок
Глобалното топење на глечерите е алармантен знак за климатските промени и нивното влијание врз светот. Без брзи и ефикасни мерки за намалување на емисиите на штетни гасови, последиците ќе бидат сè потешки – од зголемени поплави до недостиг на слатка вода.
Извор: N1Info
Свет
Најстариот активен американски астронаут Дон Петит се врати на Земјата од Меѓународната вселенска станица (ISS) на својот 70-ти роденден.

Вселенската капсула Сојуз МС-26, која ги превезуваше Петит и неговите руски колеги Алексеј Овчинин и Иван Вагнер, падна со падобран во степата на Казахстан денеска во 6:20 часот по локално време, пренесува „Би-Би-Си“.
Сепак, тој не е најстариот човек кој полетал во вселената, бидејќи тој рекорд го држи Џон Глен, кој учествувал во мисијата на НАСА во 1998 година на 77-годишна возраст.
Глен почина во 2016 година.
Астронаутите поминале 220 дена на ISS и за тоа време орбитирале околу Земјата 3.520 пати, објави американската вселенска агенција НАСА, наведувајќи дека ова е четврта мисија за Петит, кој досега поминал вкупно 590 дена во вселената.
LIVE: After a 220-day space mission, astronaut Don Pettit and two crewmates are landing on the steppes of Kazakhstan in their Soyuz spacecraft. Touchdown is scheduled for 9:20pm ET (0120 UTC April 20). https://t.co/boR9moEhsI
— NASA (@NASA) April 20, 2025
Петит, кој е роден во Орегон на 20 април 1955 година, ќе биде пренесен во Хјустон, Тексас, додека Овчинин и Вагнер ќе одат во главната руска база за обука на космонаути во Звјоздни Городок (Ѕвезден град) во близина на Москва.
Извор: 021.rs
Свет
Се родија Ромул и Рем: За прв пат оживеа изумрен вид
За прв пат во историјата, научниците успеаја да вратат во живот изумрен вид – страшниот волк (Aenocyon dirus), предатор кој исчезнал пред околу 12.500 години. Постигнувањето е дело на биотехнолошката компанија Colossal Biosciences од Далас, која го соопшти раѓањето на три младенчиња, создадени со античка ДНК, клонирање и технологија за уредување на гени.
Како изгледаат новите „стари“ волци?
-
-
Два од младенчињата добиле имиња Ромул и Рем, и се родени на 1 октомври 2024 година.
-
SOUND ON. You’re hearing the first howl of a dire wolf in over 10,000 years. Meet Romulus and Remus—the world’s first de-extinct animals, born on October 1, 2024.
The dire wolf has been extinct for over 10,000 years. These two wolves were brought back from extinction using… pic.twitter.com/wY4rdOVFRH
— Colossal Biosciences® (@colossal) April 7, 2025
-
Се работи за хибриден вид што изгледа како изумрениот страшен волк, но генетски се базира на сивиот волк, неговиот најблизок современ роднина.
-
Новите волци имаат пошироки глави, густо светло крзно и посилни вилици, слично на описите од фосилите на нивните праисториски претци.
Научен пробив
-
Генетичарите користеле ДНК од заб стар 13.000 години и череп стар 72.000 години, комбинирајќи ја со технологијата CRISPR за да создадат функционален геном.
-
Со CRISPR се отстранети одредени генски варијанти кај сивиот волк, а заменети со оние карактеристични за страшниот волк.
Нов дом под строга контрола
-
Тројцата волци се сместени на површина од 2.000 хектари, чиешто точно место не е откриено.
-
Областа е заштитена со ограда висока три метри, безбедносен персонал, дронови и надзорни камери.
Што значи ова за иднината?
-
„Оваа пресвртница е само првата од многуте кои докажуваат дека нашите технологии за ‘враќање на изумреното’ функционираат,“ изјави Бен Лам, ко-основач и извршен директор на Colossal.
-
Компанијата работи и на враќање на други изумрени видови, како мамути, со надеж дека ваквите проекти ќе помогнат и за обновување на екосистеми.
Извор: B92
Свет
Најпознатата интернет платформа „YouTube“ изрази сочувство за настраданите во Кочани, Македонија

Најпознатата интернет платформа „YouTube“ на сите корисници кои ќе пристапат од македонски IP адреси изразува сочувство за настраданите во страшната несреќа во Кочани. Пред се голем гест и почит за своите корисници.
-
Хроника1 ден
Кај Дебар во страотна сообраќајка со мотор загина млад жител на Кичево
-
Кичево1 ден
(ВИДЕО) „Тргнете го ѓубрето од градот, нè задушивте!“: Кичевчани денес со нов протест за дивата депонија, најавија и по радикални мерки доколку нема решение
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (5 мај)
-
Временска прогноза2 дена
Од понеделник во Македонија следува промена на временската состојба, еве за што станува збор
-
Хроника1 ден
АМСМ: Од 14:30 патниот правец Дебар-Струга во двата правци затворен поради случена сообраќајка, неофицијално станува збор за трагична сообраќајка со мотоцикл
-
Временска прогноза1 ден
По детални информации околу временската метео прогноза која носи дожд и нестабилност
-
Култура2 дена
122 години од смртта на македонскиот револуционер Гоце Делчев
-
Хороскоп3 часа
Хороскоп за вторник (6 мај)