Lifestyle
Светските резерви на ретки метали: Гренланд и глобалната трка за скапоцени ресурси

Гренланд, автономна територија на Данска, се наоѓа во центарот на вниманието поради своите значителни резерви на ретки метали, кои се од суштинско значење за електрониката и зелените технологии. Овие ресурси ја прават територијата стратешки важна, особено во контекст на глобалната транзиција кон обновливи извори на енергија.
Гренланд: Потенцијален лидер во ретките метали
Според Американскиот геолошки институт (USGS), Гренланд располага со резерви на ретки земјени елементи од 1,5 милиони тони, што го позиционира осми на светската листа. Ова е блиску до резервите на САД, проценети на 1,8 милиони тони.
Иако Гренланд има голем потенцијал, во 2023 година немаше активна експлоатација на овие ресурси. Првичните иницијативи за развој на рударството, вклучувајќи кинески инвестиции, беа запрени поради еколошки загрижености и несогласувања на локално ниво.
Контроверзии околу рудникот Кванефелд
Рудникот Кванефелд, близу градот Нарсак, беше клучна точка на дебати. Покрај ретките метали, таму има и радиоактивен ураниум, што предизвика стравови од потенцијална радиоактивна контаминација. По изборите во 2021 година, гренландските власти воведоа забрана за ископ на ураниум и ги суспендираа проектите за екстракција на ретки метали, наведувајќи ги еколошките ризици како главна причина.
Глобалниот контекст
Кина доминира во светската индустрија на ретки земјени елементи, со резерви од 44 милиони тони, што претставува 40% од познатите глобални резерви, според податоците на Statista. Гренланд, со својот неискористен потенцијал, би можел да стане значаен играч во иднината, но само доколку се изнајдат решенија за еколошките и политичките предизвици.
Со оглед на геополитичката важност и глобалниот интерес за ретките метали, Гренланд останува стратегиски значајна територија, особено за земји како САД, кои се во потрага по алтернативни извори за намалување на зависноста од Кина.
Извор: Statista
Lifestyle
Не ја потценувајте моќта на друштвените игри: Еве како тие им користат на децата и ги учат да бидат подобри луѓе

Друштвените игри често ги гледаме само како забава, но нивното влијание врз децата е многу подлабоко. Додека се смеат, ги планираат своите потези и чекаат на ред, тие всушност развиваат вештини што ќе им служат цел живот.
Малкумина не играле „Не лути се човече“, „Уно“, „Ризик“, „Џенга“ или „Меморија“ во детството. Тие игри не се само моменти на забава – тие се дел од растењето и учењето.
Истражувањата покажуваат дека дури и кратка разиграна интеракција може да ја подобри концентрацијата, меморијата и способноста за решавање проблеми. Со други зборови, друштвените игри имаат многу поголема улога од едноставното пополнување на времето.
Како друштвените игри влијаат врз развојот на децата?
1. Поттикнуваат заедништво
Првата асоцијација на друштвени игри е група луѓе – пријатели или семејство. Со тек на времето, играњето често станува само изговор за дружење, смеење и разговор. Победата станува споредна, а социјалните вештини – примарни.
Истражување објавено во Scandinavian Journal of Psychology укажува дека децата кои почесто играат друштвени игри уште во предучилишна возраст развиваат подобри социјални способности и стануваат поотворени и дружељубиви.
2. Го развиваат комуникациското умеење и емпатијата
Секоја игра има свои правила – чекање на ред, донесување заеднички одлуки, тактики. Преку нив децата учат да комуницираат, да споделуваат и да ги разбираат туѓите чувства.
Податоци од 2024 година покажуваат дека јасно структурираните игри ја зголемуваат социјалната интелигенција – особено кај деца кои во почетокот имаат потешкотии во нови средини.
3. Ја зголемуваат концентрацијата и меморијата
Од шах до „Не лути се човече“, секоја игра бара стратегија, планирање и анализа. Студии од 2024 и 2025 година открија дека децата кои редовно играат друштвени игри имаат подобар распон на внимание и посилна концентрација – вештини корисни и во секојдневието.
4. Го подобруваат логичкото размислување
Истражувачи од Канада утврдиле дека децата кои редовно играат друштвени игри имаат подобар успех во училиште, особено по математика. Причината: игрите поттикнуваат логичко размислување, препознавање на причинско-последични врски и донесување одлуки. Децата кои играле повеќе тимски и натпреварувачки игри покажале и поголема мотивација за учење.
5. Помагаат во контрола на емоциите
Преку игра, децата учат важни животни лекции – како да ја прифатат победата и поразот, како да останат смирени и зошто е важно да се почитуваат правилата. Родителите тука имаат клучна улога: ако реагираат смирено и разговараат со децата за нивното однесување за време на играта, тие им помагаат подобро да ги контролираат емоциите и да соработуваат со другите.
Друштвени игри во современиот свет
И покрај бројните придобивки, децата сè почесто избираат видео-игри. Податоците на ЕУ покажуваат дека 69% од децата од 6 до 10 години и 85% од децата од 11 до 14 години играат видео-игри секој ден.
Затоа, производителите на друштвени игри бараат креативни решенија за да ги привлечат децата и да им покажат дека и „офлајн“ забавата може да биде подеднакво возбудлива.
Извор: 24H
Lifestyle
Трикот за совршено сварени јајца

Варените јајца се едни од наједноставните и најхранливи оброци – богати со протеини, витамини и минерали. Но, речиси секој барем еднаш се сретнал со непријатната сиво-зелена жолчка или со лушпа што тешко се лупи.
За среќа, постои едноставен метод во четири чекори кој гарантира совршени резултати секој пат.
1. Почнете со студена вода
Јајцата најпрво се ставаат во тенџере, а дури потоа се прелеваат со ладна вода. Ако се додадат во веќе зовриена вода, многу полесно можат да се скршат.
2. Кратко вриење
Ставете го тенџерето на силен оган и почекајте водата да зоврие. Штом ќе почне да врие, тргнете од оган и веднаш покријте. Тајната е во тоа што јајцата не остануваат долго на висока температура, што ја спречува жолчката да добие зелена нијанса.
3. Времето е клучно
Должината на „стоење“ во топлата вода зависи од текстурата што ја посакувате:
-
4–5 минути → меко варени јајца
-
7–8 минути → средно варени
-
10–12 минути → тврдо варени
4. Ладна водена бања
Веднаш по варењето, исцедете ја топлата вода и јајцата потопете ги во сад исполнет со многу ладна вода и коцки мраз. Овој „шок“ ја прекинува термичката обработка и ја зачувува совршената текстура на жолчката и белката. Ако планирате да ги излупите, нежно потчукнете ги за да ја испукате лушпата и оставете ги во водата подолго време – потоа ќе се лупат лесно и рамномерно.
Извор: Nezavisne
Lifestyle
Никогаш не ставајте ја оваа храна во замрзнувач

Замрзнувачот често е „спасител“ кога сакаме да зачуваме остатоци од јадење или да го продолжиме рокот на траење на храната. Но, не секоја намирница е погодна за замрзнување – кај некои целосно се менува вкусот, текстурата и дури и хранливата вредност.
Пржена храна
По одмрзнувањето, пржената храна ја губи крцкавоста и станува мека и мрсна. Маслото се распределува нерамномерно и го уништува вкусот.
Јајца
Варените јајца стануваат густи и гумени, а нивниот вкус се менува на непријатен начин.
Зеленчук со многу вода
Краставици, зелена салата и слични зеленчуци ја губат цврстината и стануваат како каша. Доматите, исто така, го менуваат изгледот и вкусот по одмрзнувањето.
Компири
-
суров компир – никогаш не замрзнувајте! По одмрзнувањето станува чуден, со сладок вкус.
-
преработен компир (помфрит, крокети) – може да се замрзне без големи промени.
Млечни производи
Јогуртот и павлаката стануваат воденести или зрнести. Меките сирења (како крем сирење, бри) ја губат мазноста и добиваат грд изглед. Дури и тврдите сирења не остануваат исти ако подолго се чуваат во замрзнувач.
Тестенини и ориз
Варени тестенини и ориз после замрзнување стануваат лепливи и ја губат формата.
Извор: SD
-
Кичево16 часа
Кичевските бербери на состанок одлучија да ги поскапат нивните услуги
-
Кичево4 часа
Ноќеска „ТППЕ Кичево“ со полни раце работа, спречен поголем пожар во населба „Девеана“
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (7 октомври)
-
Хороскоп16 часа
Хороскоп за среда (8 октомври)
-
Македонија2 дена
Од вечерва горивата со намалена цена за литар
-
Македонија1 ден
Целосно затворен патен правец Велес-Тетово помеѓу Волково и Кондово, истиот ќе се одвива двонасочно поради градежни работи
-
Хроника1 ден
По долга и тешка болест почина познатиот пејач – Халид Бешлиќ
-
Македонија2 часа
Прилеп: Традицијата продолжува, на 11-ти октомври на „Авто слалом“, кичевчанецот Кристијан Бојоски во нов поход кон пиедесталот на награди!