Занимливости
Зошто се слави 1-ви мај како „Ден на трудот“

Меѓународниот празник на трудот се одбележува во знак на сеќавање на 1 мај 1886 година, кога во Чикаго, САД, повеќе десетици илјади работници излегле на улиците, барајќи подобри услови за работа и доследна примена на осумчасовното работно време.
Тој ден во Чикаго околу 40.000 американски работници стапиле во генерален штрајк, под паролата „три осумки“ – по осум часа работа, одмор и слободно време.
Протестот, на кој е одговорено со репресија, поради бруталната реакција на власта и работодавачите, а потоа и со низа жртви, стана еден вид симбол на борбата за права на обесправените.
Протестите започнаа на 1 мај, а до сериозни судири со полицијата дошло на 4 и 5 мај, кои се прошириле и надвор од Чикаго.
Полицијата се обидела да ги разбие собирите, што завршило со жестоки насилства и многу жртви, како меѓу демонстрантите така и меѓу полицијата. Во судирите во Чикаго загинале најмалку шест лица, околу 50 работници се повредени, а многумина се уапсени. Подоцна петмина работнички лидери се осудени на смрт, а тројца на затворска казна.
Во знак на сеќавање на големата манифестација на обесправените и нивната одлучна борба, на Првиот конгрес на Втората интернационала во 1889 година е донесена одлука 1 Мај да се одбележува со масовни собири, протести и пригодни манифестации. На Вториот конгрес во 1891 година, 1 Мај и официјално е прогласен за Меѓународен празник на трудот.
Постепено, во текот на последните години од 19 век и на почетокот на 20 век, 1 Мај е сè помасовно прифатен и одбележуван, многу често и со големи протести. Во повеќето земји од светот овој ден е прогласен за државен празник.
Необичен е фактот дека само во САД, каде што всушност и сè започнало, празникот на трудот веќе не се одбележува на овој датум, туку под името Ден на трудот се празнува првиот понеделник во септември.
Работничките синдикати се следбеници на оваа иницијатива. До денешен ден, како во целиот свет така и кај нас, Први мај се одбележува во спомен на чикашките работници, на оние кои своите животи ги дадоа за зачувување и унапредување на работничките права. Синдикалното движење во Република Северна Македонија има длабоки корени и традиција. Првите синдикални зачетоци датираат од 1908 година, кога е формиран првиот легален Синдикат на чевларските работници.
Сè до 2006 година во нашата земја Денот на трудот се празнуваше два дена (1 и 2 мај), а од 2007 година се празнува само еден ден. Вообичаено кај нас овој ден не се одбележува политички, но е синоним за скара и природа. Традиционално на Први мај голем број граѓани ги посетуваат излетничките места.
Занимливости
Во најголемиот рудник за јаглен во Полска, истражувачи откриле остатоци од крокодил стар околу 17 милиони години

Истражувачи откриле остатоци од древен крокодил стар околу 17 милиони години во најголемиот рудник за јаглен во Полска, Белхатов. Се работи за изумрен вид што припаѓал на семејството гавијали – блиски роднини на денешните крокодили и алигатори – кој живеел во миоценската епоха.
– Најдени биле фосили од череп, заби, скелет и фрагмент од кожна обвивка наречена остеодерм. Овој мал фосилен дел, со дијаметар од само 30 мм, бил откриен во јуни 2023 година во седименти на дното од езеро во рудникот. Иако првично изгледал како обично парче коска, деталната анализа покажала дека станува збор за дел од кожа од крокодил.
Europe's oldest known zoo animal, Marta the alligator, will celebrate her 95th birthday in Poland tomorrow.
Marta, who first arrived at Płock Zoo in 1960, has outlived the typical lifespan of her species by decades https://t.co/pYTj6ug9LY
— Notes from Poland 🇵🇱 (@notesfrompoland) May 16, 2025
Според научниците, остатоците припаѓаат на видот диплоцинодон – изумрен вид влекач. Интересно е што ова е најсеверната точка на која досега се пронајдени фосили од крокодили од миоценот, иако има и постари откритија од периодот на креда, како на пример во Шведска.
Миоценот бил период со топла и влажна клима, што овозможило развој на богата флора и фауна. Крокодилите од тоа време можеле да пораснат и до шест метри, додека помалите, кои живееле во слатки води, достигнувале должина од три метри.
Szczątki krokodyla sprzed 17 mln lat odnaleziono na terenie kopalni „#Bełchatów”. #naukahttps://t.co/8CUDdfS4Ob pic.twitter.com/EIcGs2vnb6
— Dzieje.pl (@dziejepl) May 25, 2025
Фосилот сега е сочуван во Музејот на Геолошкиот факултет при Универзитетот во Варшава, а резултатите од истражувањето се објавени во научното списание Acta Palaeontologica Polonica, пренесува notesfrompoland.com
Занимливости
„Honda“ неодамна го одбележа 500 милионитиот произведен мотоцикл, јубилејниот мотор беше моделот „Activa“

Хонда неодамна го одбележа значајниот успех од 500 милиони произведени мотоцикли и скутери. Јубилејната машина беше скутерот „Activa“, кој излезе од нивната фабрика во Индија.
Производството на мотоцикли започна во 1949 година со моделот „Dream D-Type“ во Јапонија, само една година по основањето на компанијата. Хонда уште од почеток ја имала визијата да се прошири надвор од границите на својата татковина. Првиот нивни производствен погон надвор од Јапонија беше отворен во 1963 година во Белгија.
Со текот на годините, компанијата бележеше континуиран раст. Во 1997 година достигна 100 милиони произведени мотоцикли, а само девет години подоцна веќе имаше 200 милиони. До 2014 година, таа бројка порасна на 300 милиони, а во 2019 достигна 400 милиони возила.
– Во 2018 година, за првпат годишното производство ја надмина границата од 20 милиони единици. Хонда влезе во историјата со легендарни модели како Honda „Cub“ – најпродаваниот мотоцикл во светот, како и „CB 750 Four“ и „Gold Wing“, кој е единствениот мотоцикл со вградена воздушна перница како стандард.
Денес, Хонда произведува повеќе од 20 милиони возила годишно, располага со 37 фабрики ширум светот – од Кенија до Перу, и има мрежа од над 30.000 официјални дилери на глобално ниво, пренесуваат од гигантот за јавноста.
Извор: global.honda
Занимливости
Дали сте се запрашале што е разликата помеѓу телевизорите „QLed“ и „OLed“, звучи слично но сепак се различни

Ако сте во потрага по нов телевизор, сигурно сте се запрашале за оваа работа поради големиот избор и разни технички поими. Меѓу нив најчесто се спомнуваат „QLED“ и „OLED“, два вида технологии кои иако звучат слично, работат на сосема различен начин.
Што значат овие термини?
-
OLED значи „органска диода што емитува светлина“. Кај OLED, секој пиксел сам по себе свети или се гаси, што овозможува совршена црна боја и бесконечен контраст.
-
QLED (термин што го користи Samsung) значи „Quantum Dot LED“. Тоа е всушност напредна верзија на LCD телевизор, каде што се користи слој од квантни точки за подобри бои, но сепак е потребно LED позадинско осветлување.
Како функционираат?
-
OLED технологијата користи „емисивни“ пиксели – тие сами ја создаваат светлината.
-
QLED се потпира на надворешен извор на светлина кој ја осветлува екранот преку неколку слоеви.
Квантните точки кај QLED се мали честички кои светат со специфична боја кога ќе бидат осветлени, а тоа помага сликата да биде поостра и поразновидна во боите.
Кој ги произведува?
Samsung е лидер во QLED технологијата и нуди многу модели во 4K и 8K резолуција. Но и TCL, Amazon и други компании имаат свои QLED телевизори.
LG е водечки производител на OLED телевизори, но и Sony, Sharp, а од неодамна и Samsung нудат OLED модели. Всушност, сите OLED панели што ги гледате на пазарот се произведени од LG или Samsung.
Samsung од 2022 година прави и свои QD-OLED панели, кои ја комбинираат OLED основата со квантни точки за подобра осветленост и боја.
Споредба: OLED vs QLED
1. Контраст и црна боја:
OLED победи без конкуренција. Пикселите можат целосно да се исклучат, па црната боја е вистински црна, не сивкаста како кај QLED. Кај QLED, светлината од позадината често „протекува“, па белите објекти може да имаат ореол околу нив.
2. Осветленост:
QLED телевизорите се посветли, што е важно во простории со многу светлина. Но, OLED иако е послаб по светлина, благодарение на контрастот сè уште нуди подобар HDR ефект.
3. Гледање од страна:
OLED ги задржува боите и контрастот без разлика од каде го гледате екранот. QLED може да изгуби на квалитет при аголен поглед.
4. Резолуција и боја:
И двете технологии поддржуваат 4K и 8K. Нема голема разлика во обработката на бојата, иако QD-OLED дава мала предност во боите.
5. Големина и цена:
QLED телевизорите се поевтини и достапни во повеќе големини – од 32 до 98 инчи.
OLED телевизорите се поскапи, особено во големи димензии (над 65 инчи), и обично ги има од 42 до 97 инчи.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за вторник (3 јуни)
-
Македонија1 ден
Алармантно: Дури 21.178 сообраќајни прекршоци во текот на месец мај санкционирани во Македонија!
-
Македонија1 ден
Малолетници вчера биле тешко повредени откако паднале од мотор, апел за големо внимание!
-
Спорт1 ден
Хамилтон се искритикува себеси по трката во Шпанија, по завршувањето на шесто место
-
Хороскоп1 час
Хороскоп за среда (4 јуни)
-
Македонија2 дена
Лишени од слобода двајца турски државјани, пронајдена дрога и куршуми
-
Македонија9 часа
(ФОТО) СВР Охрид одржа работилници на тема „Безбедност и правила за децата во сообраќајот“ со ученици од второ и трето одделение на основни училишта
-
Македонија9 часа
МВР изрече кривична пријава за злоупотреба на службената положба и овластување и злоупотреба на постапката за јавен повик, доделување на договор за јавна набавка или јавно-приватно партнерство