На денешен ден
Светот на денешен ден (30 јануари)

1648.- Со потпишувањето на Минстерскиот договор заврши осумгодишната војна меѓу Шпанија и Обединетите покраини на Холандија (Холандија). Во октомври истата година, Шпанија беше принудена да ја признае независноста на Холандија, што овозможи забрзан економски и културен раст на новата држава.
1649.- Англискиот крал Чарлс I (Чарлс) бил погубен во Лондон за предавство, откако неговите сили биле поразени во граѓанската војна со републиканските сили на Оливер Кромвел (Кромвел). Неговата егзекуција предизвика огорченост и гнев во европските судови, а дипломатските претставници на државата Кромвел беа убиени во Холандија и Шпанија. Монархијата била обновена во Англија во 1660 година.
1835 – Американскиот претседател Ендрју Џексон (Ендрју Џексон) го преживеа атентатот. Тоа беше првиот атентат на шеф на држава во американската историја.
1882.- Роден е Френклин Делано Рузвелт (Френклин, Рузвелт), кој четири пати бил избран за претседател на САД од 1932 година до неговата смрт во 1945 година, што е единствен случај во американската историја. Со политиката „Њу Дил“ успеа да ги извлече САД од голема економска криза, воспостави дипломатски односи со СССР (1935), а во Втората светска војна беше еден од најважните фигури на антихитлер. коалиција.
1933.- Претседателот на Германија, фелдмаршалот Пол фон Хинденбург го назначи Адолф Хитлер за канцелар. Истиот ден во 1937 година, Хитлер објавил во Рајхстагот дека Германија го повлекува својот потпис од Версајскиот мировен договор.
1937.- Тринаесет високи функционери на Комунистичката партија на СССР беа осудени на смрт поради нивното наводно учество во заговорот на Леон Троцки против државниот врв.
1937.- Роден е рускиот велемајстор Борис Василевич Спаски, светски првак во шах од 1969 година. Титулата ја загуби во меч со американскиот велемајстор Боби Фишер, кој го победи во 1972 година во Рејкјавик со резултат 12,5:8,5.
1943.- Британските воздухопловни сили го започнаа првото деноноќно бомбардирање на Берлин во Втората светска војна.
1948.- Во Њу Делхи, половина година по независноста на Индија, беше убиен Махатма Ганди (Ганди), водачот на индиското движење за независност. Тој беше убиен од Натурам Годсе (Натурам), фанатик од сектата „Хинду Махасаба“ кој се спротивстави на неговата политика на помирување меѓу Хиндусите и муслиманите.
1948.- Умре американскиот пилот и дизајнер на авиони Орвил Рајт, пионер на авијацијата, кој во 1903 година, заедно со неговиот брат Вилбур, го направија првиот лет во историјата на авијацијата со авион што самите го конструирале.
1964.- Во СССР, за прв пат во историјата на космонаутиката, сателити беа лансирани во различни орбити со помош на една ракета – „Електрон 1“ и „Електрон 2“.
1967.- Папата Павле VI се сретна со претседателот на Президиумот на Врховниот совет на СССР Николај Подгорни, првиот советски шеф на држава што го посети Ватикан.
1968.- Во војната во Виетнам, започна едномесечната офанзива наречена „Тет“ (Нова година) под команда на северно виетнамскиот генерал Во Нгуен Гиап, за време на која северно виетнамските трупи и јужно виетнамските герилци го нападнаа Сајгон и повеќе од сто други места. во Јужен Виетнам.
1972.- Британските војници убија 13 лица во Лондондери, Северна Ирска, учесници на забранетиот марш за човековите права на католиците. Тој конфликт беше наречен „Крвава недела“.
1972.- Пакистан го напушти Комонвелтот во знак на протест поради одлуката на Велика Британија, Австралија и Нов Зеланд да го признаат Бангладеш (поранешен Источен Пакистан).
1992.- Аргентина ги отвори досиејата на нацистите кои по Втората светска војна побегнаа во Јужна Америка.
1995.- Во еден од најсериозните напади за време на тригодишниот бунт на исламските екстремисти во Алжир, во експлозија на автомобил-бомба загинаа најмалку 20 лица, а беа ранети околу 60 луѓе.
2000 – Цијанидот што се излеа од романскиот рудник Баја Маре во притоките на реките Тиса, Лапош и Самос, а потоа и во Дунав, предизвика еколошка катастрофа од огромни размери. Во речниот слив беа пуштени 120 тони цијанид и 20.000 тони талог што содржи тешки метали.
2000.- По повод Денот на холокаустот, неколку стотици неонацисти демонстрираа во Берлин и поминаа низ Бранденбуршката порта, потсетувајќи на времето кога нацистите беа на власт во Германија.
2003.- Во Собранието на Сојузна Република Југославија (СРЈ) беше ратификуван Договорот за двојно државјанство на СРЈ и Босна и Херцеговина (БиХ).
2005.- Во Ирак се одржаа првите повеќепартиски избори во последните 50 години и првите по соборувањето на Садам Хусеин.
2011.- Умре британскиот композитор Џон Бери, добитник на пет Оскари за филмска музика, меѓу другите во филмовите „Танц со волците“ и „Моја Африка“, а компонираше музика и за 11 филмови за Џејмс Бонд. Во текот на кариерата доби четири Греми и еден Златен глобус.
2013.- На отворањето на изложбата „Берлин 1933 година, на патот кон диктатурата“ по повод 80-годишнината од доаѓањето на власт на Хитлер, германската канцеларка Ангела Меркел побара од Германците секогаш да се борат за своите принципи и да не паѓаат во самозадоволство и посочи дека владеењето на нацистите било овозможено дека „елитата на германското општество соработувала со нив, а пред се мнозинството во Германија барем да го толерира нивниот подем“.
2020 – Светската здравствена организација (СЗО) прогласи глобална вонредна состојба поради нова форма на коронавирус што се шири надвор од Кина. Кина пријавила 170 смртни случаи од новиот вирус, а неколку земји пријавиле инфекции кај патници и студенти кои биле во Вухан, централниот кинески град каде за прв пат се појави новиот вид на коронавирус во декември.
На денешен ден
На денешен ден / 16 февруари

1871.- Франција потпиша капитулација и чин на помирување со Прусија по губењето на војната. Мировниот договор, со кој Франција и го отстапи Алзас и голем дел од Лорен на Прусија, заедно со воената отштета од пет милијарди златни франци, беше потпишан во мај.
1873.- Шпанскиот крал Амадео II од Савој абдицирал поради внатрешни превирања и зајакнување на републиканското движење. Беше прогласена првата шпанска република, која беше соборена следната година кога војската ја врати на власт династијата Бурбон со кралот Алфонсо XII.
1877.- Родена е српската писателка Исидора Секулиќ, авторка на медитативната прозна книга „Шупаќани“, патописот „Писма из Норвеше“, раскази и есеистичка проза – дела кои ја вбројуваат меѓу најдобрите и најзначајните српски писателки на 20 век.
1907.- Умре Џосуе Кардучи, најголемиот италијански поет во првите децении по обединувањето на Италија, долгогодишен професор по италијанска литература на Универзитетот во Болоња. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1906 година („Јамбици и еподи“, „Нови рими“, „Варварски оди“).
1932.- Партијата Fianna Fáil (отцепено крило на Шин Фејн) победи на општите избори во Ирска, а нејзиниот водач Имон де Валера стана претседател на извршниот комитет на Ирската слободна држава.
1933.- Плашејќи се од германските закани, Чехословачка, Романија и Југославија, со склучувањето на пактот за Малата Антанта и создавањето на Советот на министри, го зајакнаа сојузот создаден во 1920 година против обидите за обновување на Хабсбурговците и ревизионистичките аспирации на Унгарија. Антантата престана да постои по германската окупација на Чехословачка во март 1939 година.
1936.- Народниот фронт, коалиција на социјалисти, комунисти, републиканци и други помали партии, победи на парламентарните избори во Шпанија. Владата ја формираше Мануел Азања, а демократскиот устав од 1931 година беше обновен обидот на војската во јули да ја собори републиканската влада ескалираше во граѓанска војна која заврши во 1939 година со воспоставување на диктатурата на генералот Франко.
1945.- Американските авиони започнаа масовно бомбардирање на Токио во Втората светска војна.
1959.- Водачот на герилците Фидел Кастро стана премиер на Куба, откако на 1 јануари 1959 година го собори диктаторот Фулгенсио Батиста.
1978.- Кина и Јапонија во Пекинг потпишаа трговски договор вреден 20 милијарди долари. Ова беше почеток на економското отворање на Кина кон светот.
1994 – Во земјотрес во планинска област на индонезискиот остров Суматра загинаа најмалку 200 луѓе.
1998.- Во падот на Ербас А-300 управуван од тајванската авиокомпанија Чајна ерлајнс во близина на аеродромот во Тајпеј загинаа 203 лица – сите патници и членови на екипажот, вклучително и гувернерот на тајванската централна банка, и седум лица на земја.
2000.- Русија ги обнови односите со НАТО, кои беа прекинати поради нападот на воената алијанса врз Сојузна Република Југославија во март 1999 година.
2001.- Во напад на вооружени Албанци на автобус кај Подуево, Косово, загинаа 10 Срби, а 43 лица беа повредени.
2002.- Умре Волтер Винтерботом, првиот менаџер на англиската фудбалска репрезентација, кој најдолго ја извршуваше функцијата (1947-1962).
2003 – 59 луѓе загинаа во најголемите снежни бури што го погодија источниот брег на Америка.
2008 – Европската унија одобри распоредување на околу 2.000 членови на ЕУЛЕКС на Косово со цел постепено преземање на овластувањата од УНМИК. Распоредувањето на мисијата на ЕУ започна на 9 декември 2008 година, врз основа на одлука на Советот за безбедност на ОН.
2016 – Почина Бутрос Бутрос Гали, египетски дипломат кој беше шести генерален секретар на ОН од 1992 до 1996 година, за време на распадот на поранешна Југославија.
2017 – Во самоубиствен бомбашки напад во храм во јужен Пакистан загинаа 70 луѓе; Во Багдад (Ирак), 55 лица загинаа кога автомобил-бомба експлодираше во претежно шиитската населба Баја.
2018 – Судот во Истанбул осуди на доживотен затвор шестмина новинари обвинети за вмешаност во обидот за државен удар во 2016 година Меѓу осудените беа Ахмет Алтан, поранешен главен уредник на весникот Тараф, неговиот брат, новинар и професор Мехмет Алтан и новинарката Назли Илиџак. Пресудата беше потврдена на почетокот на октомври истата година.
2024.- Алексеј Навални, опозиционер и главен противник на рускиот претседател Владимир Путин, умре во руски арктички затвор каде издржуваше 19-годишна затворска казна.
На денешен ден
На денешен ден, 11 февруари

1868.- Почина францускиот физичар Жан Бернар Леон Фуко, кој заедно со Арман Физо ја мереше брзината на светлината. Тој ја докажал ротацијата на Земјата со експеримент со нишало (експериментот на Фуко), го измислил жироскопот и го усовршил телескопот.
1873.- Под притисок на републиканците, шпанскиот крал Амадео абдицирал и била прогласена првата шпанска република.
1879.- Почина францускиот сликар и скулптор Оноре Домие, најголемиот карикатурист во 19 век. Во 1832 година, тој помина шест месеци во затвор за карикатура на кралот Луј Филип.
1889.- Во Јапонија бил усвоен устав кој предвидувал дводомен парламент, но царот ја задржал извршната власт.
1919.- Фридрих Еберт бил избран за прв претседател на Германија, која станала република по Првата светска војна.
1929.- Лутеранскиот договор меѓу Италија и Светата столица ја создаде независната папска држава Ватикан. Ова го реши „римското прашање“ – спор меѓу италијанската држава и Светата столица што настана во 1870 година, откако Папските држави и градот Рим беа припоени кон Италија.
1945.- Во Јалта, Крим, заврши конференцијата на лидерите на трите големи сили на антихитлеровската коалиција. Американскиот претседател Рузвелт, водачот на СССР Сталин и британскиот премиер Черчил ги координираа воените планови за ставање крај на Втората светска војна, утврдија нови односи во Европа и се договорија за основање на Обединетите нации.
1967.- Умре црногорскиот сликар Мило Милуновиќ, еден од основачите и првите учители на Академијата за ликовни уметности во Белград (1937). По Втората светска војна го организира Уметничкото училиште во Цетиње. Бил член на Српската академија на науките и уметностите.
1970.- Јапонија стана четвртата земја во светот која лансираше вештачки сателит.
1971.- Претставници на 63 земји потпишаа договор со кој се забранува складирање на нуклеарно оружје на морското дно и океанското дно.
1975.- Маргарет Тачер е избрана за лидер на Конзервативната партија, првата жена што станала шеф на политичка партија во Велика Британија.
1990.- Водачот на Африканскиот национален конгрес (АНЦ) Нелсон Мандела беше ослободен по 27 години поминати во јужноафриканските затвори.
1993.- Умре српската писателка Десанка Максимовиќ, која придонесе за афирмација на женското книжевно творештво. Заедно со Исидора Секулиќ, таа важи за најзначајната српска писателка на 20 век („Зелениот витез“, „Барам помилување“, „Немам повеќе време“).
1994.- Пет американски космонаути (Чарлс Болден, Кенет Рајтер, Иан Дејвис, Чанг Дијаз Френклин, Роналд Сега) и еден Русин (Сергеј Крикалев) слетаа на Земјата со шатлот Дискавери, завршувајќи ја првата американско-руска мисија на вселенскиот шатл.
1997.- Под притисок на меѓународната јавност и тримесечни граѓански и студентски протести, српскиот претседател Слободан Милошевиќ преку посебен закон (lex specialis) ги призна резултатите од локалните избори на кои победи опозициската коалиција „Заједно“.
2000.- Во Париз умре Роже Вадим, француски режисер познат како голем заводник и „откривач на убави жени“. Најпознатите филмови што ги режираше и во кои глумеше неговите сопруги се: „И Бог ја создаде жената“ со Брижит Бардо, „Опасни врски“ со Анет Стројберг, „Пороците и доблестите“ со Катрин Денев. Вадим исто така беше во брак со Џејн Фонда, Кетрин Шнајдер и Мари-Кристин Баро.
2001.- Околу 7.500 луѓе демонстрираа во Германија против неонацистичкиот марш кој собра околу 250 поддржувачи.
2002.- Во Загреб умре кардиналот и поранешен загрепски архиепископ (1970-97) Фрањо Кухариќ.
2004 – Јужнокорејски и американски истражувачи објавија дека успешно клонирале човечки ембрион кој ќе се користи за медицински цели.
2008.- Умре американскиот актер Рој Шајдер, најпознат како Шериф Броди од филмот „Jaws“.
2011.- Египетскиот претседател Хосни Мубарак поднесе оставка под притисок на граѓаните. Речиси 900 луѓе загинаа во судирите меѓу властите и демонстрантите за време на деновите на протести. Мубарак беше на таа позиција од 1981 година.
2012.- Почина американската пејачка и актерка Витни Хјустон, најнаградуваната пејачка на сите времиња, со повеќе од 400 трофеи, вклучувајќи ги и највисоките музички награди, вклучувајќи шест Греми награди, две Еми и 30 Билборд награди.
2013 – Папата Бенедикт XVI поднесе оставка, оставајќи ја функцијата на 28 февруари 2013 година.
2014 – 100 луѓе загинаа кога алжирски воен авион Херкулес Ц130 се урна на истокот на земјата поради лоши временски услови.
2018 – Авион Антонов Ан-148 се урна во близина на Москва, при што загинаа сите 71 патник и членови на екипажот.
2018 – Емиратот Дубаи го отвори највисокиот хотел во светот, висок 356 метри. Хотелот Гевора на авенијата Шеик Зајед е еден метар повисок од највисокиот хотел на истата улица.
На денешен ден
На денешен ден – 4 февруари (Гоце Делчев, 153 години од неговото раѓање)

1746.- Роден е полскиот национален херој Тадеуш Кошјушко, борец против поделбата на Полска и водач на востанието против Русите во 1794 година. Учествувал во Американската војна за независност од 1776 година и бил помошник на Џорџ Вашингтон.
1783.- Велика Британија во Париз потпиша договор за признавање на Соединетите Држави, со што заврши осумгодишната британско-американска војна, позната како Американска војна за независност.
1789.- Џорџ Вашингтон, кој командувал со колонистичката војска во Револуционерната војна против Велика Британија (1775-1783), бил избран за прв претседател на Соединетите Држави. Тој беше претседател осум години и се повлече од политиката во 1797 година, одбивајќи да се кандидира за трет мандат како шеф на државата.
1872.- Во Кукуш е роден Гоце Делчев, еден од најголемите македонски национални херои, учесник во македонското револуционерно движење, деец на Македонската револуционерна борба, апостол и срцето на револуционерна Македонија, идеолог, организатор и водач на македонското револуционерно националноослободително движење кон крајот на деветнаесеттиот и почетокот на дваесеттиот век.
- Роден е на 4 февруари 1872 година во Кукуш. На 3 мај 1903 година откако пристигнал на закажаниот конгрес на Серскиот револуционерен округ во селото Баница Серско, војската го опколила селото и во борбата утрото на 4 мај загинал Делчев, бескомпромисниот борец за самостојна македонска држава.
1897.- Роден е германскиот политичар и економист Лудвиг Ерхард (Лудвиг), западногермански канцелар од 1963 до 1966 година, поддржувач на неолибералната економија и главен творец на германското „економско чудо“.
1900.- Роден е францускиот писател Жак Превер, „поетот на љубовта, пријателството и среќата“, автор на познатата „Барбара“, многу популарен меѓу младите во 1950-тите. Тој е познат и по неговите сценарија за филмовите на Марсел Карне „Брег во магла“, „Хотел Север“, „Деца од рајот“ и „Љубовниците од Верона“.
1901.- Умре српскиот политичар, новинар и писател Светозар Милетиќ, водач на Србите во Војводина во борбата за национални права во Австро-Унгарија. Бил градоначалник на Нови Сад (1861) и водач на либералното движење на Благовештението (1861). Тој го лансираше познатиот весник „Застава“, водечкото издание на Србите од Војводина.
1904.- Јапонската морнарица го блокираше руското пристаниште Порт Артур на Далечниот Исток, што го означи почетокот на руско-јапонската војна.
1938.- Адолф Хитлер ја презеде функцијата министер за војна на нацистичка Германија и го назначи Јоаким фон Рибентроп за министер за надворешни работи.
1945.- Британскиот премиер Черчил, американскиот претседател Рузвелт и советскиот водач Сталин се состанаа во Јалта, Крим, за да се договорат за активностите за ставање крај на Втората светска војна и плановите за повоениот период. Се верува дека на конференцијата е договорено да се подели „сферите на влијание“ на светските сили од тоа време, што подоцна доведе до Студена војна меѓу комунистичкиот Исток и капиталистичкиот Запад.
1946.- Поранешниот српски премиер генерал Милан Недиќ изврши самоубиство за време на истрага. Недиќ беше обвинет за предавство и воени злосторства во окупирана Србија за време на Втората светска војна.
1961.- Во Ангола започна востанието против португалската колонијална власт. Ослободителната војна заврши во 1974 година, а во октомври 1975 година, Ангола се стекна со независност.
1966.- Кога јапонскиот патнички авион „Боинг 727“ се урна во заливот Токио, загинаа 133 патници и членови на екипажот.
1972.- Велика Британија и девет други земји го признаа Источен Пакистан како независна држава Бангладеш.
1974.- Гренада стекна независност во рамките на Британскиот Комонвелт.
1976.- Во земјотрес во Гватемала загинаа 23.000 луѓе, а еден и пол милион останаа без покрив над главата.
1976.- Главниот град на Мозамбик, Лоренцо Маркес, беше преименуван во Мапуто.
1980.- Умре српскиот сликар Стојан Аралица, член на Српската академија на науките и уметностите, еден од водечките уметници на српското сликарство во 20 век.
1989.- Парагвајскиот диктатор Алфредо Штроснер, кој владееше 35 години, беше соборен во вооружен бунт. Во бунтот загинаа повеќе од 300 луѓе, главно војници. Генералот Андрес Родригез стана нов претседател на Парагвај.
1994.- За време на војната во Босна, девет лица беа убиени, а 15 ранети од артилериска граната во сараевското предградие Добриња. Меѓу жртвите кои чекале на ред за хуманитарна помош имало и три деца.
1997.- Во силна бура се судрија два израелски воени транспортни хеликоптери од типот „CH-53 Sikorsky“, кои превезуваа елитни единици. Загинаа 73 војници.
1998.- Во земјотресот што ја погоди областа Рустак во северната авганистанска провинција Тахар загинаа најмалку 4.500 луѓе.
2000 – Формирањето на новата австриска коалициска влада со екстремно десничарската Партија на слободата на Јоерг Хајдер предизвика протести во Виена и на други места во Австрија. Израелскиот амбасадор ја напушти Виена, а Европската унија воведе политички санкции за Австрија.
2003 – И двата дома на југословенскиот парламент гласаа за Уставната повелба и Законот за нејзино спроведување, со што беше ставен крај на постоењето на Сојузна Република Југославија. Новата држава го доби името Државен сојуз на Србија и Црна Гора.
2004.- Врвниот пакистански нуклеарен физичар Абдул Кадир Кан ја прифати целосната одговорност за протекувањето на нуклеарната технологија во Иран, Либија и Северна Кореја и побара од нацијата да му прости.
2005.- Умре американскиот актер и активист за граѓански права Оси Дејвис, кој ги урна бариерите за афроамериканските уметници и стана еден од најпрепознатливите ликови актери во САД.
2006.- Милорад Додик, лидер на Сојузот на независни социјалдемократи, беше назначен за премиер на новата влада на Република Српска.
2009 – Ватикан му нареди на ултра-конзервативниот негирање на холокаустот, епископот Ричард Вилијамсон, „недвосмислено и јавно“ да ја повлече својата изјава доколку сака да остане епископ на Римокатоличката црква.
2012.- Во Советот за безбедност на Обединетите нации, Русија и Кина ставија вето на арапско-европската резолуција со која се бара од сирискиот претседател Башар ал-Асад да се повлече поради неговото крваво задушување на народните протести.
2016 – Морис Вајт, американски композитор, продуцент и аранжер, основач на бендот „Earth, Wind & Fire“, автор на голем број хитови („Тоа е начинот на светот“, „Расони“, „Пеј песна“ ), умре , “Getaway”, “Fantasy”, “September”, “Boogie Wonderland”, “After the Love Has Gone”, “Let’s Groove”).
2018 – Повеќе од 100.000 луѓе учествуваа на протестот во Атина поради можниот компромис од страна на Грција во спорот за името на Македонија.
2018 година – Никос Анастасијадес, актуелниот претседател на Кипар, освои втор претседателски мандат.
2019 година – Италија го блокираше усвојувањето на декларацијата на ЕУ за Венецуела со која се признава легитимноста на претседателот на парламентот Хуан Гуаидо да организира нови претседателски избори, на што се противи претседателот на земјата Николас Мадуро. Вкупно 16 земји-членки на ЕУ поединечно го признаа Гуаидо за привремен претседател на Венецуела.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за петок (21 февруари)
-
Хороскоп11 часа
Хороскоп за сабота (22 февруари)
-
Македонија2 дена
Нова бензинска станица на ЛУКОИЛ во Гостивар, целосно модернизиран објект во населба Драчево
-
Култура2 дена
Три децении монашко служење и духовно татковство на Епископ Партениј, Игумен Бигорски
-
Автомобили2 дена
Овие половни автомобили значително поскапеа – дали возите еден од нив?
-
Македонија13 часа
Кај Демир Капија – Смоквица до крај на месец мај ќе има измена на сообраќај, односно целосно затворање на „Тунел Т2“
-
Свет2 дена
Научниците предупредуваат: Глобалното топење на глечерите се забрзува
-
Магазин20 часа
Како да ја зачувате батеријата на телефонот: Четири клучни совети