Следете не

На денешен ден

Светот на денешен ден – 3 март

Објавено пред

на

1703.- Починал англискиот научник и пронаоѓач Роберт Хук (Хук), кој ги усовршил барометарот, телескопот и микроскопот и прв ја открил клеточната структура на растенијата. Тој го воспоставил основниот закон на теоријата на еластичност („Законот на Хук“).

1707.- Починал императорот Ауранџеб, најмладиот син на императорот Џехан (Јахан), последниот голем владетел на Могал во Индија. За време на неговото владеење од 1658 година, Могалската империја се проширила територијално, но внатрешно била ослабена поради прогонството на хиндуизмот и фанатичното ширење на исламот.

1808.- Француските трупи под команда на маршалот Јоаким Мурат го окупираа Мадрид.

1847.- Роден е Александар Греам Бел, американски физичар со шкотско потекло, пронаоѓач на електричниот телефон во 1875 година. Ја истражувал механиката на говорот и во 1872 година основал училиште за наставници на глувонеми во Бостон.

1861.- Во Русија со манифестот на царот Александар II е укинато кметството. Повеќе од 47 милиони кметови беа ослободени од феудалниот однос и добија право да тргуваат, да се занимаваат со занаетчиство и сите работи во стопанството.

1875.- Операта на Бизе „Кармен“ за првпат била изведена во Париската опера.

1878.- Потпишан е Санстефанскиот мировен договор меѓу Русија и Турција, со кој Русија се обиде да го реши „источното прашање“ во своја полза и со создавање на Голема Бугарија, во која беа вклучени и некои области на источна Србија, обезбеди превласт на Балканот. Поради жестокото противење на европските сили, Србија и Грција, Санстефанскиот договор беше ревидиран на Берлинскиот конгрес во јуни истата година.

1886.- По српскиот пораз кај Сливница, Србија и Бугарија го склучија Букурешкиот мир. Тримесечната војна што ја започнал кралот Милан Обреновиќ поради припојувањето на Источна Румелија кон Бугарија значително ја ослабнала кралската позиција во земјата.

1918.- Во Брест-Литовск беше потпишан мировниот договор меѓу Советска Русија и Германија и нејзините сојузници во Првата светска војна. Поради внатрешната нестабилност и недостатокот на поддршка од силите на Антантата, советската влада беше принудена да направи големи територијални отстапки и да се согласи да и плати на Германија воени репарации.

1924.- Националното собрание во Анкара го укина муслиманскиот калифат и ги протера калифот и неговото семејство од земјата, како дел од реформите во модернизацијата на земјата на претседателот Кемал Ататурк (Ататурк).

1924.- Кралството Италија ја анектираше Слободната држава Риека.

1944.- Американските воени авиони за првпат се појавија над Берлин во Втората светска војна.

1974.- Во најголемата несреќа на цивилното воздухопловство досега, сите 346 лица во турскиот патнички авион DC-10 се урнаа во близина на Париз.

1980.- Лидерот на партијата ЗАПУ Роберт Мугабе со убедлива победа победи на првите слободни избори во Родезија (Зимбабве), а потоа ја формираше првата мнозинска црна влада.

1988.- Умре полскиот виолинист Хенрик Серинг, еден од најголемите мајстори на виолина во 20 век. Се етаблира меѓу врвните виртуози веќе на почетокот на својата кариера (1933) и со широк репертоар од барок до современа музика, организираше концерти низ целиот свет. Тој беше гостин и на Летните игри во Дубровник.

1991 – Народот на Латвија и Естонија со големо мнозинство гласаа за независност од Советскиот Сојуз.

1996.- Конзервативната Народна партија на Хозе Марија Азнар победи на парламентарните избори во Шпанија, со што заврши 13-годишното владеење на социјалистичкиот премиер Фелипе Гонзалес.

1996.- Умре француската писателка Маргарет Дурас (Маргерит Дурас), автор на неколку романи, меѓу кои најпознати се „Модерато кантабиле“, „Бесрамно“, „Морнар од Гибралтар“. Таа го напиша и сценариото за филмот „Хирошима, љубов моја“.

1996.- Во експлозија на бомба поставена во автобус во центарот на Ерусалим, загинаа 19 лица, вклучувајќи го и бомбашот самоубиец.

1996.- Југословенските власти ги уапсија Радослав Кременовиќ и Дражен Ердемовиќ, осомничени од Хашкиот суд за воени злосторства извршени во Сребреница во јули 1995 година, и ги предадоа на Меѓународниот суд. Кременовиќ по истрагата е пуштен на слобода, бидејќи судот не ја докажал неговата вина, а Ердемовиќ, првообвинетиот кој ја признал вината, е осуден на пет години затвор.

1997.- Најмалку 125 луѓе загинаа, а повеќе од 450 се повредени кога патнички воз излета од шините со полна брзина во пакистанската провинција Пенџаб.

2000.- Меѓународниот суд за воени злосторства во Хаг го осуди воениот командант на силите на босанските Хрвати, генерал Тихомир Блашкиќ, на 45 години затвор за злосторства извршени од страна на хрватските сили врз муслиманите во централна Босна во 1992-1994 година. Апелацискиот совет му ја намали казната на Блашкиќ на девет години затвор.

2002.- Граѓаните на Швајцарија на референдум се изјаснија дека нивната земја треба да стане членка на Обединетите нации.

2004 – Србија доби малцинска влада предводена од премиерот Воислав Коштуница, кој е лидер на Демократската партија на Србија (ДСС). Владата беше избрана со поддршка на Социјалистичката партија на Србија (СПС).

2004 – Во Франција, носењето муслимански шамии во државните училишта е забрането со закон.

2005 – Авантуристот Стив Фоссет е првиот човек во светот кој летал низ светот без престан. Неговиот авион слета во Канзас (САД) по речиси три дена во воздух.

2008.- Умре еден од најголемите италијански и светски тенори на 20 век, Џузепе ди Стефано, кој настапувал во најголемите оперски куќи во светот, меѓу кои миланската Скала, њујоршката Метрополитен и оперите во Виена и Берлин. Запаметен е и по неговите дуети со познатата грчка оперска дива Марија Калас.

2009.- Со одлуката на Окружниот суд во Белград беше рехабилитирана една од најголемите српски актерки Живана-Жанка Стокиќ, која за време на нејзиниот живот беше обвинета за културно-уметничка соработка со окупаторот за време на Втората светска војна.

2010.- Умре писателот и сликар Момо Капор („Фолиранти“, „Провинцијал“, „Уна“, „Белешки на една Ана“…).

2012 – Поддржувачите на врховниот верски водач, ајатолахот Али Хамнеи освоија повеќе од 75 отсто од гласовите на парламентарните избори во Иран, победувајќи ги силите на претседателот Ахмадинеџад со големо мнозинство. Државните медиуми објавија дека повеќе од 67 отсто од 48-те милиони Иранци со право на глас излегле на гласање.

2016 – Околу 50.000 луѓе загинаа во двегодишната граѓанска војна во Јужен Судан, додека 2,2 милиони ги напуштија своите домови поради конфликти и глад во земјата, според извори од ОН.

2017 – Во Извештајот на американскиот Стејт департмент за состојбата со човековите права во светот за 2016 година, се наведува дека слободата на говорот и здружувањето е намалена во светот и работата на опозициските групи и активисти за заштита на човековите правата стана потешка.

2019 година – На општите избори во Естонија, опозициската Реформска партија постигна најдобар резултат, но новата коалициска влада беше формирана два месеци подоцна од Партијата на Центар (социјални либерали), Домовина (конзервативци) и ЕКРЕ (десничарски популисти и националисти). ). Во предизборната кампања двете партии ветија дека нема да соработуваат со ЕКРЕ.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп5 часа

Хороскоп за петок (19 септември)

ОВЕН Бидете јасни и гласни, но не фокусирајте се само на приказни за планови. Денот е идеален за први чекори...

Скопје7 часа

МВР поднесе кривична пријава за загрозување на животната средина со отпад во Трубарево

Министерството за внатрешни работи до Основното јавно обвинителство Скопје денеска поднесе кривична пријава против М.Д (56), Л.Д. (26), В.М. (43)...

Кичево15 часа

Во недела на големиот празник рождество на Пресвета Богородица, во кичевско с.Другово ќе се осветува поставениот Крст

Со голема радост и духовен трепет од с.Другово известуваат дека на големиот празник Рождество на Пресвета Богородица, ќе се изврши...

Фото: Sten Ritterfeld @ unsplash Фото: Sten Ritterfeld @ unsplash
Магазин16 часа

Како батеријата на телефонот да трае цел ден? Еве три клучни совети

Денес паметните телефони се незаменливи – ги користиме за навигација, фотографирање, комуникација и пристап до информации во секое време. Но,...

Скопје17 часа

Малолетници на 12 и 14 годишна возраст од угостителски објект одзеле пари од вработени и побегнале, едниот се заканил со остар предмет

На 17.09.2025 во 17:30 часот во Скопје, на подрачјето на Центар, полициски службеници од СВР Скопје лишија од слобода двајца...

Спорт18 часа

Просинечки најверојатно ќе биде сменет од селектор на Црна Гора, своето деби го започна со победи над Македонија и Белорусија

Роберт Просинечки повеќе нема да ја извршува функцијата селектор на фудбалската репрезентација на Црна Гора. На седницата на Извршниот одбор...

Временска прогноза19 часа

Следната седмица вистинска промена на времето

Невообичани ладни утра за овој период од годината со потпросечни температури на воздухот се пред нас, а преку денот ќе...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за четврток (18 септември)

ОВЕН Вашата страст и ентузијазам денес ќе ја истакнат вашата креативност. Ова е одличен период за да започнете некое уметничко...

Технологија2 дена

(ВИДЕО) „DJI“ официјално го претстави својот нов дрон од серијата „мини“ – DJI Mini 5 PRO

Предмалку реномираната „DJI“ го претстави новиот дрон од серијата „мини“ – DJI Mini 5 Pro кој практично претставува ново ниво...

Фото: Michael Fousert @ unsplash Фото: Michael Fousert @ unsplash
Автомобили2 дена

Колку се задоволни возачите од реалниот домет на електричните автомобили?

Колку навистина може да издржи едно електрично возило со едно полнење во споредба со бројките што производителите ги ветуваат? Тоа...

НАЈЧИТАНИ