На денешен ден
Рубрика: На денешен ден – 13 март
1325.- Ацтеките ја основале својата населба Тенохтитлан, подоцна главен град на Ацтечката империја, на местото каде што денес се наоѓа Сиудад Мексико. 1567.- Германските платеници ангажирани од холандската владетелка Маргарет од Парма убиле 2.000 калвинисти.
1572.- Во Стариград на островот Хвар умре Петар Хекторовиќ, авторот на песната „Рибари и рибарски жалби“, исклучително вреден книжевно-историски документ, во кој Хекторовиќ, освен автобиографски, запишал и скапоцени етнографски податоци, како. како и некои народни лирски и епски песни, меѓу кои и српската народна песна „Краљевиќ Марко и неговиот брат Андријаш“. Ја превел песната „Remedia amoris“ од римскиот поет Овидиј.
1781.- Вилијам Хершел, англиски астроном со германско потекло, ја откри седмата планета од Сончевиот систем, која подоцна го доби името Уран.
1809.- По неуспехот во војната со Русија и Данска во 1808 година, шведскиот крал Густав IV бил соборен со офицерски заговор.
1848.- Под притисок на демонстрациите и бунтот во Виена, австрискиот канцелар Клеменс Метерних поднесе оставка. Канцеларот побегна во Велика Британија, а царот Фердинанд I вети устав на илјадници гневни Виенци кои ја опколија палатата.
1865.- За време на американската граѓанска војна, Конфедеративниот конгрес, под претседателот Џеферсон Дејвис, жесток противник на укинувањето на ропството, донесе закон со кој им дозволува на робовите, во замена за нивната слобода, да служат како војници во јужната армија.
1881.- Во обид за атентат во Петроград е убиен рускиот император Александар II. Атентатот го извршиле членови на тајното терористичко здружение „Народна волја“.
1906.- Умрела Сузан Ентони, основач и водач на движењето за правата на жените во САД. Таа напиша „Историја на женското право на глас“.
1913 – Канбера стана главен град на Австралија.
1928.- По пукањето на браната „Свети Франциск“, на околу 60 километри северно од Лос Анџелес, повеќе од 450 луѓе се удавија во водата што ја поплави долината.
1946.- Припадниците на југословенската служба за државна безбедност го уапсија генералот и командант на кралската војска во Втората светска војна, Драгољуб Дража Михаиловиќ. На судењето пред Воениот суд во Белград, Михаиловиќ беше осуден на смрт за предавство. Тој беше застрелан на 17 јули истата година.
1972.- Велика Британија и Кина договорија размена на амбасадори на 22 години, бидејќи Лондон ја призна владата во Пекинг, Британците го затворија својот конзулат во Тајван.
1975.- Умре Иво Андриќ, еден од најголемите југословенски писатели на 20 век, чие дело и донесе престиж и меѓународно признание на југословенската литература. Тој е единствениот југословенски писател кој ја добил Нобеловата награда за литература (1961) („Екс понто“, „Знаци“, „На Дрина ќуприја“, „Травничка хроника“, „Госпоѓица“, „Крелета авлија“).
1990.- Советскиот парламент гласаше за воведување повеќепартиски систем, по 72-годишен монопол на власта од страна на Комунистичката партија.
1992.- Во земјотрес во источна Турција загинаа најмалку 570 луѓе.
1995.- На 72-годишна возраст во Белград умре популарниот театарски и филмски актер Мија Алексиќ.
1996.- Во градот Данблан, околу 40 километри северно од Глазгов, вооружен напаѓач уби 16 ученици од прво одделение на возраст од пет до шест години и нивниот учител во гимназијата на едно основно училиште, рани уште 13 ученици, а потоа изврши самоубиство.
1998.- Јужнокорејскиот претседател Ким Дае-Јонг, кој и самиот беше затворен поради своите политички убедувања, донесе одлука за масовна амнестија која опфати над пет милиони луѓе, од политички затвореници до пијани возачи на кои им беше одземена дозволата.
1999.- Во Косово шест лица загинаа, а повеќе од 50 беа ранети во експлозии на бомби во центарот на Подуево и на пазарот во Косовска Митровица, а двајца припадници на југословенската армија беа убиени во нападите на вооружената формација на косовските Албанци „Ослободување на Косово“. Армија“ кај Вучитрн.
2002 – Владата на Ангола прогласи едностран прекин на огнот во 27-годишната граѓанска војна со бунтовниците на Националниот сојуз за независност на Ангола (УНИТА).
2004.- Умре австрискиот кардинал Франц Кениг, познат по неговите услуги во поврзувањето на верите. Со години работел на воспоставување врски меѓу Ватикан и комунистичките земји, на негова иницијатива во 1964 година е основана Фондацијата „Про Ориенте“, која се занимава со дијалог меѓу Римокатоличката и православната црква.
2012 – 28 лица, меѓу кои 22 деца, загинаа во сообраќајна несреќа во тунелот Сиера во Швајцарија. Во автобусот, кој удрил во бетонскиот ѕид на тунелот, имало 52 деца од Белгија, кои се враќале дома по зимскиот одмор.
2013 – Нов папа стана Аргентинецот Хорхе Марио Бергољо, кој го избра името папата Франциско. Тој беше избран на функцијата поглавар на Римокатоличката црква откако неговиот претходник Бенедикт Шеснаесетти се повлече од таа функција на 28 февруари.
2016 – 37 лица загинаа, а 125 се повредени во експлозија предизвикана од автомобил-бомба на автобуска станица во Анкара, главниот град на Турција.
2017 – На кандидатот на владејачката партија Фидес, Јанош Адер, му беше доверен нов мандат за претседател на Унгарија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Хороскоп15 часаХороскоп за четврток (11 декември)
-
Хороскоп2 денаХороскоп за среда (10 декември)
-
Македонија2 денаНа Јован сме му потребни за операција на окото, да дадеме хуманитарна помош со телефонски повик веднаш!
-
Македонија1 денОВР Кочани поднесе кривична за ВД директорка на детска градинка, времено вработила негувател без лиценца
-
Lifestyle1 денЗошто тенџерињата и тавите стануваат лепливи дури и по миењето? Еве ја вистинската причина
-
Технологија1 ден„Google Maps“ воведува новитет за своите корисници, автоматски ќе ја препознава локацијата каде сте го оставиле возилото на паркинг
-
Автомобили1 денГерманија очекува огромен скок: Еве колку нови електрични автомобили ќе пристигнат во 2026 година
-
Магазин1 денSamsung Galaxy телефоните добиваат нов модерен „Liquid Glass“ редизајн на почетокот на следната година
