Следете не

Lifestyle

Овие намирници го зголемуваат ризикот од деменција

Објавено пред

на

Лекарите предвидуваат дека бројот на нови случаи на деменција во САД ќе се удвои до 2060 година, што значи дека 42 отсто, или 2 од 5 Американци постари од 55 години, би можеле да имаат некоја форма на болеста.

Иако постојат многу начини за заштита на когнитивното здравје засновани на наука, како што се решавање загатки, вежбање и здрава исхрана, исто толку е важно да се знае што не треба да се прави. На пример, избегнувањето на одредена храна може да го намали ризикот од развој на деменција.

Храна која треба да се избегнува

1. Преработено месо
Преработеното месо како салама, колбаси и сланина е познато по висока содржина на натриум и транс-масти, штетни за кардиоваскуларното здравје. Истражување од јануари 2025 година, објавено во Neurology, покажува дека оваа храна го зголемува ризикот од деменција. Анализирајќи здравствени податоци на 133.771 луѓе над 40 години, истражувачите откриле дека консумирањето повеќе од четвртина порција црвено месо дневно го зголемува ризикот за 13%.

2. Ултра-обработена храна
Ултра-обработената храна содржи додадени шеќери, конзерванси, и хемиски адитиви. Според студија од 2022 година, објавена во JAMA Neurology, луѓето кои добиваат повеќе од 20% од дневниот внес на калории од оваа храна имаат 25% побрзо когнитивно опаѓање.

3. Зачинета храна
Според студија од 2019 година, објавена во Nutrients, внесот на зачинета храна е поврзан со побрзо когнитивно опаѓање. Луѓето кои консумирале повеќе од 50 грама чили пиперки дневно имале речиси двојно поголем ризик од пад на когнитивните способности.

4. Алкохол
Истражување од 2023 година во JAMA Network Open покажува дека умереното консумирање алкохол (една пијачка дневно) го намалува ризикот од деменција за 21%. Но, луѓето кои пијат три или повеќе пијалаци дневно го зголемуваат овој ризик за 8%.

5. Вештачки засладени пијалоци
Студија од 2017 година покажа дека консумирањето најмалку еден вештачки засладен пијалок дневно го тројно зголемува ризикот од деменција.

6. Додадени шеќери
Прекумерниот шеќер може да предизвика отпорност на инсулин, што е поврзано со пад на когнитивната функција. Студија од 2021 година, објавена во Journal of Prevention of Alzheimer’s Disease, покажува дека луѓето кои пијат еден до седум пијалаци со шеќер неделно имаат значително поголем ризик од деменција.

Препораки за здрава исхрана

За намалување на ризикот од деменција, нутриционистот Ерин Палински-Вејд препорачува:

  • Свежо овошје и зеленчук
  • Цели житарки
  • Мешунки
  • Јаткасти плодови и семиња
  • Масни риби како лосос и скуша

Исхраната богата со растителни влакна, здрави масти и антиоксиданси може да го заштити мозокот од оксидативен стрес и воспаление – главни причини за деменција.

Извор: N1Info

Lifestyle

Без оцет, без сода бикарбона: Оваа евтина состојка навистина го отпушува мијалникот

Објавено пред

на

Фото: Steven Ungermann @ unsplash
Фото: Steven Ungermann @ unsplash

Затнат одвод полн со маснотии? Постојно клокотење и вода што не се исцедува? Постојно се препорачува сода бикарбона и оцет, но постои многу поефикасен и побрз начин – и тоа со една евтина состојка што делува речиси моментално.

Зошто се затнува одводот?

  • Во цевките секојдневно завршуваат остатоци од храна.

  • Масни наслаги од миење садови полека се лепат по цевките.

  • Детергентот и маслата создаваат слоеви што по некое време го блокираат протокот.

Зошто сода бикарбона и оцет не помагаат?

  • Комбинацијата е хемиски неефикасна против маснотии.

  • Реакцијата помеѓу база (сода) и киселина (оцет) создава само вода со мала количина сол, а не средство за отпушување.

  • Не можат да ги разградуваат маслата што ја создаваат блокадата во одводот.

  • Преголема количина сода може дополнително да ја влоши ситуацијата.

Решението: течност за садови + врела вода
Оваа комбинација работи затоа што:

  • Течноста за миење садови разградува маснотии, токму како на садовите.

  • Врелата вода ги омекнува и олабавува наслагите во цевките.

  • Заедно создаваат ефект што брзо го ослободува одводот.

Како да ја направите смесата:

  • Сварете ½ литар до 1 литар вода (во зависност од одводот).

  • Додајте околу 120 мл течност за миење садови.

  • Оставете да отстои неколку минути.

  • Внимателно истурете ја смесата директно во одводот.

  • Почекајте уште неколку минути да делува.

Што ќе се случи потоа?

  • Ќе забележите дека водата се исцедува сè побрзо и побрзо.

  • Одводот станува чист, а мијалникот повторно функционален.

Ако одводот е многу затнат:

  • Повторете ја постапката 2–3 пати.

Извор: Index

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Луѓето научиле да користат оган многу порано отколку што се мислеше

Објавено пред

на

Фото: roya ann miller @ unsplash
Фото: roya ann miller @ unsplash

Археолозите открија најрани докази за намерно палење оган во Барнам, Сафолк (источна Англија), стари околу 400.000 години, што значително ја менува досегашната слика за човечката еволуција.

Според анализите, контролата на огнот не ја развиле Homo sapiens, туку уште порано – раните човечки видови, најверојатно раните неандерталци.

Клучни откритија на археолозите:

  • Пронајдени се остатоци од неколку огништа на едно исто место.

  • Најдени се две мали парчиња пирит, кој служел за палење искри кога ќе се удри со кремен.

  • Пиритот не е природен за тој регион, што значи дека античките луѓе свесно го донеле како дел од „алатка за палење оган“.

  • Камените алатки околу огништата потврдуваат долготрајна човечка активност и повеќекратно палење оган.

Изјави од истражувачите:

  • Штом го видовме пиритот, знаевме дека е извонредно откритие“, вели Сајмон Парфит од Универзитетскиот колеџ во Лондон.

  • Професорот Крис Стрингер истакнува дека доказите најмногу се совпаѓаат со ранонеандерталските популации пронајдени во Свонскомб (Кент) и Атапуерка (Шпанија).

Значењето на откритието:

  • Контролата на огнот била пресвртница која:

    • Овозможила преживување во студени климатски услови.

    • Обезбедувала заштита од предатори.

    • Овозможила готвење, што ја збогатило исхраната.

    • Поддржала развој на когнитивни способности и поголем мозок.

    • Ја поттикнала социјалната интеракција и пренесувањето знаење.

Како што истакнува д-р Роб Дејвис од Британскиот музеј, ова откритие ја поместува пресвртницата на контролата на огнот за околу 350.000 години наназад, што го прави едно од најважните археолошки откритија за разбирањето на човековата еволуција.

Извор: 021

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Зошто тенџерињата и тавите стануваат лепливи дури и по миењето? Еве ја вистинската причина

Објавено пред

на

Фото: Gurth Bramall @ unsplash
Фото: Gurth Bramall @ unsplash

Веројатно ви се случило многу пати: вадите свежо измиена тава од шкаф, а под прстите повторно го чувствувате оној непријатен леплив слој. Иако садовите се темелно измиени, маснотијата како постојано да се враќа. Добрата вест е дека причината е јасна, а решението — едноставно.

Зошто садовите стануваат лепливи?

Според Лорен ДаСилва, менаџер во „All-Clad“, лепливоста се јавува поради хемиски процеси кои се активираат при готвење. Ниту еден материјал не е имун — дури ни висококвалитетните стаклени садови или садовите од не’рѓосувачки челик.

Главни причини за леплив слој:

  • Разградба на масла и масти на висока температура, кои се претвораат во полимеризиран леплив филм.

  • Пареа што носи микро-честички маснотии нагоре, кои се таложат на постудени површини — најчесто на капаците.

  • Прскања од храна, скроб и неправилно исплакнати детергенти, кои создаваат тврд, мазен и леплив слој.

Како да ги отстраните тврдокорните лепливи наслаги?

1. Сода бикарбона + сол + топла вода (универзален метод)

  • Измешајте сода бикарбона, сол и малку топла вода.

  • Нанесете ја смесата на лепливите делови.

  • Почекајте 3–5 минути.

  • Истријте со мека четка за заби и добро исплакнете.

2. Оцет + вода + сода бикарбона (само за нерѓосувачки челик)

  • Истурете вода и оцет во сооднос 1:1 во тавата.

  • Оставете да зоврие неколку минути.

  • Истурете ја течноста и почекајте тавата да се олади.

  • Додадете сода бикарбона на топлата (но не жешка) површина.

  • Истријте со неабразивен сунѓер.

Како да спречите повторно формирање на леплив слој?

Корисни навики за чисти садови:

  • Не потопувајте мрсни садови во полн мијалник – маслото се шири и се врзува за целата површина.

  • Користете квалитетен детергент со формула за тешки маснотии. Благи детергенти често оставаат филм што подоцна станува леплив.

  • Редовно чистете ги капаците и рачките, бидејќи таму најмногу се таложат маснотии од пареа.

Со овие едноставни совети можете да ги одржувате садовите чисти, без лепливи наслаги и без дополнителен стрес околу миењето.

Извор: index

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп5 часа

Хороскоп за петок (12 декември)

ОВЕН Ви претстои важен состанок, а можно е да се договорите. Одлично време е да го претставите она што ви...

Кичево14 часа

Во ОВР Кичево вчера било пријавено непознато лице, кое направило обид на сила да влезе во семејна куќа на постара жена

На 10.12.2025 во 00:00 часот во ОВР Кичево, 49-годишен маж од Кичево пријавил дека на 09.12.2025 околу 23:40 часот едно...

Спорт14 часа

ФФМ: Центарот за едукација објавува конкурс за лица кои ќе се стекнат со тренерски лиценци

Центарот за едукација при Фудбалската федерација на Македонија (ФФМ) објавува конкурс за прием на нови кандидати за тренерски лиценци. Конкурсот...

Фото: Steven Ungermann @ unsplash Фото: Steven Ungermann @ unsplash
Lifestyle17 часа

Без оцет, без сода бикарбона: Оваа евтина состојка навистина го отпушува мијалникот

Затнат одвод полн со маснотии? Постојно клокотење и вода што не се исцедува? Постојно се препорачува сода бикарбона и оцет,...

Фото: roya ann miller @ unsplash Фото: roya ann miller @ unsplash
Lifestyle17 часа

Луѓето научиле да користат оган многу порано отколку што се мислеше

Археолозите открија најрани докази за намерно палење оган во Барнам, Сафолк (источна Англија), стари околу 400.000 години, што значително ја...

Фото: Cassiano K. Wehr @ unsplash Фото: Cassiano K. Wehr @ unsplash
Автомобили17 часа

Како безбедно да возите во магла: Најважните правила и грешки што мора да ги избегнувате

Возењето во магла е едно од најопасните искуства на патиштата. Намалената видливост, лизгавиот коловоз и непредвидливото однесување на другите возачи...

Фото: Onur Binay @ unsplash Фото: Onur Binay @ unsplash
Магазин17 часа

Грешка што многумина ја прават: Лошите навики при полнење ја уништуваат батеријата на телефонот

Правилното полнење на паметниот телефон може значително да го продолжи животниот век на батеријата, да ја подобри издржливоста и да...

Фото: Solen Feyissa @ unsplash Фото: Solen Feyissa @ unsplash
Магазин17 часа

ChatGPT ќе се интегрира со Apple Health: Што значи тоа за корисниците?

ChatGPT наскоро би можел да стане дел од екосистемот на Apple Health, носејќи понапредни можности за анализа на здравствени податоци...

Македонија18 часа

МВР со детали за нападот во редакцијата „Инфомакс“, напаѓачот бил лице претходно спроведувано во Психијатриска болница

Полициски службеници од ПС Кисела Вода го лишија од слобода Г.С. (43) од Скопје, веднаш по добиената пријава на 10.12.2025...

Македонија19 часа

Приведен навивач од Словачка, на 10 други не им беше дозволен влез во државата поради агресивно и недолично однесување во авион за време на лет и по слетувањето

На 10.12.2025 околу 20:30 часот во СВР Скопје, од службите на Меѓународен аеродром Скопје и од Регионалниот центар за гранични...

НАЈЧИТАНИ