На денешен ден
15 декември – На денешен ден

1640.- Грофот Браганца е крунисан како Хуан IV, првиот крал на Португалија по 60 години шпанско владеење и прв од династијата Браганца која владеела со Португалија до 1910 година.
1675.- Починал холандскиот сликар Јан Вермер (Вермер), еден од најголемите холандски мајстори во 17 век. Непрепознаен и погрешно разбран за време на неговиот живот, два века подоцна е рангиран меѓу најголемите уметници во историјата на сликарството, а неговите слики достигнале астрономски цени („Поглед на Делфт“, „Жена со писмо“, „Девојка со бисерна обетка“ ).
1711.- Во Копенхаген избувна епидемија на чума, од која загинаа илјадници луѓе.
1801.- Одметничките јаничари предводени од четворицата белградски дахии Аганли, Ќучук Алија, Фочиќ Мехмед-ага и Мула Јусуф го убиле белградскиот Вали Хаџи Мустафа Паша и создале терор во белградскиот Пашалук. Насилството го забрза избувнувањето на Првото српско востание во 1804 година.
1806.- Француските трупи под команда на Наполеон Бонапарта влегле во Варшава.
1840.- Ковчегот со посмртните останки на францускиот император Наполеон I беше положен во „Домот на инвалидите“ во Париз, 19 години по неговата смрт во егзил на островот Света Елена.
1890.- Убиен е началникот на индиското племе Сиукс „Седи бик“ (Татанка Ијотаке), кој ги предводел индиските племиња во битката кај Литл Биг Хорн во 1876 година против американската седма коњаничка дивизија под команда на Џорџ Кастер.
1914.- Колубарската битка завршила со ослободување на Белград во Првата светска војна. Победата, за која исклучителна заслуга има командантот на Првата армија, генерал Живојин Мишиќ, го подигна угледот на Србија меѓу сојузниците и ја зајакна самодовербата на српската војска и народ.
1938.- При тестирање на нов тип борбен авион, загина рускиот пилот Валериј Чкалов, кој се прослави со многу подвизи. Во 1937 година го прелета Северниот пол без да слета од Москва до Ванкувер, 12.000 километри за 64 часа и 25 минути, што е признато како светски рекорд за лет на долги релации.
1961.- Генералното собрание на ОН го отфрли советскиот предлог за прием на Кина во светската организација.
1961.- Поранешниот нацистички функционер Адолф Ајхман (Ајхман), организатор и извршител на геноцидот врз Евреите во Втората светска војна, беше осуден на смрт во Ерусалим, а потоа и обесен. По војната, тој живеел под лажно име во Аргентина до 1960 година, кога бил откриен и уапсен од членови на израелската тајна служба.
1965.- Американските вселенски бродови „Џемини 6“ и „Џемини 7“ ја постигнаа првата космичка средба и направија две кружни траектории летајќи една до друга.
1966.- Умре американскиот режисер Волт Дизни (Волт Дизни), автор на стрипови, филмски аниматор и продуцент, креатор на модерни цртани филмови, добитник на 29 Оскари. Патот до славата му го отвори ликот на Мики Маус на крајот на 1920-тите. Студиата на Дизни подоцна продуцираа цртани филмови познати низ целиот свет: „Снежана и седумте џуџиња“, „Пепелашка“, „Петар Пан“, „Бамби“, „Пинокио“, „Алиса во земјата на чудата“.
1970.- Советскиот вселенски брод „Венера 7“ слета на планетата Венера и почна да испраќа сигнали.
1970.- Во Белград умрел српскиот сликар Леонид Шејка. Бил член на групата „Медијала“, а се занимавал и со уметничко пишување есеи.
1991.- Околу 500 луѓе ги загубија животите кога траектот „Салем експрес“ удри во корален гребен пред египетското пристаниште Сафага и потона.
1996.- Под силен притисок на секојдневните протести на граѓаните поради фалсификување на изборните резултати, општинскиот суд во Ниш ја потврди победата на опозициската коалиција „Заедно“ во вториот круг од изборите за органите на локалната управа одржан на 17 ноември 1996 година. .
1999.- Шефот на УНМИК, Бернард Кушнер, потпиша договор во Приштина со претставници на косовските Албанци за формирање на Преодниот административен совет на Косово (преодна влада). Косовските Срби одбија да го потпишат договорот, но подоцна делегираа свој претставник во тоа тело.
2000 – Нуклеарната централа во Чернобил во Украина беше затворена, во која на крајот на април 1986 година, еден блок од електраната експлодираше, предизвикувајќи ја најтешката нуклеарна катастрофа од почетокот на употребата на нуклеарните централи.
2001 – Кривата кула во Пиза (Италија) беше повторно отворена за посетители, по 12-годишен прекин за нејзината рехабилитација.
2002.- Набљудувачите на ОН официјално ја завршија својата мисија на Превлача, која започна во март 1992 година, и им ја предадоа контролата на полуостровот на хрватските власти.
2005.- Во Ирак се одржаа првите слободни парламентарни избори по падот на Садам Хусеин во 2003 година.
2010.- Почина познатиот американски режисер Блејк Едвардс, кој ги режираше култните филмови „Појадок кај Тифани“, сериите „Пинк Пантер“, „Виктор и Викторија“ и многу други остварувања. Тој беше сценарист, продуцент и актер.
2013.- Умрела Џоан Фонтен, британска филмска и театарска актерка, холивудска ѕвезда и добитничка на Оскар, позната по улогите во филмовите на Алфред Хичкок „Ребека“ и „Сомнеж“.
2016 година – Меѓународната телекомуникациска унија му ја додели на Косово трицифрената област +383. МТС д.о.о од Србија доби привремена лиценца за мобилна телефонија и лиценца за услуги на фиксна телефонија на Косово од страна на Регулаторната агенција за телекомуникации на Косово.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт16 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп14 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин1 ден
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин1 ден
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Временска прогноза3 часа
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно