На денешен ден
Рубрика: На денешен ден – 13 март

1325.- Ацтеките ја основале својата населба Тенохтитлан, подоцна главен град на Ацтечката империја, на местото каде што денес се наоѓа Сиудад Мексико. 1567.- Германските платеници ангажирани од холандската владетелка Маргарет од Парма убиле 2.000 калвинисти.
1572.- Во Стариград на островот Хвар умре Петар Хекторовиќ, авторот на песната „Рибари и рибарски жалби“, исклучително вреден книжевно-историски документ, во кој Хекторовиќ, освен автобиографски, запишал и скапоцени етнографски податоци, како. како и некои народни лирски и епски песни, меѓу кои и српската народна песна „Краљевиќ Марко и неговиот брат Андријаш“. Ја превел песната „Remedia amoris“ од римскиот поет Овидиј.
1781.- Вилијам Хершел, англиски астроном со германско потекло, ја откри седмата планета од Сончевиот систем, која подоцна го доби името Уран.
1809.- По неуспехот во војната со Русија и Данска во 1808 година, шведскиот крал Густав IV бил соборен со офицерски заговор.
1848.- Под притисок на демонстрациите и бунтот во Виена, австрискиот канцелар Клеменс Метерних поднесе оставка. Канцеларот побегна во Велика Британија, а царот Фердинанд I вети устав на илјадници гневни Виенци кои ја опколија палатата.
1865.- За време на американската граѓанска војна, Конфедеративниот конгрес, под претседателот Џеферсон Дејвис, жесток противник на укинувањето на ропството, донесе закон со кој им дозволува на робовите, во замена за нивната слобода, да служат како војници во јужната армија.
1881.- Во обид за атентат во Петроград е убиен рускиот император Александар II. Атентатот го извршиле членови на тајното терористичко здружение „Народна волја“.
1906.- Умрела Сузан Ентони, основач и водач на движењето за правата на жените во САД. Таа напиша „Историја на женското право на глас“.
1913 – Канбера стана главен град на Австралија.
1928.- По пукањето на браната „Свети Франциск“, на околу 60 километри северно од Лос Анџелес, повеќе од 450 луѓе се удавија во водата што ја поплави долината.
1946.- Припадниците на југословенската служба за државна безбедност го уапсија генералот и командант на кралската војска во Втората светска војна, Драгољуб Дража Михаиловиќ. На судењето пред Воениот суд во Белград, Михаиловиќ беше осуден на смрт за предавство. Тој беше застрелан на 17 јули истата година.
1972.- Велика Британија и Кина договорија размена на амбасадори на 22 години, бидејќи Лондон ја призна владата во Пекинг, Британците го затворија својот конзулат во Тајван.
1975.- Умре Иво Андриќ, еден од најголемите југословенски писатели на 20 век, чие дело и донесе престиж и меѓународно признание на југословенската литература. Тој е единствениот југословенски писател кој ја добил Нобеловата награда за литература (1961) („Екс понто“, „Знаци“, „На Дрина ќуприја“, „Травничка хроника“, „Госпоѓица“, „Крелета авлија“).
1990.- Советскиот парламент гласаше за воведување повеќепартиски систем, по 72-годишен монопол на власта од страна на Комунистичката партија.
1992.- Во земјотрес во источна Турција загинаа најмалку 570 луѓе.
1995.- На 72-годишна возраст во Белград умре популарниот театарски и филмски актер Мија Алексиќ.
1996.- Во градот Данблан, околу 40 километри северно од Глазгов, вооружен напаѓач уби 16 ученици од прво одделение на возраст од пет до шест години и нивниот учител во гимназијата на едно основно училиште, рани уште 13 ученици, а потоа изврши самоубиство.
1998.- Јужнокорејскиот претседател Ким Дае-Јонг, кој и самиот беше затворен поради своите политички убедувања, донесе одлука за масовна амнестија која опфати над пет милиони луѓе, од политички затвореници до пијани возачи на кои им беше одземена дозволата.
1999.- Во Косово шест лица загинаа, а повеќе од 50 беа ранети во експлозии на бомби во центарот на Подуево и на пазарот во Косовска Митровица, а двајца припадници на југословенската армија беа убиени во нападите на вооружената формација на косовските Албанци „Ослободување на Косово“. Армија“ кај Вучитрн.
2002 – Владата на Ангола прогласи едностран прекин на огнот во 27-годишната граѓанска војна со бунтовниците на Националниот сојуз за независност на Ангола (УНИТА).
2004.- Умре австрискиот кардинал Франц Кениг, познат по неговите услуги во поврзувањето на верите. Со години работел на воспоставување врски меѓу Ватикан и комунистичките земји, на негова иницијатива во 1964 година е основана Фондацијата „Про Ориенте“, која се занимава со дијалог меѓу Римокатоличката и православната црква.
2012 – 28 лица, меѓу кои 22 деца, загинаа во сообраќајна несреќа во тунелот Сиера во Швајцарија. Во автобусот, кој удрил во бетонскиот ѕид на тунелот, имало 52 деца од Белгија, кои се враќале дома по зимскиот одмор.
2013 – Нов папа стана Аргентинецот Хорхе Марио Бергољо, кој го избра името папата Франциско. Тој беше избран на функцијата поглавар на Римокатоличката црква откако неговиот претходник Бенедикт Шеснаесетти се повлече од таа функција на 28 февруари.
2016 – 37 лица загинаа, а 125 се повредени во експлозија предизвикана од автомобил-бомба на автобуска станица во Анкара, главниот град на Турција.
2017 – На кандидатот на владејачката партија Фидес, Јанош Адер, му беше доверен нов мандат за претседател на Унгарија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (30 јули)
-
Македонија4 часа
МВР истакна важна информација која стартува од утре 1 јули
-
Кичево1 ден
(ФОТО) Се запали дива депонија покрај пат кај с.Пополжани, интервенираше ТППЕ Кичево
-
Скопје2 дена
Во Скопје посебен режим на сообраќај за утре и задутре
-
Lifestyle2 дена
Не е вода: Пијалокот што го хидрира телото најдобро
-
Хроника1 ден
МВР со детали за трагичниот настан на Дебарско езеро
-
Lifestyle2 дена
Внимавајте кога излегувате од ладна просторија на летното сонце: Еве зошто!
-
Lifestyle2 дена
Три начини на кои тестенините можат да ви помогнат да ослабете