Иако е постигнат значителен напредок во зголемувањето на пристапот до чиста вода за пиење и канализација, милијарди луѓе, главно во руралните области, сè уште немаат пристап до овој единствен ресурс. Во светот, секој трет човек нема пристап до безбедна вода за пиење, две од пет лица немаат основни услови за миење раце со сапун и вода, а повеќе од 673 милиони луѓе се без тоалети.

Пандемијата на коронавирус ја покажа критичната важност на санитарните услови, хигиената и соодветниот пристап до чиста вода за превенција и контрола на болестите.

Хигиената на рацете спасува животи. Според Светската здравствена организација, миењето раце е една од најефикасните активности што можете да ги преземете за да го намалите ширењето на патогени и да спречите инфекции, вклучително и коронавирус. Сепак, милијарди луѓе сè уште немаат безбедна вода, а средствата за третман на водата се несоодветни.

Меѓународниот ден на водата, 22 март, е датум за славење на водата и подигање на свеста за проблемот на заедниците кои живеат без пристап до безбедни извори на вода.

На Конференцијата на ОН во Рио де Жанеиро во 1993 година, беше одлучено да се одбележува Денот на водата секоја година, а преку повеќе од 30 свои организации, Обединетите нации го решаваат прашањето за водата преку извештаи, нагласувајќи ја важноста на овој ресурс, потсетувајќи дека еден од Целите за планетарен одржлив развој до 2030 година е општиот пристап до чиста вода во соодветни санитарни услови.

Годинава фокусот е на подземните води, а слоганот „Направи ги невидливи видливи“ ја нагласува нејзината важност.Речиси сите моментални слатки води во светот се подземни води и се основа за снабдување со вода за пиење, канализациски системи, земјоделство, индустрија и екосистеми.

Во многу области, подземните води се користат прекумерно и нерационално, а нивниот недостаток би претставувал проблем за човештвото кој би бил решен со децении, па дури и со векови.

На Светскиот ден на водата, новиот извештај на Water Aid и Британскиот геолошки институт открива дека повеќето земји во Африка имаат доволно резерви на подземни води за да се справат со суши најмалку пет години, а некои земји и до 50 години.

Подземните води како „полиса за осигурување“

Извештајот покажува дека подземните води, кои постојат речиси насекаде под земја, можат да спасат стотици илјади животи и да бидат „глобална полиса за осигурување“ од ефектите на климатските промени.

Според извештајот, повеќето земји во Африка имаат доволно подземни води за луѓето не само да преживеат периоди на суша, туку и да напредуваат со нивната паметна употреба.

Етиопија и Мадагаскар – каде што само околу половина од населението има чиста вода во близина на своите домови – и големи делови од Мали и Нигерија имаат доволно подземни води за да ја задоволат побарувачката во следните 50 години.

Секоја субсахарска земја во Африка може да снабдува секој човек со 130 литри вода за пиење дневно од подземните води. Ова значи дека подземните води би можеле да обезбедат заштита од климатските промени во годините што доаѓаат, дури и во услови без дожд.

Извештајот исто така објаснува дека додека подземните води во субсахарска Африка во голема мера се недоволно искористени, прекумерната употреба е широко распространета во другите делови на светот – главно во Јужна Азија. Овој фактор, заедно со недостатокот на регулатива и недоволната експертиза и инвестиции, често доведува до лошо управување, контаминација и загадување – со потенцијално разорни последици.

Во други региони, подземните води се природно загадени со арсен и флуор, што може да доведе до болести, па дури и до смрт, предупредува извештајот.

И во Јужна Азија и во Африка, подземните води се ранливи на загадување од ѓубрива и пестициди поради интензивното земјоделство, токсичните хемикалии и лошо регулираното индустриско функционирање. Дополнителни отежнувачки фактори се лошите санитарни услови и немањето канализациони мрежи.

Извештајот ја нагласува потребата од зголемување на финансиските средства за вода и канализација за маргинализираните заедници преку фиксен процент од годишните владини буџети и од меѓународните донатори и од приватниот сектор.

Исто така, се нагласува дека инвестирањето во одговорен третман на подземните води, знаење, експертиза, финансиска и институционална поддршка – се клучни за обезбедување на спасувачки, одржлива и безбедна вода и санитација за заедниците кои живеат на првата линија на одбрана од климатската криза.

/rts.rs/