На денешен ден
Рубрика „На денешен ден“ – 19 мај

1635 година – Франција и објави војна на Шпанија во Триесетгодишната војна (1618-1648).
1649 година – Името Комонвелт се користи за прв пат, а се однесува на Англиската Република од Оливер Кромвел.
1762 година – Роден е германскиот филозоф Јохан Готлиб Фихте, истакнат претставник на германската класична идеалистичка филозофија, професор на Универзитетот во Јена и Ерланген и ректор на универзитетот во Берлин.
1802 година – Наполеон Бонапарта го воспостави Орденот на легијата на честа за граѓанска и воена заслуга.
1861 година – Роден е австралискиот оперски пејач Нели, еден од најголемите оперски сопрани од крајот на 19 и почетокот на 20 век.
1890 година – Роден е виетнамски државник Нгуен Дека Тан, познат како Хо Ши Мин, основач на Комунистичката партија на Виетнам (1930) и претседател на Демократска Република Виетнам (Северен Виетнам) од прогласувањето во 1945 година до неговата смрт во 1969 година.
1890.- Роден е југословенскиот сликар и карикатурист Петар Пјер Крижаниќ, еден од основачите на „Исечениот еж“.
1898 година – Умре англискиот државник Вилијам Еварт Гладстон. Тој беше четири пати премиер на Велика Британија помеѓу 1868 и 1894 година. Тој ги легализираше работничките синдикати во 1871 година и во 1884 година изврши т.н. третата парламентарна реформа.
1906. година – Италијански крал и швајцарски претседател официјално го отворија тунелот Симплон низ Алпите, поврзувајќи ги Италија и Швајцарија.
1925.- Роден е американскиот активист за граѓански права Малком Литл, познат како Малком X. Тој е убиен во Newујорк во февруари 1965 година, додека зборувал пред собраните приврзаници.
1928 година – Роден е камбоџанскиот диктатор Салот Салот. За време на неговото владеење (1975-78), биле убиени повеќе од милион луѓе.
1930 година – Белите жени во Јужна Африка добија право на глас.
1935 година – Во сообраќајна несреќа загина англискиот полковник Томас Едвард Лоренс, археолог и писател познат како Лоренс од Арабија. Тој стана познат како воин во арапските земји во Првата светска војна, а своите искуства ги опиша во книгата „Седум столба на мудроста“.
1945 година – Повеќе од 40 американски бомбардери го нападнаа Токио во Втората светска војна.
1974 година – Тесното мнозинство на Валери Гискард Естаин го победи Франсоа Митеран на претседателските избори во Франција.
1989 година – Генералниот секретар на Кинеската комунистичка партија haао Зијанг беше соборен за време на студентските демонстрации во Пекинг, за спротивставување на итни мерки и употреба на сила врз студентите. Потоа беше ставен во домашен притвор сè до неговата смрт на 17 јануари 2005 година.
1994.- Убиен е Jacаклин Кенеди Оназис, сопруга на американскиот претседател Johnон Кенеди, во 1963 година и умре грчки сопственик на бродови, милијардерот Аристотел.
1997 година – Силен циклон уби најмалку 350 луѓе во Бангладеш, а над милион лица остави без покрив над главата.
2000 година – Кина и Европската унија постигнаа трговски договор со кој way се отвори патот на Кина во Светската трговска организација. Кина беше примена во СТО следната година.
2003 година – Индонезиската армија започна со офанзивни операции против сепаратистичката бунтовничка група Движење за слободен Аце. Нападите го означија крајот на примирјето во декември 2002 година и претставуваат најголема воена операција од анексијата на Источен Тимор во 1975 година.
2004 година – Во Велика Британија се отвори првата ембрио банка во светот.
2009 година – Претседателот на Шри Ланка, Махинда Раџапакса, официјално прогласи победа над сепаратистичкото движење „Тамилски тигри“ и стави крај на 25-годишната граѓанска војна во која загинаа повеќе од 70.000 луѓе.
2011 година – Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) објави дека Доминик Строс-Кан поднесе оставка од функцијата извршен директор на институцијата, по обвинувањата за сексуален напад. Него го замени француската министерка за финансии Кристин Лагард.
2016 година – Египетски авион се урна во Средоземното Море, при што загинаа 66 патници и членови на екипажот.
2017 година – Околу 4.400 мигранти се спасени во неколку координирани операции на либиската и италијанската крајбрежна стража во текот на два дена во Медитеранот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за сабота (7 јуни)
-
Кичево2 дена
Кичевското архиерејско намесништво истакна соопштение по повод „Духовденска задушница“
-
Хороскоп9 часа
Хороскоп за недела (8 јуни)
-
Култура1 ден
(ВИДЕО) Краток фрагмент на отец Партениј за „Македонија и Патриотизмот“ од новиот филм посветен на неговиот триесет годишен монашки пат
-
Македонија2 дена
СВР Охрид: Армијата на Република Македонија ќе реализира тактичко-технички активности
-
Македонија15 часа
Попладнево почувствуван земјотрес во Македонија
-
Спорт14 часа
(ВИДЕО) „Капа доле“ за прикажаната игра упати Милевски, додека Омерагиќ во соблекувалната укажа поддршка и честитки до играчите на македонската репрезентација!
-
Спорт2 дена
Македонија има потенцијал кој претходно го докажала. Милевски верува дека вечер играчите ќе го дадат својот максимум!