Следете не

На денешен ден

Светот на денешен ден – 14 јануари

Објавено пред

на

1742.- Почина англискиот астроном и геофизичар Едмунд Хали (Хали), директор на опсерваторијата Гринич и кралски астроном, по чие име беше именувана Халеевата комета. Тој бил првиот што утврдил дека кометите забележани во 1682, 1601 и 1551 година се всушност истото тело што се појавува периодично. Тој го создаде првиот каталог на светлите ѕвезди на јужното небо и првата метеоролошка карта.

1784.- САД го ратификуваа мировниот договор со Велика Британија, со кој формално заврши американската војна за независност.

1809.- Англија и Шпанија склучија сојуз против францускиот император Наполеон I.

1826.- Во Пешта е основана Матица српска на иницијатива на Јован Хаџиќ (Милош Светиќ) и со помош на богатите српски трговци од Пешта и Буда. Тоа книжевно и културно друштво одигра огромна улога во процутот на науката и културата на Србите во Војводина. Набргу по основањето започна со издавање на „Летопис Матица српска“, најстарото српско литературно списание. Таа била преместена во Нови Сад во 1864 година.

1840.- Во кнежевството Србија за училишен празник е прогласен Савиндан, празникот во спомен на големиот српски просветител и заштитник на просветата, Свети Сава. Првата прослава на Савиндан била одржана во 1812 година во Земун, а химната на Свети Сава за прв пат била изведена во 1839 година во Сегед.

1867.- Како дел од балканските национално-ослободителни сојузи против Отоманската империја, српската влада склучи договор со Бугарскиот револуционерен комитет во Букурешт за создавање на заедничка држава која ќе се вика бугарско-српска или српско-бугарска и српска. Се очекуваше владетел да биде принцот Михаило Обреновиќ.

1892.- Роден е српскиот класичен филолог Милош Ѓуриќ, член на Српската академија на науките и уметностите, претседател на Српската книжевна задруга и уредник на списанието „Жива Антика“. Објавил повеќе од 200 дела од класичната литература и филозофија, ги превел Платон, Аристотел, Тукидид и други писатели и сите големи антички трагичари („Историја на хеленската книжевност“, „Историја на хеленската етика“).

1897.- Роден е српскиот историчар Васа Чубриловиќ, професор на Универзитетот во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите. Како учесник во атентатот на австроунгарскиот престолонаследник Франц Фердинанд (Франц) во 1914 година во Сараево, бил осуден на 16 години затвор и бил во затвор до распадот на Австро-Унгарија во Првата светска војна. Во Втората светска војна бил затворен во логорот Бањица. По ослободувањето на земјата бил директор на Балканолошкиот институт и министер во владата на ФНР Југославија.

1898.- Умре англискиот писател и математичар Луис Керол, автор на фантастичните бајки „Алиса во земјата на чудата“ и „Алиса низ очилата“.

1907.- Земјотрес го уништи градот Кингстон, Јамајка, при што загинаа околу 1.000 луѓе.

1941.- Роден е словенечкиот политичар и државник Милан Кучан, претседател на Словенија во клучните моменти од распадот на СФР Југославија (1991). Во негово време, Словенија прогласи независност (25 јуни 1991 година) и стана една од најуспешните поранешни комунистички земји во спроведувањето радикални политички и економски реформи. Тој беше реизбран за претседател на Словенија во 1994 и 1998 година.

1943.- Во Казабланка започна конференцијата на водачите на сојузничките сили во Втората светска војна, Рузвелт (Рузвелт), Черчил (Черчил) и Де Гол (Гол). На конференцијата која заврши на 26 јануари, беше заклучено дека силите на Оската мора безусловно да капитулираат и беше прецизиран датумот на истоварувањето на сојузниците во Италија.

1953.- Народното собрание на ФНР на Југославија донесе уставен закон со кој се воведува општествена сопственост и самоуправување на производителите. Наместо влади и министерства, беа воведени извршни совети и државни секретаријати. Јосип Броз Тито стана првиот претседател на Сојузниот извршен совет.

1957.- Умре Хемфри Богарт, еден од најпопуларните американски филмски актери од педесеттите години. Добитник на Оскар во 1951 година за филмот „Африканската кралица“, легендарната популарност ја стекна во филмовите „Казабланка“ и „Малтешкиот сокол“.

1969.- Советскиот вселенски брод „Сојуз 4“ беше лансиран со космонаутот Владимир Шаталов, еден ден подоцна „Сојуз 5“ беше лансиран со Борис Волјанов, Алексеј Јелисеев и Евгениј Крунов. Двете табли потоа се споија, космонаутите Јелисеев и Крунов се префрлија во „Сојуз 4“. Тоа беше првото приклучување на вселенски бродови со екипаж во орбитата на Земјата.

1991.- Умре српскиот филолог Михаило Стевановиќ, професор на белградскиот универзитет, член на Српската академија на науките и уметностите. Објавил повеќе од 600 дела, меѓу кои и монументалното дело „Современиот српскохрватски јазик“.

1991.- Во Тунис беа убиени тројца блиски соработници на Јасер Арафат (Јасер), меѓу кои и Абу Ијад (Ијад), еден од основачите на Ослободителната организација на Палестина.

2003.- На најголемите демонстрации во историјата на кипарските Турци, десетици илјади луѓе побараа крај на децениската изолација во Никозија.

2004.- Италијанската и египетската полиција ја уапсија Рита Алгранати, членка на левичарската терористичка група Црвена бригада, која учествуваше во киднапирањето и убиството на поранешниот италијански премиер Алдо Мора во 1978 година.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

19 век

  • 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
  • 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
  • 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
  • 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
  • 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
  • 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
  • 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
  • 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
  • 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.

20 век

  • 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
  • 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
  • 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
  • 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
  • 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
  • 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
  • 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
  • 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.

Кон крајот на 20 век и 21 век

  • 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
  • 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
  • 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
  • 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
  • 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
  • 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
  • 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
  • 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
  • 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
  • 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
  • 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
  • 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ

  • 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
  • 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.

⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ

  • 1876Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
  • 1950Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
  • 1991Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
  • 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.

🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ

  • 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
  • 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
  • 2024Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.

🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ

  • 1993Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
  • 2005Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
  • 2023Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.

🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ

  • 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
  • 1975Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.

🎤 ПОП КУЛТУРА

  • 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 21 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 21 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🔱 Средновековие и рана модерна ера

  • 1377 – Почина Едвард III, англиски крал чии претензии за францускиот престол го иницираа почетокот на Стогодишната војна.

  • 1527 – Почина Николо Макијавели, познат по своето политичко дело „Принцот“, кое го инспирира терминот макијавелизам.

  • 1791 – Обидот за бегство на Луј XVI и Марија Антоанета заврши со нивно апсење во Варен, што дополнително го поттикна падот на монархијата.


⚔️ Војни и револуции

  • 1813 – Во битката кај Виторија, силите на Велингтон ја поразија француската војска – крај на француската власт во Шпанија.

  • 1919 – Германски морнари самоиницијативно ги потопија сопствените бродови во Скепа Флоу – еден од најмасовните чин на уништување на сопствена флота.

  • 1942 – Фелдмаршал Ромел го освои Тобрук, заробувајќи 25.000 британски војници.

  • 1945 – Јапонските трупи се предадоа на Окинава, клучна победа за САД во Втората светска војна.

  • 1970 – Бразил го победи Италија на финалето на СП – станува прв трикратен светски шампион.


🎓 Култура, наука и уметност

  • 1852 – Почина Фридрих Фробел, основачот на првата градинка.

  • 1905 – Роден Жан-Пол Сартр, водечки егзистенцијалист, Нобеловец (кој ја одби наградата).

  • 1908 – Почина Римски-Корсаков, автор на дела како „Шехерезада“ и „Шпански каприц“.

  • 1933 – Родена Франсоаз Саган, авторка на култниот роман „Добро утро, тага“.

  • 1948 – „Колумбија рекордс“ ја издаде првата винилна долга плоча (LP) – револуција во музичката индустрија.


 Политика и општество

  • 1963Папа Павле VI беше избран; Шарл де Гол ги повлече поморските сили од НАТО.

  • 1971 – Меѓународниот суд го прогласи владеењето на Јужна Африка над Намибија за нелегално.

  • 1981 – Социјалистите на Митеран победија во Франција – значаен пресврт во француската политика.

  • 1990 – Повторно отворање на берзата во Унгарија, симбол на економска трансформација.

  • 2012 – За прв пат половина од француската влада беа жени – чекор кон родова еднаквост.


🕯️ Смрт на значајни личности

  • 1970 – Почина Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија.

  • 1969 – Умре Морен Коноли, првата жена која ги освоила сите 4 Гренд Слема во една година.

  • 2001 – Почина Џон Ли Хукер, легенда на блуз музиката.

  • 2003 – Почина Леон Урис, автор на „Егзодус“.

  • 2000 – Почина Слободан Иниќ, политиколог и основач на Демократската партија.


⚖️ Судски и правни настани

  • 2002Драгољуб Милановиќ, поранешен директор на РТС, осуден за смртта на 16 лица во НАТО бомбардирањето.

  • 2016Жан-Пјер Бемба, поранешен потпретседател на Конго, осуден на 18 години затвор за воени злосторства.


🌍 Современи конфликти и трагедии

  • 1990 – Катастрофален земјотрес во Иран, со околу 100.000 жртви.

  • 2007 – Објавен бројот на загинати во војната во БиХ: 97.207.

  • 2017 – Масакр во Брија (Централноафриканска Република), само ден по мировен договор.

  • 2020Српската напредна партија освои доминантно мнозинство на изборите во Србија.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден4 часа

Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед...

Хороскоп5 часа

Хороскоп за четврток (26 јуни)

Овен Вашата загриженост може негативно да се одрази на ситуацијата на работа бидејќи на колегите им правите притисок без потреба....

Кичево9 часа

(ФОТО) Гори ниска шума и дива депонија во атарот на с.Туин кичевско, ТППЕ Кичево уште на терен

Пред неполни два часа повик за настанат пожар во атарот на с.Туин кичевско добила дежурната екипа на ТППЕ Кичево, која...

Спорт11 часа

Прв семинар на „ФФМ“ во Македонија за „ВАР“ обука и сертификација на судии под водство на „ФИФА“ инструктор

Фудбалската федерација на Македонија (ФФМ) за првпат организираше официјален ВАР семинар, што претставува важен чекор кон воведување на ВАР технологијата...

Спорт13 часа

Нејмар потпиша нов договор, сепак останува дома

Нејмар сепак реши да остане во Сантос уште шест месеци. Повиците од европските клубови ги остави зад себе, а љубовта...

Lifestyle13 часа

Како да го разладите домот без клима: Три едноставни трикови

Температурите се зголемуваат, а престојот во затворен простор сè повеќе наликува на престој на директно сонце. Ако немате клима уред,...

Македонија15 часа

Во Охрид вчера се случила сообраќајка помеѓу моторџија и велосипедист

На 24.06.2025 околу 19:00 часот, на улицата „7 ноември“ во Охрид, случена е сообраќајна несреќа помеѓу мопед со охридски регистарски...

Автомобили16 часа

Како да ја надминете летната жештина од 37 степени во автомобил: Трикови што навистина функционираат

Кога температурата надминува 37 степени, како што често се случува во Белград и другите балкански градови, климатизацијата во автомобилот станува...

Lifestyle16 часа

Дали навистина треба да се плашиме од семките од лубеница? Еве што се случува кога ќе ги проголтате

Со генерации наназад кружи митот: „Ако проголташ семка од лубеница, ќе ти порасне лубеница во стомакот!“ Иако ова е само...

Магазин16 часа

Windows 10 добива уште една година поддршка – Microsoft нуди и бесплатни опции

Иако беше најавено дека поддршката за Windows 10 ќе заврши на 14 октомври 2025 година, Microsoft реши да направи отстапка...

НАЈЧИТАНИ