На денешен ден
13 јуни – На денешен ден
323. п.н.е. – Во Вавилон умре Александар III Македонски (Александар Велики), еден од најголемите војсководци во светската историја. Неговите легендарни победи се инспирација на уметниците и поетите со векови. 823.- Роден е францускиот крал Чарлс II Шарл ле Шов.
1381.- Под водство на Ват Тајлер, започна селското востание против феудалците во англиските провинции Кент, Норфолк, Сафок и Кембриџшир.
1811.- Роден е литературниот критичар и филозоф Висарион Григорјевиќ Бјелински, основоположник на реалистичната естетика во руската книжевна критика. Ја формулирал теоретската основа на новиот правец во руската литература наречен „природно училиште“, а како модел го истакнал делото на Гогољ („Писмо до Гогољ“, „Книжевни фантазии“).
1839.- Српскиот принц Милош Обреновиќ абдицирал во корист на својот син Милан и ја напуштил Србија. Принцот Милан почина неколку недели откако беше избран за владетел, а пратениците го поканија неговиот помлад брат Михаило да го преземе тронот.
1865.- Роден е ирскиот поет и драматург Вилијам Батлер Јејтс, заедно со Шо и Џојс, еден од најголемите писатели во Ирска. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1923 година („Талкањата на Оисин“, „Ветер во трската“, „Грофицата Кетлин“, „Посакуваната земја“).
1876.- Српското научно друштво ја избра сликарката Катарина Ивановиќ за прва сопруга на академикот.
1886.- Кралот Лудвиг II од Баварија се удави под мистериозни околности, три дена откако беше прогласен за луд и соборен од власт. Под негово покровителство Ричард Вагнер (Ричард Вагнер) беше 1864-85 година. во Минхен работи на реформа на музиката и драмата, а ги изведува и неговите познати музички драми „Тристан и Изолда“ и „Нирнбершки мајстори пејачи“.
1897.- Роден е финскиот тркач на долги патеки Паво Нурми (Пааво), кој на Олимписките игри во 1920, 1924 и 1928 година освои девет златни медали, а собори 29 светски рекорди.
1899.- Роден е мексиканскиот композитор и диригент Карлос Чавез, основач на Мексиканскиот симфониски оркестар. Во своите композиции, тој ги воведе карактеристиките на мексиканскиот музички фолклор и инструментите на мексиканските Индијанци („Индија“, „Четири сонца“).
1900 – Во Кина т.н Боксерско востание – бунт на селаните и градските сиромашни против странскиот капитал и домашните феудалци. Востанието беше задушено во септември 1901 година од страна на европските сили, Јапонија и САД.
1917.- Германците со 14 готски бомбардери го бомбардираа Лондон за прв пат во Првата светска војна. Загинаа 162 лица. Пред тоа, нападите врз британската престолнина беа извршени од воздушен брод.
1943.- Во битката кај Сутјеска во Втората светска војна загина Сава Ковачевиќ, командант на Третата дивизија и член на Врховниот штаб на ЈНА. Постхумно е прогласен за народен херој.
1944.- Првите германски ракети Ф-1 беа истрелани кон јужна Англија во Втората светска војна. До крајот на војната во 1945 година, повеќе од 1.000 ракетни бомби паднаа на територијата на Велика Британија, од кои 660 го погодија Лондон.
1953.- Во Колумбија државен удар го донесе Густаво Рохас Пинила, кој владееше диктаторски до 1957 година, кога беше обновен демократскиот режим во Колумбија.
1956.- Последните британски војници ја напуштија базата во близина на Суецкиот канал, со кој Велика Британија владееше 74 години. Египет го презеде управувањето со Каналот.
1965.- Умре еврејскиот филозоф и теолог Мартин Бубер, роден во Австрија. Пред нацистите, тој избега во Палестина во 1938 година и стана еден од првите професори на Хебрејскиот универзитет во Ерусалим. Тој се залагаше за заедничка еврејско-арапска држава („Приказни за рабинот Нахман“, „Јас и ти“, „Хасидски приказни“, „Гог и Магог“, „Слики на доброто и злото“).
1982.- Умре кралот на Саудиска Арабија Калид ибн Абдул Азиз (Калид). Него го наследи неговиот брат принцот Фахд.
1983.- Американското вселенско летало Pioneer 10 орбитира околу Нептун. Тоа беше првото вселенско летало кое слета надвор од Сончевиот систем.
1986.- Умре американскиот кларинетист Бени Гудман, најпопуларниот џез-музичар од 1930-тите. Тој беше еден од првите бели музичари што се спротивстави на расната сегрегација и вклучи црни музичари во неговиот џез оркестар, основан во 1934 година.
1990.- Поради неуспешниот почеток на преговорите меѓу власта и опозицијата во Србија (8 јуни), на Плоштадот на Републиката во Белград се одржа првиот протестен митинг на опозицијата против владата на Слободан Милошевиќ.
1990.- Во Букурешт загинаа четири лица, а 200 се повредени кога полицијата се обиде да ги задуши студентските протести.
1992.- Здружението на композиторите организираше „митинг на колена“ пред зградата на Српското претседателство во Белград во знак на протест против воената политика на српскиот претседател Слободан Милошевиќ.
1994.- Северна Кореја објави дека се повлекува од Агенцијата на ОН за атомска енергија и повеќе нема да дозволува пристигнување на странски инспектори.
2000.- Во Пјонгјанг започна историскиот самит на двете Кореи, на кој претседателите на Јужна Демократска Република Кореја и Демократска Народна Република Кореја, Ким Дае-Јунг и Ким Џонг-Ил разговараа за помирување меѓу двете земји. Лидерите на двете Кореи се сретнаа за прв пат по распадот на обединетата земја во 1948 година.
2002.- На првите слободни избори во историјата на Авганистан, Хамид Карзаи е избран за претседател на таа земја.
2003.- Во Брисел е усвоен првиот нацрт на уставот на ЕУ, 46 години по потпишувањето на Римскиот договор, односно формирањето на Унијата.
2004.- На изборите за Европскиот парламент, партијата на германскиот канцелар Герхард Шредер го претрпе најголемиот пораз од Втората светска војна, а француската социјалистичка опозиција со големо мнозинство ја порази Конзервативната партија на претседателот Жак Ширак.
2005.- Умре поранешниот комунистички водач Алваро Куњал, кој ги водеше комунистите 31 година. Тој беше симбол на отпорот на поранешниот фашистички режим на Антонио Оливеира Салазар.
2006.- Умре поранешниот ирски премиер Чарлс Хахи, кој доминираше на ирската политичка сцена од 1970-тите до почетокот на 1990-тите.
2008 – Ирските гласачи го отфрлија договорот за реформирање на институциите на ЕУ – Лисабонскиот договор. Ирското „не“ ја фрли ЕУ во нова криза на доверба, бидејќи усвојувањето на оригиналниот, „европски устав“ во 2005 година беше отфрлен и од француските и од данските гласачи, а тој документ беше омекнат и претворен во Лисабонски договор.
2009.- Во Техеран избувнаа протести по објавувањето на победата на Махмуд Ахмадинеџад на претседателските избори во Иран, кои беа оспорени од противкандидатот Мир Хосеин Мусави.
2010 – Победа на; На парламентарните избори во Белгија победи Новата фламанска алијанса (НВА), која се залага за независност на Фландрија. Изборите во Белгија следеа по жестоките спорови за поголема независност на Фландрија и Валонија.
2011.- На дводневен референдум, огромно мнозинство Италијанци повикаа на укинување на законот на владата на Берлускони за враќање на нуклеарната енергија, приватизација на водоснабдувањето и имунитет на премиерот.
2012.- Тунискиот воен суд го осуди Бен Али, поранешниот претседател на таа земја, на 20 години затвор во отсуство на поттикнување немири, убиства и грабежи.
2015 – Со изборот на пензионираната судијка Манулена Кармен за градоначалник на Мадрид и Ада Кола, лидер на коалицијата Барселона ен кому (Заедно за Барселона) за градоначалник на тој град, власта во тие два града премина во рацете на крајните левичари. противници на премиерот на владејачката конзервативна Народна партија Маријан Рахоја.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Хороскоп2 денаХороскоп за петок (21 ноември)
-
Без категорија2 денаЖолта предупредувачка фаза поради најавените обилни врнежи од дожд и силниот ветер, локално процесите ќе бидат во форма на невреме
-
Хороскоп23 часаХороскоп за сабота (22 ноември)
-
Спорт1 денУтре во Кичево, „ФК Напредок“ го дочекува „ФК Џепчиште“ во третата македонска фудбалска лига запад во претпоследното коло од есенскиот дел
-
Култура2 денаДенес се празнува Св.Архангел Михаил, домаќини нека Ви е на помош празникот на војводата на сите ангели!
-
Македонија2 денаАМСМ: Една коловозна лента во правец Охрид-Св.Наум има вода, сообраќајот се пренасочува по лева коловозна лента
-
Македонија2 денаЦУК: Истакна соопштение за состојбата на водостоите на реките, излевања, поплавени објекти и одрони по региони ширум Македонија
-
Македонија1 денПоради обилен дожд, на подрачјето од Општина Ресен се поплавени над 50 куќи и магацински простории
