На денешен ден
11 мај – На денешен ден
330.- Римскиот император Константин I Велики го прогласил грчкиот град Византија за нов главен град на Римската империја. Градот именуван по него Константинопол (Константинопол) бил освоен од Турците во 1453 година и, како Истанбул, бил главен град на Отоманската империја до 1923 година.
483.- Роден е византискиот император Јустинијан I Велики, кој за време на неговото владеење (од 527 година) се обидел да го врати единството на Римската империја со седиште во Константинопол. Нему му се припишува кодификацијата на римското право.
1686.- Умре германскиот физичар и пронаоѓач Ото фон Герике. Тој беше првиот што демонстрираше вакуум, ја измисли воздушната пумпа, воздушниот баланс и барометарот.
1745.- Француските трупи ги поразиле Британците во битката кај Фонтеној и ја преземале Холандија од Австрија.
1778.- Умрел англискиот државник Вилијам Пит Постариот, еден од иницијаторите на Седумгодишната војна (1756-63), по што Британија станала колонијална сила.
1824 – Британските сили го зазедоа Рангун, Бурма.
1867.- Независноста и неутралноста на Војводството Луксембург беа загарантирани со Лондонскиот договор.
1896.- Роден е југословенскиот композитор Јосип Славенски, професор на Музичката академија во Белград. Во обид да обликува национален израз, тој комбинира елементи од музичкиот фолклор на одредени балкански народи со современата европска музичка техника („Симфонија на Ориентот“, „Хаос“, „Хелиофонија“, „Симфониска епопеја“).
1888.- Роден е американскиот композитор Ирвинг Берлин. Се прослави како автор на забавна музика, а неговата песна „White Christmas“ сè уште е една од најпродаваните на американскиот пазар на плочи.
1904.- Роден е шпанскиот надреалистички сликар Салвадор Дали, еден од најголемите сликари на 20 век. Работел и како костимограф и сценограф во филмовите „Андалузиско куче“ и „Златното доба“ на шпанскиот режисер Луј Бунуел.
1931.- Колапсот на најголемата австриска банка Кредит-Аншталт го означи почетокот на финансискиот колапс на централна Европа.
1949 – Сиам го промени своето име во Тајланд; Израел беше примен во ОН.
1968.- Во обид да стави крај на насилните судири меѓу студентите и полицијата, францускиот премиер Жорж Помпиду направи отстапки за студентските барања.
1973.- Воспоставени се дипломатски односи меѓу Сојузна Република Германија и Германската Демократска Република, со што заврши периодот на непризнавање на Германската Демократска Република како суверена држава.
1981.- Умре популарниот реге пејач Боб Марли (Марли).
1987 – Индискиот премиер Раџив Ганди го стави Пенџаб под федерална контрола поради бунтот на Сиките.
1988.- Во Москва умре британскиот новинар и двоен агент Харолд Адријан Расел, „Ким“ Филби (Адриан Рашел, Филби), еден од најуспешните шпиони во советската разузнавачка служба.
1992.- Поради вмешаноста на југословенската армија во конфликтите во Босна, министрите за надворешни работи на Европската унија одлучија да ги повлечат амбасадорите од Белград и побараа суспендирање на членството на СР Југославија во ОБСЕ.
1992.- За време на театарските средби „Јоаким Вујиќ“ во Крушевац умре српскиот актер Јован Милиќевиќ.
1996.- Авион DC-9 се урна во Еверглејдс во Флорида веднаш по полетувањето од аеродромот во Мајами. Сите 110 патници и членови на екипажот загинаа.
1997.- Суперкомпјутерот „Дип Блу“ на компанијата ИМБ го победи светскиот шампион во шах, рускиот велемајстор Гари Каспаров во меч од шест партии.
2000 – Индија го пречека својот милијардити жител – родено девојче во државната болница Сафдарјанг во Њу Делхи.
2002.- Умрел Џо Бонано, познат како „Џо Банана“, еден од основачите на американската мафија, кој никогаш не бил осуден за десетици години додека бил на чело на „петте семејства“ вклучени во организираниот криминал.
2003.- Потпретседателот на Демократската партија на социјалистите (ДПС) Филип Вујановиќ е избран за претседател на Црна Гора. Вториот претседателски мандат го доби на изборите на 6 април 2008 година, а третиот во 2013 година.
2004.- Умре Фил Герш, еден од најпознатите холивудски агенти, кој со децении ги претставуваше водечките холивудски ѕвезди, меѓу кои Хемфри Богарт, Дејвид Нивен и Џејмс Мејсон.
2006.- Почина поранешниот светски шампион во тешка категорија, Флојд Патерсон, кој го нокаутира Арчи Мур во 1956 година на 21-годишна возраст и со тоа стана најмладиот боксер што некогаш ја освоил таа титула.
2008.- На вонредните парламентарни избори во Србија најмногу гласови доби Коалицијата за европска Србија – Борис Тадиќ, предводена од Демократската партија.
2010.- Дејвид Камерон, лидер на Конзервативната партија, стана нов британски премиер откако кралицата Елизабета Втора ја прифати оставката на Лабуристичката партија Гордон Браун, тогашен премиер.
2013 – Најмалку 17 лица загинаа, а десетици беа повредени за време на изборниот ден во Пакистан. Изборите во Пакистан се одржаа и покрај предупредувањата на талибанците, кои ги сметаат изборите за неисламски, дека ќе користат бомбашки напади и вооружени напади низ целата земја за да ги предупредат гласачите да не гласаат за да се избегне крвопролевање.
2016 – Корупцијата годишно голта повеќе од два отсто од светското богатство, односно годишно се трошат меѓу 1.500 и 2.000 милијарди долари за мито, според Меѓународниот монетарен фонд (ММФ).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Кичево2 денаНоќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри
-
Хороскоп1 денХороскоп за среда (10 декември)
-
Хороскоп10 часаХороскоп за четврток (11 декември)
-
Временска прогноза2 денаЗа вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември
-
Македонија2 денаНово намалување на дизелот од ноќеска, бензините остануваат непроменети
-
Македонија2 денаНа Јован сме му потребни за операција на окото, да дадеме хуманитарна помош со телефонски повик веднаш!
-
Магазин2 денаДоаѓа ново големо ажурирање за Windows 11 — еве ги сите новости
-
Македонија23 часаОВР Кочани поднесе кривична за ВД директорка на детска градинка, времено вработила негувател без лиценца
