На денешен ден
Светот на „Денешен ден“ – 26 јануари

1500 – Шпанскиот морепловец Висенте Јанес Пинзон го откри Бразил.
1531.- Земјотрес потресе повеќе од 30.000 луѓе во главниот град на Португалија, Лисабон.
1699.- Потпишан е Карловачкиот мир, со кој по 16 години заврши војната меѓу Турција и Светиот сојуз. Со договорот што Австрија, Русија, Полска и Венеција го склучија со Турција во Сремски Карловци, Отоманската империја ги загуби Унгарија, Славонија, Лика и Банија, а Банат и дел од Срем го задржаа во Митровица. Венеција ја доби централна Далмација, Которскиот залив до Рисан и морето (Пелопонез).
1788.- Британски бродови со првите доселеници од Англија, вклучително и група осуденици, отпловија до заливот Ботани (Сиднеј) во Австралија, каде британските власти основаа колонија.
1823.- Умре англискиот лекар Едвард Џенер, кој во 1796 година пронашол вакцина против сипаници.
1885.- Суданските бунтовници на Мухамед Ахмед Абдула го зазедоа Картум и го погубија англискиот генерал Чарлс Гордон. Британците ја повратиле власта во 1898 година, а Судан останал под британска власт до 1 јануари 1956 година.
1891.- Умре германскиот инженер Николаус Август Ото, кој го направил првиот бензински мотор во 1861 година, а во 1876 година го измислил четиритактниот мотор со внатрешно согорување – „моторот Ото“.
1905.- Во близина на Преторија, Јужна Африка, пронајден е најголемиот дијамант на светот, Калинан. Необработено, тежело 622 грама – 3.106 карати.
1930.- Махатма Ганди, водач на движењето за независност на Индија, започна марш низ Индија против данокот на сол. „Маршот на солта“ требаше да ги поттикне Индијците да произведуваат независно како симбол на независноста.
1934.- Потпишан е десетгодишен германско-полски пакт за ненапаѓање, прекршен со нападот на Хитлер врз Полска на 1 септември 1939 година.
1935.- Излезе првиот број на белградската „Неделни информативни новине“ (НИН).
1942.- Првите американски војници во Втората светска војна пристигнаа во Европа, во Северна Ирска, и се вклучија во борбите на европското бојно поле во 1943 година со напад на Италија.
1947.- Шведскиот престолонаследник Густав Адолф (40) загинал во авионска несреќа во Данска. Пет деца останаа без татко, меѓу кои и сегашниот крал на Шведска, Карл Густав Шеснаесетти.
1950.- Индија формално е прогласена за република во рамките на Британскиот Комонвелт.
1965 – Хинди стана официјален јазик на Индија, предизвикувајќи немири на југот на земјата каде што населението зборува други јазици, па во февруари 1965 година индиската влада одлучи да го задржи англискиот во официјална употреба.
1972.- Авион ЈАТ „ДЦ-9“ на линијата Копенхаген-Белград се урна и се урна во Чехословачка поради експлозија на бомба. Загинаа 26 патници и членови на екипажот, а само стјуардесата Весна Вуловиќ го преживеа падот од висина од 10.000 метри.
1990.- Умре филмската актерка Ава Гарднер, холивудска ѕвезда од 1950-тите. Глумела во 60 филмови („Босонога грофица“, „Мамбо“, „Снегови од Килиманџаро“, „Сонцето повторно се раѓа“).
1993.- Писателот Вацлав Хавел е избран за претседател на новата Чешка по мирниот распад на хонорарната Чехословачка.
1994.- Романија, како прв противник на НАТО од поранешна Студена војна, стапи во „Партнерство за мир“ со Алијансата.
1996.- Сенатот на САД го одобри договорот СТАРТ-2 за намалување на бројот на американски и руски стратешки нуклеарни ракети.
2000.- Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Босна и Херцеговина (БиХ) донесе конечна пресуда на првиот обвинет, суден за злосторства за време на војната во БиХ (1992-1995). Босанскиот Србин Душко Тадиќ беше осуден на 20 години затвор на крајот од речиси четиригодишното судење.
2001.- Земјотрес со јачина од 7,7 степени според Рихтер го погоди Гуџарат, Западна Индија, при што загинаа најмалку 18.000 луѓе.
2003 – Се одржа првиот комерцијален лет на компанијата од Тајван до блиската Кина, по повеќе од 50 години меѓусебна криза.
2005 година – Кондолиза Рајс стана државен секретар на САД како прва Афроамериканка на функција.
2015 – Либи Лејн е назначена за прв епископ во историјата на Англиканската црква во катедралата Јорк.
2020 – Кошаркарската легенда Коби Брајант загина во хеликоптерска несреќа во Калифорнија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (29 август)

На денешен ден 29 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот.
1189 – Дубровник склучил договор со босанскиот бан Кулин, со кој жителите на Дубровник добиле слобода да тргуваат во Босна без ограничувања или давачки. Договорот е еден од најстарите зачувани документи во регионот.
1521 – Турците, под команда на султанот Сулејман II Величествениот, го освоиле Белград и го прогласиле за седиште на Смедеревскиот санџак.
1526 – Во Мохачката битка, турската војска предводена од Сулејман II Величествениот ги победила трупите на унгарскиот крал Лудвиг II, кој загинал при повлекувањето.
1619 – Роден е Жан Батист Колбер, француски државник и министер за финансии на Луј XIV.
1632 – Роден е Џон Лок, англиски филозоф, основач на емпиризмот и либералната филозофија.
1756 – Прускиот крал Фридрих II ја започнал Седумгодишната војна со напад врз Саксонија.
1820 – Во Порто, Португалија, започнала граѓанска револуција, со која кралот Жоао VI бил принуден да донесе либерален устав.
1825 – Португалија ја признала независноста на Бразил под водство на царот Педро I.
1842 – Завршила Првата опиумска војна со Нанкинскиот договор, со кој Кина морала да отвори пристаништа и да го предаде Хонг Конг на Британија.
1944 – Кралот Петар II Караѓорѓевиќ, со декрет, ја отстранил командата на генерал Дража Михајловиќ и ја ставил југословенската армија под команда на Јосип Броз Тито.
1945 – Американските трупи под команда на генерал Џорџ Маршал започнале со искрцување во Јапонија.
1949 – СССР тајно ја детонирал својата прва атомска бомба.
1960 – Јорданскиот премиер Хаза ал-Маџали бил убиен во експлозија на бомба.
1965 – Американскиот вселенски брод „Џемини V“ се вратил на Земјата по рекордни осум дена во орбитата.
1975 – Починал ирскиот државник Емон де Валера, еден од водачите на Шин Фејн.
1978 – Хуа Куо-фенг, претседател на КПК, ги посетил Романија, Југославија и Иран, што означило крај на кинеската изолација.
1991 – Советскиот парламент ја суспендирал Комунистичката партија и ги замрзнал нејзините сметки.
1995 – Милошевиќ бил овластен да преговара во име на заедничката делегација на СР Југославија и Република Српска во мировниот процес за Босна.
1996 – Руски авион Туполев 154 се урнал во Норвешка, загинале 141 лице.
1997 – Убиени биле 300 луѓе во алжирско село, едно од најлошите масакри од страна на исламисти во земјата.
1999 – Во Источен Тимор, 99% од гласачите се изјасниле за независност од Индонезија.
2001 – Врховниот суд на САД осудил тројца раководители на компанија за нелегална продажба на опрема што може да се користи за нуклеарно оружје.
2003 – Автомобил-бомба во Наџаф уби најмалку 80 луѓе, вклучувајќи го и ајатолахот Мохамед Бакир ал-Хаким.
2005 – Ураганот Катрина ја погодил јужна САД, загинале околу 1.330 луѓе, најмногу во Њу Орлеанс.
2008 – Грузија ги прекинала дипломатските односи со Русија поради признавањето на Јужна Осетија и Абхазија.
2010 – Еруптирал вулканот Синабунг на Суматра, прва ерупција по 400 години, со масовна евакуација.
2015 – Унгарија поставила бодликава жица на границата со Србија за да го спречи приливот на бегалци.
2019 – Починал српскиот сликар и академик Владимир Величковиќ.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (3 септември)
-
Спорт2 дена
КК „Баскет Кичево“ ги отвора вратите за сите млади кои ја сакаат кошарката, стани дел од вистинска спортска приказна со искусни тренери
-
Македонија2 дена
(ВИДЕО) Во Маврово заѕвони првото училишно ѕвонче на едно единствено прваче, маестро Џамбазов специјално го пречека и му посака среќа и успех
-
Временска прогноза1 ден
Временска прогноза за утре и задутре, ќе имаме облачно време, проследено со пороен дожд, со засилен ветер
-
Македонија1 ден
СВР Охрид: В четврток во с.Шипокно охридско, ќе се одржи регионална обука за полициските тимови кои работат со службени кучиња
-
На денешен ден2 дена
Времеплов: На денешен ден – 2 септември
-
Кичево14 часа
Кичево: Филм, музика и креативност во село Ехлоец: Echoes in the Wild на 7 септември
-
Скопје2 дена
(ВИДЕО) СВР Скопје го расчисти случајот со нападот врз девојчето во Чаир