На денешен ден
15 ноември – На денешен ден

1492.- Шпанскиот морепловец Кристофер Колумбо (Кристофоро Коломбо) направил белешка за употребата на тутунот меѓу американските Индијанци, што е првиот пишан документ за ова растение кое подоцна го освоило светот.
1577.- Англискиот пират и адмирал Френсис Дрејк тргна на пат околу светот и по успешното тригодишно патување стана првиот Англичанец кој ја обиколи Земјата. За време на патувањето, тој ги посетил бреговите на Африка и Америка, напаѓајќи и ограбувајќи шпански бродови.
1630.- Умрел германскиот астроном, математичар и физичар Јохан Кеплер (Јохан), кој ја докажал хипотезата на Коперник за хелиоцентричниот систем со три фундаментални закони за планетарно движење.
1787.- Умре германскиот композитор Кристоф Вилибалд Глук. Автор на околу 100 опери, од кои 40 се зачувани, меѓу кои најпознати се „Орфеј и Евридика“ и „Алкеста“, тој е одговорен за реформата на операта. Во своите дела, Глук ја подреди музиката на текстот и ја приспособи на драмското дејство.
1889.- Поддржувачите на републиката, на кои им се придружија и земјопоседниците по укинувањето на ропството, го соборија вториот и последен бразилски император Педро II и го прогласија Бразил за република со претседателот Мануел Деодоро.
1899 – За време на Бурската војна, во областа на Јоханесбург, војникот на Бур Питер Бота (Бота) го зароби воениот дописник на лондонскиот „Морнинг пост“ Винстон Черчил (Винстон Черчил), подоцна славниот британски премиер. Потоа, Бота стана врховен командант на силите на Бур и премиер, по војната беше основана Унијата на Јужна Африка.
1916.- Умре полскиот писател Хенрик Сиенкиевич, добитник на Нобеловата награда за литература во 1905 година, кој светска слава стекна со историските романи („Куо Вадис“, „Оган и меч“, „Низ пустината и прашумата“).
1920.- Во Женева се одржа првото собрание на Лигата на народите.
1923 – Галопирачката инфлација во Германија го достигна својот врв – осум милијарди марки на еден американски долар.
1954.- Умре американскиот филмски и театарски актер Лајонел Баримор, кој се прослави како дете во улогата на Оливер Твист, а кон крајот на својот живот, како тешко инвалидитет врзан за инвалидска количка, одигра неколку значајни улоги (“ Гранд Хотел“, „Островот Ларго“, „Дамата со камелии“, „Распуцин и царицата“).
1971.- Делегацијата на Народна Република Кина првпат учествуваше на седницата на Генералното собрание на ОН.
1976.- Умре Жан Габин, популарен и надарен француски филмски и театарски актер. Сними околу 90 филмови, главно со режисери ветерани на француската кинематографија („Брег во магла“, „Големата илузија“, „Денот се раѓа“).
1976.- Умре српскиот актер Миливоје Живановиќ, шампион на Југословенскиот драмски театар. Кариерата ја започна во патувачкиот театар на Друштвото на актерите. Благодарение на напорите на Бранислав Нушиќ, тој стана постојан член на Српскиот народен театар во Нови Сад. Потоа играл во Скопје, од 1932 година во Народниот театар во Белград, а од 1947 година во Југословенскиот драмски театар.
1976.- Сириската армија ја презеде целосната контрола над Бејрут, во обид да стави крај на 18-месечната граѓанска војна во Либан.
1978.- Исландски патнички авион DC-8 со индонезиски муслимански аџии од Мека се урна во Шри Ланка. Сите 175 патници и осум членови на екипажот загинаа.
1983.- Водачот на кипарските Турци Рауф Денкташ ја прогласи Република Северен Кипар.
1988.- Националниот совет на Палестинската ослободителна организација, на состанокот во Алжир, прогласи независност на Палестина на Западниот Брег и Газа со Ерусалим како главен град.
1990.- НАТО и Варшавскиот пакт начелно се договорија за драстично намалување на конвенционалното оружје. Тоа беше првиот договор за конвенционално оружје меѓу два воени сојузи по Втората светска војна.
1994.- Австрискиот претседател Томас Клестил (Томас) призна, додека им се обрати на членовите на израелскиот парламент, дека неговата земја не ја признала сопствената улога во нацистичкиот холокауст во минатото.
1999.- Полицијата ги растури антиамериканските демонстрации во Турција и Грција организирани по повод посетата на американскиот претседател Бил Клинтон на тие земји.
2000.- Од 28 септември, кога почнаа судирите меѓу Палестинците и Израелците на Западниот Брег и Газа, загинаа 223 лица, главно цивили.
2003.- Најмалку 25 лица загинаа, а повеќе од 300 луѓе беа повредени во бомбашки напади врз две синагоги во центарот на Истанбул. Турските власти соопштија дека нападот го извршиле турски државјани.
2004.- Пред Трибуналот во Хаг започна првото судење на косовските Албанци за воени злосторства извршени за време на конфликтот во Косово. Фатмир Љимај, Харадин Баљај и Исак Муслију беа обвинети за незаконско приведување, тортура и убиство на албански и српски затвореници во логорот Лапушник кај Глоговац во летото 1998 година. Во ноември 2005 година, Љимај и Муслију беа ослободени, а Харадин Баљај беше прогласен за виновен и осуден на 13 години затвор.
2004.- Хрватскиот премиер Иво Санадер беше во официјална посета на Србија и Црна Гора. Тој е првиот хрватски премиер кој дојде во Белград по распадот на поранешна СФРЈ и независноста на Хрватска.
2009.- Умре српскиот патријарх Павле. Тој беше погребан во манастирот Раковица во присуство на највисоките државни функционери, црковни великодостојници и стотици илјади граѓани. Нишкиот епископ Иринеј е избран за нов поглавар на Српската православна црква на 22 јануари 2010 година.
2010.- Во Косово беа одржани локални избори, први по прогласувањето на независноста кои беа целосно спроведени од косовските власти.
2013.- Почина поранешниот претседател на Кипар, Глафкос Клеридис, кој ја помина својата политичка кариера обидувајќи се да го обедини етнички поделениот Кипар. За време на неговиот мандат Кипар влезе во Европската унија.
2018 – Во големите пожари во Северна Калифорнија животот го загубија 56 лица, а 300 се водат како исчезнати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (22 мај)

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Историски личности и настани:
-
337 – Смртта на Константин I Велики, првиот римски император што го прифатил христијанството.
-
1455 – Битката кај Сент Албанс – почеток на „Војната на розите“.
-
1833 – Уставот во Чиле ја зајакнува власта на претседателот и ја прогласува римокатоличката религија за државна.
🎵 Култура и уметност:
-
1813 – Роден е Рихард Вагнер, германски композитор и реформатор на операта.
-
1859 – Роден е Артур Конан Дојл, креаторот на Шерлок Холмс.
-
1873 – Почина Алесандро Манцони, италијански писател влијателен во Ризорџименто.
-
1885 – Смрт на Виктор Иго, автор на „Клетници“ и „Ѕвонарот“.
-
1907 – Роден е Лоренс Оливие, голем англиски глумец и режисер.
-
1970 – Почина Бојан Ступица, значаен југословенски театарски режисер.
-
2016 – Смрт на Бата Живојиновиќ, иконска фигура на југословенскиот филм.
⚔️ Воени и политички настани:
-
1939 – Потпишан е Челичниот пакт меѓу Хитлер и Мусолини.
-
1943 – Распуштање на Коминтерната од страна на СССР.
-
1972 – Никсон го посетува Советскиот Сојуз – прва ваква посета од американски претседател.
-
1992 – Словенија, Хрватска и БиХ примени во ОН.
-
1994 – Бунтовниците во Руанда преземаат клучни позиции.
-
2014 – Воен удар во Тајланд предводен од генерал Прајут.
🌍 Современи настани и социјални промени:
-
1998 – Мировен договор за Северна Ирска добива поддршка од гласачите.
-
2000 – Израелски суд укинува забрана за жени кај Западниот ѕид.
-
2012 – Првата жена командант на британски воен брод – Сара Вест.
-
2012 – SpaceX го лансира првото приватно вселенско летало до МВС.
-
2024 – Шпанија, Норвешка и Ирска ја признаваат Палестина како независна држава.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за понеделник (2 јуни)
-
Кичево1 ден
ТППЕ Кичево вечерва спречи поголем пожар на дива депонија помеѓу кичевските села Мидинци и Зајас
-
Хороскоп12 часа
Хороскоп за вторник (3 јуни)
-
Македонија2 дена
Бигорскиот Манастир за прв пат се огласи во јавноста по јавните собири
-
Спорт2 дена
(ФОТО) „Градско дерби“, фудбалско надигрување, многу голови и фер плеј – Фудбалот е најубавиот спорт на светот!
-
Македонија2 дена
На место каде е дозволено 60 км/ч, службеници од БПС Гостивар на радар сопреле возач кој „летал“ со 145 км/ч
-
Македонија2 дена
МВР со детали за страотната сообраќајка кај Тетово, каде трагично згасна млад живот
-
Македонија2 дена
Регионалниот центар Запад во содејство со СВР Охрид во охридско кабаре приведоа странски државјанки, злоупотребиле туристички престој