На денешен ден 21 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🔱 Средновековие и рана модерна ера

• 1377 – Почина Едвард III, англиски крал чии претензии за францускиот престол го иницираа почетокот на Стогодишната војна.

• 1527 – Почина Николо Макијавели, познат по своето политичко дело „Принцот“, кое го инспирира терминот макијавелизам.

• 1791 – Обидот за бегство на Луј XVI и Марија Антоанета заврши со нивно апсење во Варен, што дополнително го поттикна падот на монархијата.

⚔️ Војни и револуции

• 1813 – Во битката кај Виторија, силите на Велингтон ја поразија француската војска – крај на француската власт во Шпанија.

• 1919 – Германски морнари самоиницијативно ги потопија сопствените бродови во Скепа Флоу – еден од најмасовните чин на уништување на сопствена флота.

• 1942 – Фелдмаршал Ромел го освои Тобрук, заробувајќи 25.000 британски војници.

• 1945 – Јапонските трупи се предадоа на Окинава, клучна победа за САД во Втората светска војна.

• 1970 – Бразил го победи Италија на финалето на СП – станува прв трикратен светски шампион.

🎓 Култура, наука и уметност

• 1852 – Почина Фридрих Фробел, основачот на првата градинка.

• 1905 – Роден Жан-Пол Сартр, водечки егзистенцијалист, Нобеловец (кој ја одби наградата).

• 1908 – Почина Римски-Корсаков, автор на дела како „Шехерезада“ и „Шпански каприц“.

• 1933 – Родена Франсоаз Саган, авторка на култниот роман „Добро утро, тага“.

• 1948 – „Колумбија рекордс“ ја издаде првата винилна долга плоча (LP) – револуција во музичката индустрија.

 Политика и општество

• 1963 – Папа Павле VI беше избран; Шарл де Гол ги повлече поморските сили од НАТО.

• 1971 – Меѓународниот суд го прогласи владеењето на Јужна Африка над Намибија за нелегално.

• 1981 – Социјалистите на Митеран победија во Франција – значаен пресврт во француската политика.

• 1990 – Повторно отворање на берзата во Унгарија, симбол на економска трансформација.

• 2012 – За прв пат половина од француската влада беа жени – чекор кон родова еднаквост.

🕯️ Смрт на значајни личности

• 1970 – Почина Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија.

• 1969 – Умре Морен Коноли, првата жена која ги освоила сите 4 Гренд Слема во една година.

• 2001 – Почина Џон Ли Хукер, легенда на блуз музиката.

• 2003 – Почина Леон Урис, автор на „Егзодус“.

• 2000 – Почина Слободан Иниќ, политиколог и основач на Демократската партија.

⚖️ Судски и правни настани

• 2002 – Драгољуб Милановиќ, поранешен директор на РТС, осуден за смртта на 16 лица во НАТО бомбардирањето.

• 2016 – Жан-Пјер Бемба, поранешен потпретседател на Конго, осуден на 18 години затвор за воени злосторства.

🌍 Современи конфликти и трагедии

• 1990 – Катастрофален земјотрес во Иран, со околу 100.000 жртви.

• 2007 – Објавен бројот на загинати во војната во БиХ: 97.207.

• 2017 – Масакр во Брија (Централноафриканска Република), само ден по мировен договор.

• 2020 – Српската напредна партија освои доминантно мнозинство на изборите во Србија.

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.

1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.

1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.

1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.

Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.

1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.

1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.

1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.

2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.

2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.

Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.

1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.

Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.

2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Античко и средновековно време

• 604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.

• 735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.

• 1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.

🕌 Историја на Азија

• 1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.

👑 Европска политика и култура

• 1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.

• 1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.

• 1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.

• 1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.

• 1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.

• 1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.

⚔️ 20 век – војни и политики

• 1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.

• 1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.

• 1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.

• 1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.

• 1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.

• 1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.

• 1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.

• 1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.

• 1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.

• 1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.

• 1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.

• 2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.

• 2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.

• 2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.

• 2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.

• 2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.

• 2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.

• 2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.

• 2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.

• 2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.

• 2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.

• 2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.