На денешен ден
Светот на денешен ден – 14 јануари

1742.- Почина англискиот астроном и геофизичар Едмунд Хали (Хали), директор на опсерваторијата Гринич и кралски астроном, по чие име беше именувана Халеевата комета. Тој бил првиот што утврдил дека кометите забележани во 1682, 1601 и 1551 година се всушност истото тело што се појавува периодично. Тој го создаде првиот каталог на светлите ѕвезди на јужното небо и првата метеоролошка карта.
1784.- САД го ратификуваа мировниот договор со Велика Британија, со кој формално заврши американската војна за независност.
1809.- Англија и Шпанија склучија сојуз против францускиот император Наполеон I.
1826.- Во Пешта е основана Матица српска на иницијатива на Јован Хаџиќ (Милош Светиќ) и со помош на богатите српски трговци од Пешта и Буда. Тоа книжевно и културно друштво одигра огромна улога во процутот на науката и културата на Србите во Војводина. Набргу по основањето започна со издавање на „Летопис Матица српска“, најстарото српско литературно списание. Таа била преместена во Нови Сад во 1864 година.
1840.- Во кнежевството Србија за училишен празник е прогласен Савиндан, празникот во спомен на големиот српски просветител и заштитник на просветата, Свети Сава. Првата прослава на Савиндан била одржана во 1812 година во Земун, а химната на Свети Сава за прв пат била изведена во 1839 година во Сегед.
1867.- Како дел од балканските национално-ослободителни сојузи против Отоманската империја, српската влада склучи договор со Бугарскиот револуционерен комитет во Букурешт за создавање на заедничка држава која ќе се вика бугарско-српска или српско-бугарска и српска. Се очекуваше владетел да биде принцот Михаило Обреновиќ.
1892.- Роден е српскиот класичен филолог Милош Ѓуриќ, член на Српската академија на науките и уметностите, претседател на Српската книжевна задруга и уредник на списанието „Жива Антика“. Објавил повеќе од 200 дела од класичната литература и филозофија, ги превел Платон, Аристотел, Тукидид и други писатели и сите големи антички трагичари („Историја на хеленската книжевност“, „Историја на хеленската етика“).
1897.- Роден е српскиот историчар Васа Чубриловиќ, професор на Универзитетот во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите. Како учесник во атентатот на австроунгарскиот престолонаследник Франц Фердинанд (Франц) во 1914 година во Сараево, бил осуден на 16 години затвор и бил во затвор до распадот на Австро-Унгарија во Првата светска војна. Во Втората светска војна бил затворен во логорот Бањица. По ослободувањето на земјата бил директор на Балканолошкиот институт и министер во владата на ФНР Југославија.
1898.- Умре англискиот писател и математичар Луис Керол, автор на фантастичните бајки „Алиса во земјата на чудата“ и „Алиса низ очилата“.
1907.- Земјотрес го уништи градот Кингстон, Јамајка, при што загинаа околу 1.000 луѓе.
1941.- Роден е словенечкиот политичар и државник Милан Кучан, претседател на Словенија во клучните моменти од распадот на СФР Југославија (1991). Во негово време, Словенија прогласи независност (25 јуни 1991 година) и стана една од најуспешните поранешни комунистички земји во спроведувањето радикални политички и економски реформи. Тој беше реизбран за претседател на Словенија во 1994 и 1998 година.
1943.- Во Казабланка започна конференцијата на водачите на сојузничките сили во Втората светска војна, Рузвелт (Рузвелт), Черчил (Черчил) и Де Гол (Гол). На конференцијата која заврши на 26 јануари, беше заклучено дека силите на Оската мора безусловно да капитулираат и беше прецизиран датумот на истоварувањето на сојузниците во Италија.
1953.- Народното собрание на ФНР на Југославија донесе уставен закон со кој се воведува општествена сопственост и самоуправување на производителите. Наместо влади и министерства, беа воведени извршни совети и државни секретаријати. Јосип Броз Тито стана првиот претседател на Сојузниот извршен совет.
1957.- Умре Хемфри Богарт, еден од најпопуларните американски филмски актери од педесеттите години. Добитник на Оскар во 1951 година за филмот „Африканската кралица“, легендарната популарност ја стекна во филмовите „Казабланка“ и „Малтешкиот сокол“.
1969.- Советскиот вселенски брод „Сојуз 4“ беше лансиран со космонаутот Владимир Шаталов, еден ден подоцна „Сојуз 5“ беше лансиран со Борис Волјанов, Алексеј Јелисеев и Евгениј Крунов. Двете табли потоа се споија, космонаутите Јелисеев и Крунов се префрлија во „Сојуз 4“. Тоа беше првото приклучување на вселенски бродови со екипаж во орбитата на Земјата.
1991.- Умре српскиот филолог Михаило Стевановиќ, професор на белградскиот универзитет, член на Српската академија на науките и уметностите. Објавил повеќе од 600 дела, меѓу кои и монументалното дело „Современиот српскохрватски јазик“.
1991.- Во Тунис беа убиени тројца блиски соработници на Јасер Арафат (Јасер), меѓу кои и Абу Ијад (Ијад), еден од основачите на Ослободителната организација на Палестина.
2003.- На најголемите демонстрации во историјата на кипарските Турци, десетици илјади луѓе побараа крај на децениската изолација во Никозија.
2004.- Италијанската и египетската полиција ја уапсија Рита Алгранати, членка на левичарската терористичка група Црвена бригада, која учествуваше во киднапирањето и убиството на поранешниот италијански премиер Алдо Мора во 1978 година.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 21 јуни

На денешен ден 21 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🔱 Средновековие и рана модерна ера
-
1377 – Почина Едвард III, англиски крал чии претензии за францускиот престол го иницираа почетокот на Стогодишната војна.
-
1527 – Почина Николо Макијавели, познат по своето политичко дело „Принцот“, кое го инспирира терминот макијавелизам.
-
1791 – Обидот за бегство на Луј XVI и Марија Антоанета заврши со нивно апсење во Варен, што дополнително го поттикна падот на монархијата.
⚔️ Војни и револуции
-
1813 – Во битката кај Виторија, силите на Велингтон ја поразија француската војска – крај на француската власт во Шпанија.
-
1919 – Германски морнари самоиницијативно ги потопија сопствените бродови во Скепа Флоу – еден од најмасовните чин на уништување на сопствена флота.
-
1942 – Фелдмаршал Ромел го освои Тобрук, заробувајќи 25.000 британски војници.
-
1945 – Јапонските трупи се предадоа на Окинава, клучна победа за САД во Втората светска војна.
-
1970 – Бразил го победи Италија на финалето на СП – станува прв трикратен светски шампион.
🎓 Култура, наука и уметност
-
1852 – Почина Фридрих Фробел, основачот на првата градинка.
-
1905 – Роден Жан-Пол Сартр, водечки егзистенцијалист, Нобеловец (кој ја одби наградата).
-
1908 – Почина Римски-Корсаков, автор на дела како „Шехерезада“ и „Шпански каприц“.
-
1933 – Родена Франсоаз Саган, авторка на култниот роман „Добро утро, тага“.
-
1948 – „Колумбија рекордс“ ја издаде првата винилна долга плоча (LP) – револуција во музичката индустрија.
Политика и општество
-
1963 – Папа Павле VI беше избран; Шарл де Гол ги повлече поморските сили од НАТО.
-
1971 – Меѓународниот суд го прогласи владеењето на Јужна Африка над Намибија за нелегално.
-
1981 – Социјалистите на Митеран победија во Франција – значаен пресврт во француската политика.
-
1990 – Повторно отворање на берзата во Унгарија, симбол на економска трансформација.
-
2012 – За прв пат половина од француската влада беа жени – чекор кон родова еднаквост.
🕯️ Смрт на значајни личности
-
1970 – Почина Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија.
-
1969 – Умре Морен Коноли, првата жена која ги освоила сите 4 Гренд Слема во една година.
-
2001 – Почина Џон Ли Хукер, легенда на блуз музиката.
-
2003 – Почина Леон Урис, автор на „Егзодус“.
-
2000 – Почина Слободан Иниќ, политиколог и основач на Демократската партија.
⚖️ Судски и правни настани
-
2002 – Драгољуб Милановиќ, поранешен директор на РТС, осуден за смртта на 16 лица во НАТО бомбардирањето.
-
2016 – Жан-Пјер Бемба, поранешен потпретседател на Конго, осуден на 18 години затвор за воени злосторства.
🌍 Современи конфликти и трагедии
-
1990 – Катастрофален земјотрес во Иран, со околу 100.000 жртви.
-
2007 – Објавен бројот на загинати во војната во БиХ: 97.207.
-
2017 – Масакр во Брија (Централноафриканска Република), само ден по мировен договор.
-
2020 – Српската напредна партија освои доминантно мнозинство на изборите во Србија.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (24 јуни)
-
Кичево9 часа
(ФОТО) Гори ниска шума и дива депонија во атарот на с.Туин кичевско, ТППЕ Кичево уште на терен
-
Хороскоп5 часа
Хороскоп за четврток (26 јуни)
-
Магазин2 дена
Најбрз домашен сладолед со само една состојка
-
Lifestyle16 часа
Дали навистина треба да се плашиме од семките од лубеница? Еве што се случува кога ќе ги проголтате
-
Магазин2 дена
Летен десерт со само две состојки – готов за 5 минути!
-
Спорт1 ден
Бенфика приреди вистинска сензација, Баерн беше поразен, но со втората позиција продолжува понатаму
-
Автомобили2 дена
Toyota го претстави првиот електрифициран Land Cruiser во Европа