На денешен ден
На денешен ден (12 март)

1507.- Чезаре Борџија, италијански авантурист, политичар и кардинал, загинал во битка со бунтовниците во Навара. Синот на папата Александар VI му служел на Макијавели како модел на политички цинизам и се верува дека начинот на владеење на Борџија го инспирирал да го напише „Владетелот“.
1537.- Турците ја зазеле далматинската тврдина Клис, која долго време се спротивставувала на турскиот напад од Босна. Во битката загинал и легендарниот капетан на Сењ и принц на Клис, Петар Кружиќ. Истата година, Турците го основале Санџакот на Клис, кој ја опфаќал целата далматинска заднина и дел од Босна.
1832.- Роден е англискиот капетан Чарлс Канингем Бојкотирам, против кого во 1880 година, додека раководел со англиското газдарство во Ирска, бил применет ненасилен отпор со одбивање да соработува. Овој облик на отпор подоцна го добил неговото име – бојкот.
1848.- Во Виена избувнаа големи студентски демонстрации против апсолутистичкиот режим на канцеларот Клеменс Метерних (Метерних), што беше почеток на револуцијата што ги потресе темелите на Австрија и доведе до колапс на апсолутизмот на Метерних.
1854.- Велика Британија и Франција склучија сојуз со Отоманската империја против Русија во Кримската војна.
1856.- Роден е Степа Степановиќ, еден од најистакнатите српски војсководци во двете балкански војни и во Првата светска војна. Генералски чин добил во 1907 година, од 1908 година бил министер на војската, а по победата во Цер во август 1914 година бил унапреден во чин војвода. Тој го изврши пробивот на Солунскиот фронт и ја разби бугарската одбрана во Првата светска војна, што придонесе за капитулација на Бугарија во септември 1918 година.
1868.- Укината е забраната за правопис на Вук Стефановиќ Караџиќ и е дозволена неговата употреба. Одлуката за ова е донесена врз основа на одлуката на принцот Михаило Обреновиќ, министерот за образование Димитрије Црнобарац, доктор на науки од Виена и Париз. Забраната беше укината четири години по смртта на Караџиќ.
1880.- Роден е српскиот писател Владислав Петковиќ Дис, заедно со Сима Пандуровиќ и Милан Ракиќ, најважниот поет на српскиот модернизам од почетокот на 20 век. Враќајќи се од Франција во 1917 година, каде што избегал за време на Првата светска војна, Дис се удавил кај Крф кога германска подморница го торпедирала бродот на кој се наоѓал. Објавил две стихозбирки „Удавени души“ и „Го чекаме царот“.
1881.- Роден е турскиот државник Мустафа Кемал, познат како Ататурк, првиот претседател на Турција. Под негово водство, во 1922 година, беше соборен последниот султан Мухамед Шести, а во 1923 година беше прогласена република. Спроведе значајни реформи кои беа темел за создавање на модерна европска држава.
1907.- Најмалку 118 лица загинаа во експлозијата на воениот брод „Јена“ во француското пристаниште Тулон.
1925.- Умре кинескиот револуционер и државник Сун Јат Сен (Јат), татко на модерна Кина и нејзин прв претседател (1911-1212). Во 1894 година ја водел борбата за соборување на монархијата, а во 1905 година ја основал Федералната лига, од која во 1912 година произлегла партијата Куоминтанг. По неговата смрт, раководството на Куоминтанг го презеде десното крило на партијата предводена од Чианг Каи Шек.
1938.- Предводени од Адолф Хитлер, германските трупи влегоа во Австрија, припојувајќи ја таа земја кон Третиот рајх.
1947.- Американскиот претседател Хари Труман (Хари) во Конгресот ја прогласи доктрината за помош на земјите загрозени од комунизмот („Доктрина Труман“). Првите средства беа дадени на Грција и Турција.
1964.- Умре српскиот сликар Јован Бијелиќ, член на Српската академија на науките, еден од најзначајните српски и југословенски уметници во 20 век. Од 1919 до 1925 година е сценограф на Народниот театар во Белград, а се истакнал и како педагог („Портрет на девојче“, „Бањачка“, „Јајца“, „Ќерката на уметникот“, „Двор“).
1966.- Индонезискиот парламент му ги одзеде сите позиции на Ахмед Сукарно, вклучително и функцијата претседател на Републиката, а генералот Сухарто стана вршител на должноста шеф на државата.
1971.- Премиерот Хафез ал-Асад (Асад) на референдум беше избран за претседател на Сирија.
1978.- Левичарските партии освоија апсолутно мнозинство во првиот круг од парламентарните избори за прв пат во историјата на Франција.
1984.- Во Велика Британија започна генералниот штрајк на рударите.
1993.- Во серија експлозии на 13 поставени бомби во индискиот град Бомбај (Мумбаи), загинаа најмалку 200 луѓе, а 1.100 беа повредени.
1999.- Полска, Чешка и Унгарија станаа членки на НАТО пактот. Тие беа првите земји од поранешниот Варшавски пакт што се приклучија на НАТО.
1999.- Умре Јехуди Менухин, еден од најголемите виолинисти на 20 век. Почнал да свири на петгодишна возраст, а светска слава стекнал на седум години, кога на концерт во Сан Франциско го свирел концертот за виолина на Менделсон. Во 1963 година го основал училиштето Јехуди Менухин за музички надарени деца.
2001.- Со посредство на меѓународната заедница, претставниците на српската влада и бунтовничките Албанци во јужна Србија потпишаа договор за прекин на огнот.
2002.- На предлог на САД, Советот за безбедност на ОН усвои резолуција во која за прв пат Палестина се споменува како посебна држава, покрај Израел.
2003.- Премиерот на Србија и лидер на Демократската партија (ДС), Зоран Ѓинѓиќ, беше убиен во обид за атентат во Белград, пред седиштето на Владата. Тој беше првиот демократски премиер на Србија. За време на неговиот мандат беа укинати санкциите воведени за време на режимот на Слободан Милошевиќ, започна процесот на демократизација на општеството и основните економски и социјални реформи, а Србија се отвори кон светот.
2009.- Американскиот финансиски шпекулант Бернард Медоф (73) пред Сојузниот суд на Менхетен призна дека е автор на најголемата финансиска измама во историјата, со која ги оштетил клиентите на неговата „понзи шема“, инвестициски еквивалент на пирамидални заштеди, за дури 65 милијарди долари. Медоф беше осуден на 150 години затвор.
2015.- Почина Теренс Дејвид Џон „Тери“ Прачет, британски писател еден од најпознатите во областа на фантазијата, кој светска слава стекна со серијалот романи за Дисксветот.
2017 – Јужнокорејската претседателка Парк Геун беше сменета откако Уставниот суд донесе одлука за нејзино отповикување поради корупциски скандал.
2021 – Американскиот град Минеаполис плати 27 милиони долари на семејството на Афроамериканецот Џорџ Флојд, кој беше убиен при неговото апсење, за да се откаже од тужбата. Флојд беше прогласен за мртов на 25 мај минатата година, откако бел полицаец, Дерек Шовин, го притискаше неговото колено на вратот 8 минути и 46 секунди.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (22 мај)

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Историски личности и настани:
-
337 – Смртта на Константин I Велики, првиот римски император што го прифатил христијанството.
-
1455 – Битката кај Сент Албанс – почеток на „Војната на розите“.
-
1833 – Уставот во Чиле ја зајакнува власта на претседателот и ја прогласува римокатоличката религија за државна.
🎵 Култура и уметност:
-
1813 – Роден е Рихард Вагнер, германски композитор и реформатор на операта.
-
1859 – Роден е Артур Конан Дојл, креаторот на Шерлок Холмс.
-
1873 – Почина Алесандро Манцони, италијански писател влијателен во Ризорџименто.
-
1885 – Смрт на Виктор Иго, автор на „Клетници“ и „Ѕвонарот“.
-
1907 – Роден е Лоренс Оливие, голем англиски глумец и режисер.
-
1970 – Почина Бојан Ступица, значаен југословенски театарски режисер.
-
2016 – Смрт на Бата Живојиновиќ, иконска фигура на југословенскиот филм.
⚔️ Воени и политички настани:
-
1939 – Потпишан е Челичниот пакт меѓу Хитлер и Мусолини.
-
1943 – Распуштање на Коминтерната од страна на СССР.
-
1972 – Никсон го посетува Советскиот Сојуз – прва ваква посета од американски претседател.
-
1992 – Словенија, Хрватска и БиХ примени во ОН.
-
1994 – Бунтовниците во Руанда преземаат клучни позиции.
-
2014 – Воен удар во Тајланд предводен од генерал Прајут.
🌍 Современи настани и социјални промени:
-
1998 – Мировен договор за Северна Ирска добива поддршка од гласачите.
-
2000 – Израелски суд укинува забрана за жени кај Западниот ѕид.
-
2012 – Првата жена командант на британски воен брод – Сара Вест.
-
2012 – SpaceX го лансира првото приватно вселенско летало до МВС.
-
2024 – Шпанија, Норвешка и Ирска ја признаваат Палестина како независна држава.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (2 јуни)
-
Кичево1 ден
ТППЕ Кичево вечерва спречи поголем пожар на дива депонија помеѓу кичевските села Мидинци и Зајас
-
Македонија2 дена
Бигорскиот Манастир за прв пат се огласи во јавноста по јавните собири
-
Хороскоп8 часа
Хороскоп за вторник (3 јуни)
-
Спорт1 ден
(ФОТО) „Градско дерби“, фудбалско надигрување, многу голови и фер плеј – Фудбалот е најубавиот спорт на светот!
-
Македонија2 дена
На место каде е дозволено 60 км/ч, службеници од БПС Гостивар на радар сопреле возач кој „летал“ со 145 км/ч
-
Македонија2 дена
МВР со детали за страотната сообраќајка кај Тетово, каде трагично згасна млад живот
-
Македонија2 дена
Регионалниот центар Запад во содејство со СВР Охрид во охридско кабаре приведоа странски државјанки, злоупотребиле туристички престој