21 март е вообичаената дата на која настапува пролетна рамноденица (првиот ден на пролетта) на северната полутопка, односно есенска рамноденица (првиот ден на есента) на јужната полутопка. Во прилог останатите настани во рубриката „На денешен ден“ во продолжение..

1556.- Архиепископот на Кентербери Томас Кранмер бил запален на клада како еретик за време на римокатоличката реакција на кралицата Марија I. Како главен претставник на религиозната реформација во Англија, тој ја воведе литургијата и го состави „Општиот молитвеник“ на својот мајчин англиски јазик.

1685.- Роден е Јохан Себастијан Бах, на чие дело се заснова германската музичка традиција. Неговите современици го ценеле како виртуоз оргулист, а вредноста на неговото музичко дело била откриена на почетокот на 19 век во ерата на музичкиот романтизам, особено по изведбата на Менделсон на ремек-делото на Бах „Метју страст“ (1829). Во неговиот голем опус се издвојуваат „Концертите на Брандербуш“ и збирката од 48 прелудии и фуги за пијано.

1804.- Во сила стапи Наполеоновиот законик, француско кривично и граѓанско право, со кое императорот Наполеон I, тогаш „доживотен конзул“, го реформира судството.

1829.- Во земјотрес во Шпанија загинаа 6.000 луѓе.

1839.- Роден е композиторот Модест Петрович Мусоргски, член на композиторската група „Големата петорка“, претставник на руското национално музичко училиште (опера „Борис Годунов“, композиција за пијано „Слики од изложба“).

1871.- Канцеларот Ото фон Бизмарк ја отвори првата седница на Рајхстагот (Парламентот) на новосоздадената Германска империја.

1884.- Во Франција беа легализирани синдикатите.

1913.- Роден е југословенскиот писател Иван Горан Ковачиќ, автор на поемата „Јама“ (1943), потресно дело за злосторствата во Втората светска војна во кои и самиот загинал. Поемата „Јама“ инспирираше многу сликари, а музиката инспирирана од тоа дело ја компонираше Никола Херцигоња.

1918 – Втората битка кај Сом во Франција започна со последната германска офанзива во Првата светска војна.

1919.- Под водство на комунистот Бела Кун, беше соборена владата во Унгарија и беше прогласена Унгарската Советска Република. Советската влада поднесе оставка на 1 август, а власта ја презедоа десничарските социјалдемократи.

1945.- За време на Втората светска војна, британските авиони го бомбардираа седиштето на Гестапо во Копенхаген, при што загинаа повеќе од 70 германски нацисти. По грешка удриле и во француско училиште, каде загинале 86 деца и десет калуѓерки.

1952 – Кваме Нкрумах (Кваме) стана премиер на Голд Коуст (подоцна Гана), како прв субсахарски Африканец кој ја зазеде функцијата премиер.

1960.- Роден е бразилскиот автомобилски ас Аиртон Сена (Аиртон Сена), трикратен светски шампион во „Формула 1“ во 1988, 1990 и 1991 година. Во Бразил тој имаше статус на национален херој и неговата смрт во мај 1994 година на патеката во Имола, за време на трките за „Гран При на Сан Марино“, беше доживеана како национална трагедија.

1960.- Во јужноафриканскиот град Шарпвил, 79 луѓе беа убиени, а повеќе од 180 беа ранети кога полицијата отвори оган врз мирните црнечки демонстрации против расистичкиот режим.

1963.- Со трансферот на последните 27 затвореници, затворен е Алкатраз, познатиот затвор со максимална безбедност во заливот Сан Франциско, каде што некогаш бил затворен гангстерот Ал Капоне.

1975.- Привремениот воен совет на Етиопија, предводен од водачот на пучот, потполковник Менгист Хаиле Мариам (Маријам) ја укина 3.000-годишната Етиопска империја.

1991.- На седницата на Претседателството на СФР Југославија беше постигнат договор претседателите на републиките да започнат преговори за иднината на сојузната држава. Првата од вкупно шест вакви средби се одржа на 28 март во Сплит.

1991.- Поради лошите временски услови и големиот чад од запалените нафтени бунари во Кувајт, во Кувајт се урна саудиски транспортен авион. Загинаа сите патници во авионот – 92 сенегалски војници и шест членови на екипажот од Саудиска Арабија.

1997.- Рускиот и американскиот претседател Борис Елцин и Бил Клинтон на самитот во Хелсинки се договорија да го намалат нуклеарниот арсенал на нивните земји.

1998.- Косовските Албанци одржаа уште едни паралелни, нелегитимни парламентарни и претседателски избори. Ибрахим Ругова, најистакнатиот лидер на косовските Албанци во борбата за независност на Косово од Србија, беше избран за претседател на непризнатата Република Косово.

1998.- Умре руската балерина Галина Сергеевна Уланова, која го водеше театарот Бољшој речиси две децении по Втората светска војна.

2002.- Папата Јован Павле Втори за прв пат јавно објави дека има голем број случаи на сексуална злоупотреба на малолетници од католички свештеници, кои ги обвини дека ги прекршиле заветите и му се придружиле на ѓаволот.

2003 – Јужноафриканската комисија за вистина и помирување го означи крајот на својата работа. Комисијата е формирана во 1995 година за да ги испита кршењата на човековите права за време на апартхејдот, време на владеење на белото малцинство. Претседателот на таа Комисија, надбискупот Дезмонд Туту, ја принуди владата да плати отштета од 270 милиони долари на 20.000 жртви на злосторства во тој период.

2003.- Американските сили ги бомбардираа палатите на ирачкиот претседател Садам Хусеин и клучните државни институции во Багдад. Осум британски и четворица американски војници загинаа при пад на хеликоптер на границата со Ирак, што е првата жртва во војната во Ирак на страната на напаѓачите.

2005.- Во Париз умре коментатор, новинар, еден од основачите на белградскиот неделник „Време“ Стојан Церовиќ.

2006.- Во Париз умре Бернард Лакост, кој повеќе од 40 години беше на чело на империјата Лакост, светски познат по маиците со логото на крокодилот.

2009.- Десетици илјади луѓе излегоа на улиците на Неапол за да им оддадат почит на жртвите на мафијата и да побараат југот на Италија повеќе да не биде упориште на организираниот криминал.

2010.- Умре директорот на оперскиот фестивал во Бајројт, Волфганг Вагнер, внук на познатиот германски композитор Рихард Вагнер. Целиот свој живот го посвети на наследството на својот дедо, а познатиот фестивал го водеше од 1951 до 2008 година.

2014.- Лидерите на ЕУ во Брисел го потпишаа политичкиот дел од договорот за асоцијација со Украина.

2017 – Почина Мартин Мекгинис, поранешен заменик-премиер на Северна Ирска, командант на ИРЕ и еден од водачите на римокатоличката Шин Фејн.

44 п.н.е – Републиканските заговорници предводени од Брут и Касиј го убија римскиот император и генерал Гај Јулиј Цезар во Сенатот. 1493 – Кристофер Колумбо донесе седум Индијанци од Аруак од островот Хиспаниола (Хаити) во Шпанија. Тие беа првите жители на Новиот свет кои стапнаа на Стариот континент.

1603.- Францускиот морепловец и истражувач Семјуел де Шамплен исплови кон Новиот свет. Тој го основал градот Квебек во 1608 година и ја организирал француската колонизација на Канада.

1776.- Американскиот Конгрес донесе одлука за укинување на зависноста од британската круна. Независноста беше прогласена на 4 јули 1776 година.

1824.- Роден е писателот Бранко Радичевиќ, најзначајниот поет на српскиот романтизам. Ентузијастички поддржувач на јазичната реформа на Караџиќ, неговата поетска слобода го означи пробивот во новата ера на српската поезија. Починал во Виена во 1853 година, а посмртните останки биле пренесени во Стражилово кај Сремски Карловац во 1883 година („Збогум на студентите“, „Тага и предупредување“).

1848.- Три дена по масовните демонстрации во Виена, револуцијата ја зафати Будимпешта, а потоа се прошири во цела Унгарија. Со помош на Русија, австриските трупи го потиснале револуционерното движење во август 1849 година.

1883.- Белград ја доби својата прва „телефонска станица“, седум години по пронаоѓањето на телефонот. Првиот телефонски разговор го водеа министерот за војска и капетанот на жандармеријата Палилула. Во 1882 година, Панта Михајловиќ, пријател на Никола Тесла, добил отстапки за воведување телефони во Србија.

1898.- Умрел англискиот инженер Хенри Бесемер, кој во 1855 година го пронашол процесот на преработка на сурово железо во челик („процесот Бесемер“). Во 1859 година, тој изградил челичарница во Шефилд, која и денес работи.

1907.- Во Финска, жените за првпат беа избрани во парламентот.

1917.- Под притисок на револуционерите абдицираше последниот руски цар Николај II, со што по три века заврши владеењето на династијата Романови. Царот потоа заедно со семејството бил интерниран прво во Царско Село (Пушкин), потоа во Тоболск. За време на Октомвриската револуција, царското семејство било преместено во Екатеринбург и убиено во јули 1918 година.

1922 – Султанот на Египет ја зеде титулата крал како Фахд I.

1937.- Во болницата во Чикаго е основана првата централна „банка на крв“, во која крвта за трансфузија се чува замрзната.

1939.- Германските трупи ја окупираа Чешката Република откако, под закана од напад и уништување на Прага, претседателот Емил Хача (Хача) го потпиша актот за предавање на земјата на Третиот рајх во Берлин. Словачка и Моравија беа прогласени за германски протекторат.

1957.- Умре политичарот, сликар и новинар Моша Пијаде, претседател на Собранието на ФНР на Југославија. Член на Комунистичката партија од 1920 година, одигра значајна улога во Народноослободителната војна од 1941-1945 година, а потоа беше во најтешкото партиско и државно раководство. Во ноември 1943 година ја организирал Телеграфската агенција на Нова Југославија (Танјуг) во Јајце. Починал во Париз на враќање од Велика Британија, каде ја предводел југословенската парламентарна делегација.

1975.- Умре грчкиот сопственик на бродови Аристотелис Оназис, еден од најбогатите луѓе во светот. Тој беше познат и по неговата љубовна врска со американската оперска пејачка со грчко потекло Марија Калас (Калас) и бракот со Жаклин Кенеди (Жаклин Кенеди), вдовицата на убиениот американски претседател Џон Кенеди (Џон).

1983.- Умрела англиската писателка Ребека Вест, позната по романите „Враќањето на војникот“ и „Хариет Хјум“, како и по патописот „Црното јагне и сивиот сокол“, што го напишала по престојот во Југославија. во 1937 и 1941 година.

1991.- Претседателот на Претседателството на СФР Југославија и претставникот на Србија во тоа тело, Борисав Јовиќ, поднесоа оставки бидејќи Претседателството одби да прогласи вонредна состојба по антивладините демонстрации на 9 март.

1991.- Умре српскиот писател Миодраг Булатовиќ. Тој го привлече вниманието на читателите веќе со првата збирка раскази „Ѓаволите доаѓаат“ (1955). Тој е еден од најпреведуваните српски писатели („Црвениот петел лета кон небото“, „Војната беше подобра“, „Луѓе со четири прсти“).

1998 – Умре американскиот лекар, педијатар Бенџамин Спок (Бенџамин Спок). Неговата книга „Raising Babies and Children by Dr. Spock’s Method“, чие прво издание се појави во 1946 година, беше отпечатена во седум изданија и продадена во 50 милиони примероци. Преведен е на преку 30 јазици.

2000.- Во населбата Бошњачка махала во северниот дел на Косовска Митровица дошло до жестоки судири меѓу српските жители и припадниците на КФОР кои во тој град воспоставувале безбедносна зона, поделена на албански и српски дел. Во судирите се ранети 15 Срби и двајца француски војници.

2001.- Конфликтот меѓу вооружените албански екстремисти и македонските безбедносни сили ескалира кога борбите прво се префрлија од населбите долж границата со Косово до предградието на Тетово, вториот по големина град во Македонија.

2003.- Стотици илјади луѓе демонстрираа против војната во Ирак на улиците на Токио, Бејрут, Париз, Вашингтон и други градови низ светот.

2004.- Со одлука на високиот претставник во Босна и Херцеговина, Педи Ешдаун, Мостар повторно стана единствен град. Од војната во Босна и Херцеговина (1992-95), Мостар е поделен на два дела, бошњачки – источен и хрватски – западен.

2007.- Русија, Грција и Бугарија потпишаа договор за изградба на нафтовод што ќе ги поврзува бугарското црноморско пристаниште Бургас и грчкиот Александрополис на Егејското Море, во должина од 280 километри.

2014 – Судот во Париз го осуди поранешниот разузнавач на Руанда, Паскал Симбикванга на 25 години затвор за соучесништво во геноцидот во Руанда.

2015.- Владата на Нов Зеланд му се извини на маорското племе Тухо за злосторствата од пред 150 години во кои голем број членови на ова племе загинаа во акции на грабање земјиште и палење куќи. Семејството Тухо доби 170 милиони долари и лиценца за управување со националниот парк што го нарекуваат дом.

2016 – Парламентот во Мјанмар го избра Тин Чо, долгогодишен соработник на нобеловката Аунг Сан Су Чи, за нов претседател на Мјанмар. Лидерката на Националната лига за демократија, која победи на изборите, не можеше да биде кандидат бидејќи нејзините деца се странски државјани.

2018 – Словенечкиот претседател Борут Пахор распиша вонредни избори поради оставката на премиерот Миро Церар, поднесена откако Врховниот суд од формални причини го поништи резултатот од минатогодишниот референдум на кој опозицијата се обиде да го оспори владиниот закон за изградба на Железничката линија Копер-Дивача, во која пропаднаа.

2019 година – 49 лица беа убиени во напад на две џамии во Крајстчерч, Нов Зеланд. За нападот беше обвинет Австралиец, екстремно десничарски антиимигрантски ориентиран човек, кој изјави дека бил инспириран и од личности од војните во поранешна Југославија.

1325.- Ацтеките ја основале својата населба Тенохтитлан, подоцна главен град на Ацтечката империја, на местото каде што денес се наоѓа Сиудад Мексико. 1567.- Германските платеници ангажирани од холандската владетелка Маргарет од Парма убиле 2.000 калвинисти.

1572.- Во Стариград на островот Хвар умре Петар Хекторовиќ, авторот на песната „Рибари и рибарски жалби“, исклучително вреден книжевно-историски документ, во кој Хекторовиќ, освен автобиографски, запишал и скапоцени етнографски податоци, како. како и некои народни лирски и епски песни, меѓу кои и српската народна песна „Краљевиќ Марко и неговиот брат Андријаш“. Ја превел песната „Remedia amoris“ од римскиот поет Овидиј.

1781.- Вилијам Хершел, англиски астроном со германско потекло, ја откри седмата планета од Сончевиот систем, која подоцна го доби името Уран.

1809.- По неуспехот во војната со Русија и Данска во 1808 година, шведскиот крал Густав IV бил соборен со офицерски заговор.

1848.- Под притисок на демонстрациите и бунтот во Виена, австрискиот канцелар Клеменс Метерних поднесе оставка. Канцеларот побегна во Велика Британија, а царот Фердинанд I вети устав на илјадници гневни Виенци кои ја опколија палатата.

1865.- За време на американската граѓанска војна, Конфедеративниот конгрес, под претседателот Џеферсон Дејвис, жесток противник на укинувањето на ропството, донесе закон со кој им дозволува на робовите, во замена за нивната слобода, да служат како војници во јужната армија.

1881.- Во обид за атентат во Петроград е убиен рускиот император Александар II. Атентатот го извршиле членови на тајното терористичко здружение „Народна волја“.

1906.- Умрела Сузан Ентони, основач и водач на движењето за правата на жените во САД. Таа напиша „Историја на женското право на глас“.

1913 – Канбера стана главен град на Австралија.

1928.- По пукањето на браната „Свети Франциск“, на околу 60 километри северно од Лос Анџелес, повеќе од 450 луѓе се удавија во водата што ја поплави долината.

1946.- Припадниците на југословенската служба за државна безбедност го уапсија генералот и командант на кралската војска во Втората светска војна, Драгољуб Дража Михаиловиќ. На судењето пред Воениот суд во Белград, Михаиловиќ беше осуден на смрт за предавство. Тој беше застрелан на 17 јули истата година.

1972.- Велика Британија и Кина договорија размена на амбасадори на 22 години, бидејќи Лондон ја призна владата во Пекинг, Британците го затворија својот конзулат во Тајван.

1975.- Умре Иво Андриќ, еден од најголемите југословенски писатели на 20 век, чие дело и донесе престиж и меѓународно признание на југословенската литература. Тој е единствениот југословенски писател кој ја добил Нобеловата награда за литература (1961) („Екс понто“, „Знаци“, „На Дрина ќуприја“, „Травничка хроника“, „Госпоѓица“, „Крелета авлија“).

1990.- Советскиот парламент гласаше за воведување повеќепартиски систем, по 72-годишен монопол на власта од страна на Комунистичката партија.

1992.- Во земјотрес во источна Турција загинаа најмалку 570 луѓе.

1995.- На 72-годишна возраст во Белград умре популарниот театарски и филмски актер Мија Алексиќ.

1996.- Во градот Данблан, околу 40 километри северно од Глазгов, вооружен напаѓач уби 16 ученици од прво одделение на возраст од пет до шест години и нивниот учител во гимназијата на едно основно училиште, рани уште 13 ученици, а потоа изврши самоубиство.

1998.- Јужнокорејскиот претседател Ким Дае-Јонг, кој и самиот беше затворен поради своите политички убедувања, донесе одлука за масовна амнестија која опфати над пет милиони луѓе, од политички затвореници до пијани возачи на кои им беше одземена дозволата.

1999.- Во Косово шест лица загинаа, а повеќе од 50 беа ранети во експлозии на бомби во центарот на Подуево и на пазарот во Косовска Митровица, а двајца припадници на југословенската армија беа убиени во нападите на вооружената формација на косовските Албанци „Ослободување на Косово“. Армија“ кај Вучитрн.

2002 – Владата на Ангола прогласи едностран прекин на огнот во 27-годишната граѓанска војна со бунтовниците на Националниот сојуз за независност на Ангола (УНИТА).

2004.- Умре австрискиот кардинал Франц Кениг, познат по неговите услуги во поврзувањето на верите. Со години работел на воспоставување врски меѓу Ватикан и комунистичките земји, на негова иницијатива во 1964 година е основана Фондацијата „Про Ориенте“, која се занимава со дијалог меѓу Римокатоличката и православната црква.

2012 – 28 лица, меѓу кои 22 деца, загинаа во сообраќајна несреќа во тунелот Сиера во Швајцарија. Во автобусот, кој удрил во бетонскиот ѕид на тунелот, имало 52 деца од Белгија, кои се враќале дома по зимскиот одмор.

2013 – Нов папа стана Аргентинецот Хорхе Марио Бергољо, кој го избра името папата Франциско. Тој беше избран на функцијата поглавар на Римокатоличката црква откако неговиот претходник Бенедикт Шеснаесетти се повлече од таа функција на 28 февруари.

2016 – 37 лица загинаа, а 125 се повредени во експлозија предизвикана од автомобил-бомба на автобуска станица во Анкара, главниот град на Турција.

2017 – На кандидатот на владејачката партија Фидес, Јанош Адер, му беше доверен нов мандат за претседател на Унгарија.