Следете не

На денешен ден

13 април – На денешен ден

Објавено пред

на

1519.- Родена е Катерина, Медичи, кралица со француско потекло, ќерка на Лоренцо Медичи, господарот на Фиренца. По смртта на нејзиниот сопруг Хенри II во 1560 година, таа управувала со Франција како регент. По нејзина наредба, во 1572 година, биле заклани илјадници Хугеноти (Вартоломејска ноќ).

1598.- Францускиот крал Хенри IV го потпишал Нантскиот едикт, со кој на Хугенотите (протестантите) им се даваат истите права како и на католиците. Нантскиот едикт, непријателски настроен кон католиците, бил укинат од Луј XIV на 18 октомври 1685 година.

1605.- Почина рускиот цар Борис Годунов. Неговиот живот го инспирирал Александар Пушкин да напише драма, а Модест Мусоргски да ја компонира операта „Борис Годунов“.

1695.- Почина францускиот поет и баснописец Жан де Ла Фонтен. Рефлектираше во сите литературни жанрови (песни, раскази, романи, комедии, текстови за опери), но во историјата на литературата влезе со делот „Басни“ во 12 книги. Во 1684 година бил избран за член на Француската академија.

1743.- Роден е американскиот државник и правник Томас Џеферсон, основач на Демократската партија, трет претседател на САД (1801-1809). Тој е еден од главните автори на „Декларацијата за независност“, која била усвоена на 4 јули 1776 година. Од Наполеон I ја купи Луизијана во 1803 година.

1813.- Почина воениот водач Михаил Кутузов, како врховен командант на руската армија одговорен за поразот на трупите на Наполеон во Русија во 1812 година. Тој е еден од главните ликови во романот „Војна и мир“ на Лав Толстој.

1832.- Роден е сликарот Стеван Тодоровиќ, член на Српската кралска академија. Направил 300 портрети на современици, меѓу кои Корнелија Станковиќ, Ѓура Даничиќ, Владан Ѓорѓевиќ, кралицата Наталија.

1848.- Сицилија прогласи независност од Кралството Неапол.

1869.- Во Панчево излезе првиот број на неделникот „Панчевац“. Во тој труд е објавен и првиот превод на „Комунистичкиот манифест“ на српски јазик. Весникот беше неколкупати забранет и обновуван.

1885.- Роден е унгарскиот филозоф и литературен критичар Ѓерѓ Лукач. Тој беше министер во владата на Имре Наѓ во 1956 година, а по неговиот пад привремено беше протеран во Романија. Подоцна се повлече од јавниот живот.

1892.- Роден е британскиот маршал на воздухопловните сили Артур „Бомбардер“ Харис, познат по својата тактика „бомбардирање на тепих“ користена во нападите на Келн, Берлин и Дрезден за време на Втората светска војна.

1898 – Марија Кири Склодовска откри нов елемент наречен радиум. Ова откритие ги постави темелите на науката за радиоактивност.

1906.- Во Даблин е роден ирскиот писател Семјуел Бекет, заедно со Јонеско и Жене, најважниот претставник на „театарот на апсурдот“ („Чекајќи го Годо“). Во 1969 година ја доби Нобеловата награда за литература.

1919.- Британските трупи масакрираа 380 Хиндуси во Амритсар, поддржувачи на индискиот водач за независност Махатма Ганди.

1922.- Роден е танзанскиот државник Јулиус Камбараге Нирере, еден од водачите на Движењето на неврзаните и еден од основачите на Организацијата за африканско единство (1963).

1941.- Во Втората светска војна меѓу Русија и Јапонија е потпишан договор за неутралност.

1945.- Советските трупи ја ослободија Виена за време на Втората светска војна под водство на маршалот Фјодор Толбухин.

1945.- Воздухопловните сили на САД уништија голем дел од Токио со тешки запаливи бомби.

1963.- Роден е Гери Каспаров, руски шахист. На 23 години стана светски првак, најмлад во историјата на шахот. Титулата му ја одзеде на својот сонародник Анатолиј Карпов.

1964.- Американскиот филмски актер Сидни Поатје го доби Оскарот за „Полски лилјани“ како прв црнец што ја добил наградата.

1975.- Во Чад со воен удар беше соборен претседателот Франсоа Томбалбаје. Власта ја презеде Врховниот воен совет, со кој претседаваше Феликс Малум.

1975.- Христијанска милиција на периферијата на Бејрут уби 22 Палестинци во автобус. Тој напад се смета за почеток на граѓанската војна во Либан.

1981.- Новинарката на Вашингтон пост Џенет Кук стана првата Афроамериканка која ја добила престижната Пулицерова награда за приказната „Светот на Џими“ за осумгодишен зависник од дрога. Два дена подоцна таа ја врати наградата, откако призна дека ја измислила целата приказна.

1990.- Советскиот Сојуз ја призна одговорноста за масакрот на илјадници Полјаци во Катинската шума во 1940 година.

1995 – Украина се согласи да го затвори нуклеарниот реактор во Чернобил до 2000 година, што предизвика тежок дефект во 1986 година што предизвика речиси континентална радиоактивна контаминација.

1996.- Во Брисел заврши донаторската конференција за повоена Босна и Херцеговина, на која се вети помош од 1,2 милијарди американски долари за нејзината обнова.

1997.- Папата Јован Павле Втори го посети Сараево (БиХ). Свежо засадени мини биле пронајдени покрај патот по кој требало да помине неговата моторизирана колона.

1999.- Д-р Џек Керворкијан, американски лекар кој јавно се залагаше за асистирана евтаназија, беше осуден на затвор од 10 до 25 години за помагање и поттикнување на самоубиството на Томас Јук, извршено една година порано и снимено на видео лента.

2002 – Постојаниот арбитражен суд во Хаг (Холандија) донесе конечна одлука со која се дефинираат 1.000 километри од етиопско-еритрејската граница, со што заврши двегодишната војна (1998-2000) меѓу двете африкански земји.

2006.- Во Италија умре писателката со шкотско потекло, Муриел Спарк, најпозната по „Младоста на госпоѓицата Џин Броди“.

2008.- Умре американскиот фоторепортер Бурт Глин, кој сними многу значајни настани од Студената војна, вклучително и влегувањето на Фидел Кастро во Хавана во 1959 година и посетата на Никита Хрушчов на САД таа година. Тој беше долгогодишен фотограф за агенцијата Магнум.

2015.- Умре Гинтер Вилхелм Грас, германски писател и добитник на Нобеловата награда за литература во 1999 година. Негови најпознати романи се „Лајмениот тапан“, „Мачка и глушец“ и „Кучешки години“ (создадени во периодот 1959-1963 година), расказот „Прошетка на ракот“ (2002) и автобиографијата „Чистење кромид“ (2006 г. ).

2017 година – Американските сили во Авганистан ја користат „најголемата ненуклеарна бомба“ за да ја таргетираат позицијата на екстремистичката организација Исламска држава. Воздухопловните сили на САД ја нарекоа бомбата „Масивен смртоносен експлозив“, а беше наречена и „Мајка на сите бомби“.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Lucian Alexe @ Unsplash.com

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🌍 Историски настани:

  • 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
  • 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
  • 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
  • 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
  • 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
  • 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.

🕊 Политика и конфликти:

  • 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
  • 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
  • 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
  • 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.

🎭 Култура, наука и општество:

  • 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
  • 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
  • 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
  • 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.

🎸 Музика и поп култура:

  • 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

19 век

  • 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
  • 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
  • 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
  • 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
  • 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
  • 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
  • 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
  • 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
  • 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.

20 век

  • 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
  • 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
  • 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
  • 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
  • 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
  • 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
  • 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
  • 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.

Кон крајот на 20 век и 21 век

  • 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
  • 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
  • 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
  • 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
  • 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
  • 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
  • 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
  • 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
  • 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
  • 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
  • 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
  • 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ

  • 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
  • 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.

⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ

  • 1876Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
  • 1950Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
  • 1991Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
  • 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.

🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ

  • 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
  • 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
  • 2024Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.

🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ

  • 1993Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
  • 2005Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
  • 2023Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.

🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ

  • 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
  • 1975Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.

🎤 ПОП КУЛТУРА

  • 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп1 час

Хороскоп за недела (29 јуни)

ОВЕН Ќе ви биде доста тешко да ги контролирате емоциите, особено кога станува збор за љубовни интереси и односи со...

Lifestyle14 часа

Кајгана како од хотел: кремаста, богата и совршена со еден едноставен трик

Не мора да одите во скап ресторан за да уживате во совршено кремаста кајгана која се топи во устата. Со...

Магазин14 часа

Крај на една ера: Microsoft се збогува со „Blue Screen of Death“

Microsoft објави дека ја укинува легендарната порака за грешка позната како „Blue Screen of Death“ (BSOD), симбол на фрустрација и...

Магазин14 часа

iOS 26: Ова се iPhone моделите што добиваат надградба

Apple на својот годишен настан WWDC 2025 официјално го претстави iOS 26 — новата верзија на оперативниот систем која носи...

Временска прогноза18 часа

Викенд метео вести: Еве какво време ни претстои денес и утре

Под влијание на стабилна и на посвежа воздушна маса од север, викендов (сабота и недела 28 и 29 јуни) во...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за сабота (28 јуни)

ОВЕН Пред вас е поволен период доколку имате во план некои нови потези на работно поле. Имате проблеми со саканата...

Временска прогноза1 ден

Доаѓа дожд према нашиот регион, ова се последните метео вести

Поради прилив на поладен воздух од север на висина, денес (петок 27 јуни) во попладневните  и во вечерните часови во...

Кичево1 ден

Предмалку случена сообраќајка во близина на с.Извор кичевско, правец Кичево-Охрид

Предмалку се случила сообраќајна несреќа на патот Кичево-Охрид во близина на с.Извор. Од информации од терен дознаваме дека сообраќајот бил...

Автомобили1 ден

Перу прва во светот со старосна граница за возачки дозволи: по 80-тата година нема обновување

Перу стана првата земја во светот што воведе старосна граница по која возачите повеќе нема да можат да ја обновуваат...

Магазин2 дена

Дали е штетно батеријата да се полни неколку пати на ден?

Не, честото полнење на телефонот не е штетно – напротив, полнењето во пократки интервали може да помогне батеријата да трае...

НАЈЧИТАНИ