На денешен ден
Светот на денешен ден (20 септември)

480 п.н.е – Во поморската битка кај островот Саламин во Егејското Море, Грците, под команда на атинскиот генерал Темистокле ги победија Персијците предводени од кралот Ксеркс, со што се обезбеди превласт на Атина на море.
1519.- Португалскиот морепловец Фернандо Магеланес отплови од Севилја со пет бродови на патување низ целиот свет. Магелан беше убиен во битка со староседелците на островот Муктан во 1521 година, а само еден брод „Викторија“ со 18 морнари се врати во Севилја во септември 1522 година. Ова патување заплови за прв пат на Земјата.
1697 година – Во Рејсвик, во близина на Хаг, Англија, Шпанија, Холандија и Германската империја, беше потпишан мировен договор со Франција, со што заврши војната на Големата алијанса. Преку вешта дипломатија, Франција успеа да ги задржи скоро сите освоени територии.
1833.- Роден е италијанскиот новинар и пацифист Ернесто Теодоро Монета, добитник на Нобеловата награда за мир во 1907. Тој беше директор на миланскиот весник Ил Секоло и претседател на Меѓународниот конгрес за мир во Милано во 1906 година, а во младоста следбеник на Гарибалди и борец.
1842.- Роден е шкотскиот хемичар и физичар Jamesејмс Девар, пронаоѓач на термосот. Прво произведе течност (1898), а потоа цврст водород (1899).
1863.- Умре германскиот филолог и писател Јакоб Грим, основач на модерните германски студии. Со својот брат Вилхелм, тој собра и објави познати приказни и бајки за деца. Започна да работи на големиот „Германски речник“ (1852). Преведувал српски народни песни собрани од Вук Стефановиќ Караџиќ.
1870 – Силите на италијанскиот крал Виторио Емануеле влегоа во Рим, завршувајќи го обединувањето на Италија. Папата Пие IX се повлече во Ватикан и се прогласи за затвореник.
1928 – Големиот фашистички совет станува врховно законодавно тело во Италија, заменувајќи го поранешниот Совет на заменици.
1934.- Родена е италијанската филмска актерка Софија Скиколоне, позната како Софија Лорен, оскаровка од 1961 година за „Две жени“. Таа се прослави со филмовите „Чокара“, „Црна орхидеја“, „Леб, Loveубов и …“, „Копнеж под славините“.
1945.- Сојузничкиот конгрес и неговите водачи, Махатма Ганди и Пандит Неру, го отфрлија британскиот предлог за самоуправа и побараа целосна независност на Индија.
1957.- Умре финскиот композитор Јан Сибелиус, автор на седум симфонии, популарен концерт за виолина и познатата симфониска поема „Финска“.
1960.- Поранешна британска колонија на Кипар, 13 африкански држави кои добиваат независност се примени во ОН.
1970.- Советско летало Луна 16 слета на Месечината и собира примероци од месечината на почвата.
1976.- Шведската социјалдемократска партија ги загуби парламентарните избори, првпат по повеќе од 40 години.
1977 – Виетнам и Djибути се примени во ОН како 149 -та и 150 -та членка на меѓународната организација.
1979.- Соборен е Jeanан Бадел Бокас, владетел на Централноафриканската империја. Новиот шеф на државата, поранешниот претседател Давид Дацко, ја врати земјата на републички статус. Бокаса ја собори Дака со воен удар во 1965 година, а во 1976 година ја укина републиката и се прогласи за император.
1981 – Централноамериканската држава Белизе на брегот на Карибите (поранешен британски Хондурас) доби независност од Британија.
1984.- Во напад со автомобил -бомба врз американската амбасада во Бејрут загинаа 16 лица, а американскиот амбасадор беше повреден.
1990.- Парламентите на Источна и Западна Германија го ратификуваа договорот што ги обединува двете земји.
1990.- Умре српскиот дизајнер на авиони Слободан Зрниќ, декан на Машинскиот факултет на Универзитетот во Нови Сад, еден од дизајнерите на авионите ИК-3 и С-49. На 6 април 1941 година, авионот ИК-3 учествуваше во одбраната на Белград во Втората светска војна.
1991.- Црногорскиот парламент ја прогласи Црна Гора за еколошка држава во Забjак и прифати декларација за заштита на природата. Проектот на првата еколошка држава во светот беше прифатен во 1992 година на светскиот еко-самит во Бразил под покровителство на ОН.
2000.- Рускиот космонаут Герман Титов, вториот човек што лета во вселената, умре во Москва. Во август 1961 година, во бродот „Восток 2“, Титов помина 25 часа во вселената, патувајќи околу земјата 17 пати. За неговите заслуги во освојувањето на универзумот, тој ги доби највисоките државни награди и титулата херој на СССР.
2001.- Албанските терористи започнаа со предавање на последното оружје на трупите на НАТО во Македонија. Тој ден, во македонскиот парламент започна дискусија за уставните амандмани што ќе гарантираат поголеми права на албанското малцинство.
2003.- Поранешниот американски претседател Бил Клинтон официјално го отвори Меморијалниот центар во Поточари (БиХ) посветен на жртвите од масакрот во Сребреница во 1995 година, кога силите на Армијата на Република Српска убија околу 8.000 Бошњаци.
2005.- Во Виена умре познатиот „ловец на нацистите“ Симон Визентал, одговорен за апсењето на повеќе од 1.000 припадници на германскиот нацистички режим, меѓу кои и еден од најблиските соработници на Хитлер, Адолф Ајхман и поранешниот командант на концентрациониот логор Треблинка, Франц Штангл.
2008.- Илјадници луѓе учествуваа на мировните протести во Берлин и Штутгарт, Германија и Манчестер во Обединетото Кралство, спротивно на војната во Авганистан.
2011 година – Во судирите во Јемен откако полицијата употреби снајперисти и минофрлачки оган во масовните протести против јеменскиот претседател Али Абдула Салех, кој е на власт речиси 33 години, загинаа 60 луѓе за три дена.
2011.- Словенечкиот парламент и изгласа недоверба на владата на премиерот Борут Пахор.
2012.- Францускиот музеј Лувр отвори оддел посветен на исламската уметност, со околу 18.000 уметнички дела кои датираат од седмиот до 19 век, во чија 11 -годишна изградба беа инвестирани 100 милиони евра.
2014.- Партијата Национален центар на десниот центар победи на парламентарните избори во Нов Зеланд, со што на премиерот на Нов Зеланд, Johnон Кеј му беше доделен трет последователен мандат.
2015 година – На предвремените избори во Грција, втор од почетокот на годината, победи Сириза, предводена од Алексис Ципрас, кој ќе формира влада со десничарската партија „Независни Грци“. Новата коалициска влада на Грција, дури и по други предвремени избори, останува во истиот состав како и претходната, чија оставка ги предизвика тие избори.
2016 година – Во Сомалија, пет милиони луѓе не добиваат доволно храна, а меѓу нив, повеќе од 300.000 деца под петгодишна возраст се акутно потхранети. Сушата во јужна и централна Сомалија е главниот виновник за драматичниот недостаток на храна.
2019 година – Неколку стотици илјади луѓе излегоа на улиците низ градовите ширум светот, како дел од глобалниот штрајк на кој беше упатено барање до светските лидери што се собраа на самитот на ОН за климата да усвојат итни мерки за спречување на климатска катастрофа.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
Хороскоп16 часа
Хороскоп за петок (6 јуни)
-
Кичево20 часа
(ФОТО) ТППЕ Кичево: Се гаси дива депонија зад „Стара централа“
-
Спорт2 дена
ФФМ на дечињата кои учествуваа во финалниот турнир во „Детската лига“ ќе им овозможи бесплатно да го следат мечот Македонија-Белгија од трибините на „Тодор Проески“
-
Кичево2 часа
Кичевското архиерејско намесништво истакна соопштение по повод „Духовденска задушница“
-
Македонија5 часа
СВР Охрид: Армијата на Република Македонија ќе реализира тактичко-технички активности
-
Македонија22 часа
На граница кај бугарин во возило пронајдени биле електрошок и солзавец, бил веднаш лишен од слобода
-
Скопје1 ден
За еден ден во Скопје изречени 180 мерки во областа на сообраќајот