На денешен ден
Рубрика: На денешен ден – 13 март

1325.- Ацтеките ја основале својата населба Тенохтитлан, подоцна главен град на Ацтечката империја, на местото каде што денес се наоѓа Сиудад Мексико. 1567.- Германските платеници ангажирани од холандската владетелка Маргарет од Парма убиле 2.000 калвинисти.
1572.- Во Стариград на островот Хвар умре Петар Хекторовиќ, авторот на песната „Рибари и рибарски жалби“, исклучително вреден книжевно-историски документ, во кој Хекторовиќ, освен автобиографски, запишал и скапоцени етнографски податоци, како. како и некои народни лирски и епски песни, меѓу кои и српската народна песна „Краљевиќ Марко и неговиот брат Андријаш“. Ја превел песната „Remedia amoris“ од римскиот поет Овидиј.
1781.- Вилијам Хершел, англиски астроном со германско потекло, ја откри седмата планета од Сончевиот систем, која подоцна го доби името Уран.
1809.- По неуспехот во војната со Русија и Данска во 1808 година, шведскиот крал Густав IV бил соборен со офицерски заговор.
1848.- Под притисок на демонстрациите и бунтот во Виена, австрискиот канцелар Клеменс Метерних поднесе оставка. Канцеларот побегна во Велика Британија, а царот Фердинанд I вети устав на илјадници гневни Виенци кои ја опколија палатата.
1865.- За време на американската граѓанска војна, Конфедеративниот конгрес, под претседателот Џеферсон Дејвис, жесток противник на укинувањето на ропството, донесе закон со кој им дозволува на робовите, во замена за нивната слобода, да служат како војници во јужната армија.
1881.- Во обид за атентат во Петроград е убиен рускиот император Александар II. Атентатот го извршиле членови на тајното терористичко здружение „Народна волја“.
1906.- Умрела Сузан Ентони, основач и водач на движењето за правата на жените во САД. Таа напиша „Историја на женското право на глас“.
1913 – Канбера стана главен град на Австралија.
1928.- По пукањето на браната „Свети Франциск“, на околу 60 километри северно од Лос Анџелес, повеќе од 450 луѓе се удавија во водата што ја поплави долината.
1946.- Припадниците на југословенската служба за државна безбедност го уапсија генералот и командант на кралската војска во Втората светска војна, Драгољуб Дража Михаиловиќ. На судењето пред Воениот суд во Белград, Михаиловиќ беше осуден на смрт за предавство. Тој беше застрелан на 17 јули истата година.
1972.- Велика Британија и Кина договорија размена на амбасадори на 22 години, бидејќи Лондон ја призна владата во Пекинг, Британците го затворија својот конзулат во Тајван.
1975.- Умре Иво Андриќ, еден од најголемите југословенски писатели на 20 век, чие дело и донесе престиж и меѓународно признание на југословенската литература. Тој е единствениот југословенски писател кој ја добил Нобеловата награда за литература (1961) („Екс понто“, „Знаци“, „На Дрина ќуприја“, „Травничка хроника“, „Госпоѓица“, „Крелета авлија“).
1990.- Советскиот парламент гласаше за воведување повеќепартиски систем, по 72-годишен монопол на власта од страна на Комунистичката партија.
1992.- Во земјотрес во источна Турција загинаа најмалку 570 луѓе.
1995.- На 72-годишна возраст во Белград умре популарниот театарски и филмски актер Мија Алексиќ.
1996.- Во градот Данблан, околу 40 километри северно од Глазгов, вооружен напаѓач уби 16 ученици од прво одделение на возраст од пет до шест години и нивниот учител во гимназијата на едно основно училиште, рани уште 13 ученици, а потоа изврши самоубиство.
1998.- Јужнокорејскиот претседател Ким Дае-Јонг, кој и самиот беше затворен поради своите политички убедувања, донесе одлука за масовна амнестија која опфати над пет милиони луѓе, од политички затвореници до пијани возачи на кои им беше одземена дозволата.
1999.- Во Косово шест лица загинаа, а повеќе од 50 беа ранети во експлозии на бомби во центарот на Подуево и на пазарот во Косовска Митровица, а двајца припадници на југословенската армија беа убиени во нападите на вооружената формација на косовските Албанци „Ослободување на Косово“. Армија“ кај Вучитрн.
2002 – Владата на Ангола прогласи едностран прекин на огнот во 27-годишната граѓанска војна со бунтовниците на Националниот сојуз за независност на Ангола (УНИТА).
2004.- Умре австрискиот кардинал Франц Кениг, познат по неговите услуги во поврзувањето на верите. Со години работел на воспоставување врски меѓу Ватикан и комунистичките земји, на негова иницијатива во 1964 година е основана Фондацијата „Про Ориенте“, која се занимава со дијалог меѓу Римокатоличката и православната црква.
2012 – 28 лица, меѓу кои 22 деца, загинаа во сообраќајна несреќа во тунелот Сиера во Швајцарија. Во автобусот, кој удрил во бетонскиот ѕид на тунелот, имало 52 деца од Белгија, кои се враќале дома по зимскиот одмор.
2013 – Нов папа стана Аргентинецот Хорхе Марио Бергољо, кој го избра името папата Франциско. Тој беше избран на функцијата поглавар на Римокатоличката црква откако неговиот претходник Бенедикт Шеснаесетти се повлече од таа функција на 28 февруари.
2016 – 37 лица загинаа, а 125 се повредени во експлозија предизвикана од автомобил-бомба на автобуска станица во Анкара, главниот град на Турција.
2017 – На кандидатот на владејачката партија Фидес, Јанош Адер, му беше доверен нов мандат за претседател на Унгарија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (29 август)

На денешен ден 29 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот.
1189 – Дубровник склучил договор со босанскиот бан Кулин, со кој жителите на Дубровник добиле слобода да тргуваат во Босна без ограничувања или давачки. Договорот е еден од најстарите зачувани документи во регионот.
1521 – Турците, под команда на султанот Сулејман II Величествениот, го освоиле Белград и го прогласиле за седиште на Смедеревскиот санџак.
1526 – Во Мохачката битка, турската војска предводена од Сулејман II Величествениот ги победила трупите на унгарскиот крал Лудвиг II, кој загинал при повлекувањето.
1619 – Роден е Жан Батист Колбер, француски државник и министер за финансии на Луј XIV.
1632 – Роден е Џон Лок, англиски филозоф, основач на емпиризмот и либералната филозофија.
1756 – Прускиот крал Фридрих II ја започнал Седумгодишната војна со напад врз Саксонија.
1820 – Во Порто, Португалија, започнала граѓанска револуција, со која кралот Жоао VI бил принуден да донесе либерален устав.
1825 – Португалија ја признала независноста на Бразил под водство на царот Педро I.
1842 – Завршила Првата опиумска војна со Нанкинскиот договор, со кој Кина морала да отвори пристаништа и да го предаде Хонг Конг на Британија.
1944 – Кралот Петар II Караѓорѓевиќ, со декрет, ја отстранил командата на генерал Дража Михајловиќ и ја ставил југословенската армија под команда на Јосип Броз Тито.
1945 – Американските трупи под команда на генерал Џорџ Маршал започнале со искрцување во Јапонија.
1949 – СССР тајно ја детонирал својата прва атомска бомба.
1960 – Јорданскиот премиер Хаза ал-Маџали бил убиен во експлозија на бомба.
1965 – Американскиот вселенски брод „Џемини V“ се вратил на Земјата по рекордни осум дена во орбитата.
1975 – Починал ирскиот државник Емон де Валера, еден од водачите на Шин Фејн.
1978 – Хуа Куо-фенг, претседател на КПК, ги посетил Романија, Југославија и Иран, што означило крај на кинеската изолација.
1991 – Советскиот парламент ја суспендирал Комунистичката партија и ги замрзнал нејзините сметки.
1995 – Милошевиќ бил овластен да преговара во име на заедничката делегација на СР Југославија и Република Српска во мировниот процес за Босна.
1996 – Руски авион Туполев 154 се урнал во Норвешка, загинале 141 лице.
1997 – Убиени биле 300 луѓе во алжирско село, едно од најлошите масакри од страна на исламисти во земјата.
1999 – Во Источен Тимор, 99% од гласачите се изјасниле за независност од Индонезија.
2001 – Врховниот суд на САД осудил тројца раководители на компанија за нелегална продажба на опрема што може да се користи за нуклеарно оружје.
2003 – Автомобил-бомба во Наџаф уби најмалку 80 луѓе, вклучувајќи го и ајатолахот Мохамед Бакир ал-Хаким.
2005 – Ураганот Катрина ја погодил јужна САД, загинале околу 1.330 луѓе, најмногу во Њу Орлеанс.
2008 – Грузија ги прекинала дипломатските односи со Русија поради признавањето на Јужна Осетија и Абхазија.
2010 – Еруптирал вулканот Синабунг на Суматра, прва ерупција по 400 години, со масовна евакуација.
2015 – Унгарија поставила бодликава жица на границата со Србија за да го спречи приливот на бегалци.
2019 – Починал српскиот сликар и академик Владимир Величковиќ.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за четврток (4 септември)
-
Хороскоп13 часа
Хороскоп за петок (5 септември)
-
Свет1 ден
(ВИДЕО) „Ден на жалост“ во Португалија по страшната трагедија каде од шините излета жичара и одзеде најмалце 15 животи, неофицијално има и странци
-
Македонија2 дена
МВР: Целосна забрана во шуми до крај на месец септември
-
Македонија1 ден
МВР: Кривична пријава против петмина вработени во Агенцијата за храна и ветеринарство за „злоупотреба на службена положба и овластување“
-
Временска прогноза1 ден
Најавената промена на времето се оствари, во текот на ноќта наврнаа 23 л/м2 дожд
-
Кичево58 минути
Поради одржување на атлетска трка во Кичево, во недела следните улици и делови на градот ќе бидат затворени за сообраќај
-
Македонија2 дена
„Wizz Air“ со шести авион во својата база во Скопје и 13 нови рути