Свет
Зошто Монт Еверест сè уште расте: Научниците открија што се крие зад постојаниот раст на највисокиот планински врв

Научниците забележаа дека врвот на Монт Еверест, како и остатокот од Хималаите, растат секоја година, а експертите претпоставуваат дека тоа е поврзано со спојувањето на два речни системи во близина.
На 8.848 метри надморска височина, Монт Еверест е највисокиот врв на Земјата, а моментално бележи дополнително зголемување на својата висина како резултат на ерозијата на соседните реки, пишува Live Science.
Се проценува дека поради оваа појава Еверест пораснал за 50 метри во последните 89.000 години, а порастот продолжува и денес.
„Тоа е повисоко отколку што би требало да биде“, вели коавторот на студијата Адам Смит, истражувач на Одделот за науки за Земјата на Универзитетот во Лондон, кој додаде дека тоа „сугерира дека нешто интересно се случува“.
Неговиот колега, Џинген Даи – коавтор на студијата од Кинескиот универзитет за геонауки во Пекинг вели дека Еверест е нешто како аномалија, со врв околу 250 метри повисок од другите највисоки планини на Хималаите.
„Нашата студија покажува дека дури и највисокиот врв во светот е подложен на тековни геолошки процеси кои можат мерливо да влијаат на неговата висина во релативно кратки геолошки временски размери“, рече професорот Даи.
Колку расте Монт Еверест годишно?
ГПС податоците покажуваат дека Еверест расте со брзина од околу два милиметри годишно, што е повисока од очекуваната стапка на издигнување за планински венец. За да ја откријат основната причина, истражувачите истражувале дали хималајските реки би можеле да го поттикнат подемот.
Резултатите, исто така, покажуваат дека пред околу 89.000 години, горниот тек на реката Арун, кој се наоѓа северно од Еверест – и би течел на исток на Тибетската висорамнина – се споил со нејзиниот долен тек, како резултат на еродирањето на вториот кон север. Резултатот беше дека целата должина на реката Арун стана дел од системот на реката Коси.
„Реката Арун е чудна, бидејќи тече во облик L“, истакна Смит.
„Повеќето реки личат на дрвја, со релативно право стебло и гранки или притоки кои се влеваат во стеблото. неодамна го променија својот облик и можеби „презедоа“ друга река“, објаснува Смит.
Еверест треба да продолжи да расте се додека речната мрежа целосно не одговори на промените што се случија, рече Смит.
Следниот чекор во истражувањето би можел да биде повнимателно разгледување на клисурата и другите области низ кои течела реката Арун. Ова ќе им овозможи да ги намалат датумите за настанот на снимање на кој моделот може да се провери.
Извор: euronews.rs
Свет
„Google“ со сериозна инвестиција на центри за податоци и вештачка интелигенција во Велика Британија

Американската компанија Гугл денеска објави план за инвестиција од пет милијарди фунти (околу 5,78 милијарди евра) во Велика Британија во наредните две години. Средствата главно ќе бидат насочени кон развој на центри за податоци и истражување во областа на вештачката интелигенција (ВИ), а веста доаѓа непосредно пред посетата на американскиот претседател Доналд Трамп на Лондон.
Според соопштението на компанијата, инвестицијата ќе ги покрие капиталните трошоци, истражувањето и развојот, вклучувајќи ја и работата на Гугл ДипМајнд, британската лабораторија за ВИ во сопственост на технолошкиот гигант.
Како дел од оваа стратегија, денес беше пуштен во употреба нов центар за податоци во Волтам Крос, северен Лондон, во кој Гугл претходно вложи околу една милијарда долари (850 милиони евра).
Портпарол на компанијата за агенцијата АФП, кој сакаше да остане анонимен, изјави дека новата инвестиција ќе претставува надополнување на претходното финансирање.
Во меѓувреме, Велика Британија се подготвува за втората државна посета на Трамп, која ќе се одржи в среда и четврток. Првата официјална посета беше во 2019 година, за време на неговиот прв претседателски мандат. Според британските медиуми, Трамп ќе биде придружуван од делегација составена од високи претставници на технолошкиот и финансискиот сектор, а се очекуваат и нови инвестиции и потпишување на технолошки договор со Лондон.
Во пресрет на посетата, британската влада веќе најави дека американските банки вложуваат повеќе од една милијарда фунти во земјата, а во понеделник потврди и договор со САД за забрзување на процесот на одобрување и верификација на нуклеарни проекти.
Откако започна војната во Украина, Велика Британија значително ги засили напорите за намалување на зависноста од јаглеводородите, при што нуклеарната енергија стана стратешки приоритет. За време на посетата на Трамп, официјално ќе биде потпишано и новото партнерство меѓу Лондон и Вашингтон – „Атлантско партнерство за напредна нуклеарна енергија“, пренесе Бета.
Свет
Денес во Киргистан беше регистриран силен земјотрес

Во Киргистан денеска е регистриран земјотрес со јачина од 4,1 степени според Рихтеровата скала, информира Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар. Потресот бил лоциран на околу 12 километри југоисточно од главниот град Бишкек, на длабочина од приближно 12 километри.
Очевидци сведочат дека земјата се тресела околу две до три минути, пренесе ТАСС.
Досега нема информации за повредени лица или материјални оштетувања.
Свет
(ВИДЕО) „Ден на жалост“ во Португалија по страшната трагедија каде од шините излета жичара и одзеде најмалце 15 животи, неофицијално има и странци

Португалија денеска тагува по трагедијата што го потресе главниот град Лисабон, откако 15 лица ги загубија животите, а најмалку 18 завршија во болница по излетувањето од шините на историската жичница „Глорија“. Петмина од повредените се во критична состојба, соопштија службите за итни интервенции.
Несреќата се случила вчера околу 18 часот по локално време, на ридската траса која ја поврзува централниот плоштад Рестаурадорес со познатиот кварт Баиро Алто. Властите потврдија дека меѓу загинатите има и странски туристи, но нивната националност сè уште не е официјално објавена.
Градоначалникот на Лисабон, Карлос Моедас, по посетата на повредените во болница изјави дека градот минува низ „еден од најтешките моменти во поновата историја“. Претседателот Марсело Ребело де Соуза, пак, упати сочувство до семејствата и најави дека државата ќе ја утврди целосната одговорност за трагедијата.
#ALERTA Se descarriló el Funicular de Lisboa, el Elevador da Glória, que realiza un recorrido por la zona vieja; obligado al viajar a Portugal. Al menos 15 muertos y 18 heridos. Con mas de 100 años de historia, no le daba mantenimiento el municipio. Turistas, muchas víctimas pic.twitter.com/7ou9NYCppb
— Víctor Sánchez Baños (@vsanchezbanos) September 3, 2025
Истрагата за причините е во тек и во неа се вклучени повеќе институции – управувачката компанија „Карис“, Националниот орган за безбедност во сообраќајот и криминалната полиција. Од „Карис“ тврдат дека жичницата редовно била подложувана на инспекции, но очевидци изјавиле дека пред судирот со зграда на стрмната улица најверојатно дошло до дефект на сопирачките.
На снимки споделени на социјалните мрежи се гледа целосно превртено и оштетено возило во препознатливата жолта боја, а сведоци раскажуваат дека неколку патници биле извлечени од урнатините со помош на спасувачките екипи.
Жичницата „Глорија“, која работи веќе 140 години, е еден од симболите на Лисабон и претставува омилена атракција за туристите.
Трагедијата предизвика и меѓународни реакции. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, и шпанскиот премиер Педро Санчез испратија пораки на поддршка и солидарност со португалскиот народ.
-
Кичево14 часа
Кичевските бербери на состанок одлучија да ги поскапат нивните услуги
-
Хроника2 дена
Вчера утро на магистралниот пат Кичево-Охрид се случила трагична сообраќајка каде животот го загуби младо момче од кичевско
-
Кичево2 дена
Денес се одбележува 82 години од најкрвавата битка кај с.Кленоец кичевско, додека на денешен ден загинал и Јосиф Јосифовски-Свештарот
-
Кичево2 часа
Ноќеска „ТППЕ Кичево“ со полни раце работа, спречен поголем пожар во населба „Девеана“
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (7 октомври)
-
Хороскоп13 часа
Хороскоп за среда (8 октомври)
-
Македонија2 дена
Од вечерва горивата со намалена цена за литар
-
Македонија1 ден
Целосно затворен патен правец Велес-Тетово помеѓу Волково и Кондово, истиот ќе се одвива двонасочно поради градежни работи