Следете не

На денешен ден

13 април – На денешен ден

Објавено пред

на

1519.- Родена е Катерина, Медичи, кралица со француско потекло, ќерка на Лоренцо Медичи, господарот на Фиренца. По смртта на нејзиниот сопруг Хенри II во 1560 година, таа управувала со Франција како регент. По нејзина наредба, во 1572 година, биле заклани илјадници Хугеноти (Вартоломејска ноќ).

1598.- Францускиот крал Хенри IV го потпишал Нантскиот едикт, со кој на Хугенотите (протестантите) им се даваат истите права како и на католиците. Нантскиот едикт, непријателски настроен кон католиците, бил укинат од Луј XIV на 18 октомври 1685 година.

1605.- Почина рускиот цар Борис Годунов. Неговиот живот го инспирирал Александар Пушкин да напише драма, а Модест Мусоргски да ја компонира операта „Борис Годунов“.

1695.- Почина францускиот поет и баснописец Жан де Ла Фонтен. Рефлектираше во сите литературни жанрови (песни, раскази, романи, комедии, текстови за опери), но во историјата на литературата влезе со делот „Басни“ во 12 книги. Во 1684 година бил избран за член на Француската академија.

1743.- Роден е американскиот државник и правник Томас Џеферсон, основач на Демократската партија, трет претседател на САД (1801-1809). Тој е еден од главните автори на „Декларацијата за независност“, која била усвоена на 4 јули 1776 година. Од Наполеон I ја купи Луизијана во 1803 година.

1813.- Почина воениот водач Михаил Кутузов, како врховен командант на руската армија одговорен за поразот на трупите на Наполеон во Русија во 1812 година. Тој е еден од главните ликови во романот „Војна и мир“ на Лав Толстој.

1832.- Роден е сликарот Стеван Тодоровиќ, член на Српската кралска академија. Направил 300 портрети на современици, меѓу кои Корнелија Станковиќ, Ѓура Даничиќ, Владан Ѓорѓевиќ, кралицата Наталија.

1848.- Сицилија прогласи независност од Кралството Неапол.

1869.- Во Панчево излезе првиот број на неделникот „Панчевац“. Во тој труд е објавен и првиот превод на „Комунистичкиот манифест“ на српски јазик. Весникот беше неколкупати забранет и обновуван.

1885.- Роден е унгарскиот филозоф и литературен критичар Ѓерѓ Лукач. Тој беше министер во владата на Имре Наѓ во 1956 година, а по неговиот пад привремено беше протеран во Романија. Подоцна се повлече од јавниот живот.

1892.- Роден е британскиот маршал на воздухопловните сили Артур „Бомбардер“ Харис, познат по својата тактика „бомбардирање на тепих“ користена во нападите на Келн, Берлин и Дрезден за време на Втората светска војна.

1898 – Марија Кири Склодовска откри нов елемент наречен радиум. Ова откритие ги постави темелите на науката за радиоактивност.

1906.- Во Даблин е роден ирскиот писател Семјуел Бекет, заедно со Јонеско и Жене, најважниот претставник на „театарот на апсурдот“ („Чекајќи го Годо“). Во 1969 година ја доби Нобеловата награда за литература.

1919.- Британските трупи масакрираа 380 Хиндуси во Амритсар, поддржувачи на индискиот водач за независност Махатма Ганди.

1922.- Роден е танзанскиот државник Јулиус Камбараге Нирере, еден од водачите на Движењето на неврзаните и еден од основачите на Организацијата за африканско единство (1963).

1941.- Во Втората светска војна меѓу Русија и Јапонија е потпишан договор за неутралност.

1945.- Советските трупи ја ослободија Виена за време на Втората светска војна под водство на маршалот Фјодор Толбухин.

1945.- Воздухопловните сили на САД уништија голем дел од Токио со тешки запаливи бомби.

1963.- Роден е Гери Каспаров, руски шахист. На 23 години стана светски првак, најмлад во историјата на шахот. Титулата му ја одзеде на својот сонародник Анатолиј Карпов.

1964.- Американскиот филмски актер Сидни Поатје го доби Оскарот за „Полски лилјани“ како прв црнец што ја добил наградата.

1975.- Во Чад со воен удар беше соборен претседателот Франсоа Томбалбаје. Власта ја презеде Врховниот воен совет, со кој претседаваше Феликс Малум.

1975.- Христијанска милиција на периферијата на Бејрут уби 22 Палестинци во автобус. Тој напад се смета за почеток на граѓанската војна во Либан.

1981.- Новинарката на Вашингтон пост Џенет Кук стана првата Афроамериканка која ја добила престижната Пулицерова награда за приказната „Светот на Џими“ за осумгодишен зависник од дрога. Два дена подоцна таа ја врати наградата, откако призна дека ја измислила целата приказна.

1990.- Советскиот Сојуз ја призна одговорноста за масакрот на илјадници Полјаци во Катинската шума во 1940 година.

1995 – Украина се согласи да го затвори нуклеарниот реактор во Чернобил до 2000 година, што предизвика тежок дефект во 1986 година што предизвика речиси континентална радиоактивна контаминација.

1996.- Во Брисел заврши донаторската конференција за повоена Босна и Херцеговина, на која се вети помош од 1,2 милијарди американски долари за нејзината обнова.

1997.- Папата Јован Павле Втори го посети Сараево (БиХ). Свежо засадени мини биле пронајдени покрај патот по кој требало да помине неговата моторизирана колона.

1999.- Д-р Џек Керворкијан, американски лекар кој јавно се залагаше за асистирана евтаназија, беше осуден на затвор од 10 до 25 години за помагање и поттикнување на самоубиството на Томас Јук, извршено една година порано и снимено на видео лента.

2002 – Постојаниот арбитражен суд во Хаг (Холандија) донесе конечна одлука со која се дефинираат 1.000 километри од етиопско-еритрејската граница, со што заврши двегодишната војна (1998-2000) меѓу двете африкански земји.

2006.- Во Италија умре писателката со шкотско потекло, Муриел Спарк, најпозната по „Младоста на госпоѓицата Џин Броди“.

2008.- Умре американскиот фоторепортер Бурт Глин, кој сними многу значајни настани од Студената војна, вклучително и влегувањето на Фидел Кастро во Хавана во 1959 година и посетата на Никита Хрушчов на САД таа година. Тој беше долгогодишен фотограф за агенцијата Магнум.

2015.- Умре Гинтер Вилхелм Грас, германски писател и добитник на Нобеловата награда за литература во 1999 година. Негови најпознати романи се „Лајмениот тапан“, „Мачка и глушец“ и „Кучешки години“ (создадени во периодот 1959-1963 година), расказот „Прошетка на ракот“ (2002) и автобиографијата „Чистење кромид“ (2006 г. ).

2017 година – Американските сили во Авганистан ја користат „најголемата ненуклеарна бомба“ за да ја таргетираат позицијата на екстремистичката организација Исламска држава. Воздухопловните сили на САД ја нарекоа бомбата „Масивен смртоносен експлозив“, а беше наречена и „Мајка на сите бомби“.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп1 час

Хороскоп за петок (19 септември)

ОВЕН Бидете јасни и гласни, но не фокусирајте се само на приказни за планови. Денот е идеален за први чекори...

Скопје3 часа

МВР поднесе кривична пријава за загрозување на животната средина со отпад во Трубарево

Министерството за внатрешни работи до Основното јавно обвинителство Скопје денеска поднесе кривична пријава против М.Д (56), Л.Д. (26), В.М. (43)...

Кичево11 часа

Во недела на големиот празник рождество на Пресвета Богородица, во кичевско с.Другово ќе се осветува поставениот Крст

Со голема радост и духовен трепет од с.Другово известуваат дека на големиот празник Рождество на Пресвета Богородица, ќе се изврши...

Фото: Sten Ritterfeld @ unsplash Фото: Sten Ritterfeld @ unsplash
Магазин12 часа

Како батеријата на телефонот да трае цел ден? Еве три клучни совети

Денес паметните телефони се незаменливи – ги користиме за навигација, фотографирање, комуникација и пристап до информации во секое време. Но,...

Скопје13 часа

Малолетници на 12 и 14 годишна возраст од угостителски објект одзеле пари од вработени и побегнале, едниот се заканил со остар предмет

На 17.09.2025 во 17:30 часот во Скопје, на подрачјето на Центар, полициски службеници од СВР Скопје лишија од слобода двајца...

Спорт14 часа

Просинечки најверојатно ќе биде сменет од селектор на Црна Гора, своето деби го започна со победи над Македонија и Белорусија

Роберт Просинечки повеќе нема да ја извршува функцијата селектор на фудбалската репрезентација на Црна Гора. На седницата на Извршниот одбор...

Временска прогноза15 часа

Следната седмица вистинска промена на времето

Невообичани ладни утра за овој период од годината со потпросечни температури на воздухот се пред нас, а преку денот ќе...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за четврток (18 септември)

ОВЕН Вашата страст и ентузијазам денес ќе ја истакнат вашата креативност. Ова е одличен период за да започнете некое уметничко...

Технологија1 ден

(ВИДЕО) „DJI“ официјално го претстави својот нов дрон од серијата „мини“ – DJI Mini 5 PRO

Предмалку реномираната „DJI“ го претстави новиот дрон од серијата „мини“ – DJI Mini 5 Pro кој практично претставува ново ниво...

Фото: Michael Fousert @ unsplash Фото: Michael Fousert @ unsplash
Автомобили2 дена

Колку се задоволни возачите од реалниот домет на електричните автомобили?

Колку навистина може да издржи едно електрично возило со едно полнење во споредба со бројките што производителите ги ветуваат? Тоа...

НАЈЧИТАНИ