На денешен ден
16 декември – На денешен ден

1653.- Водачот на англиските парламентарци во граѓанската војна против монархистите, Оливер Кромвел (Кромвел), бил прогласен за доживотен лорд заштитник на Англија, Шкотска и Ирска.
1773.- Незадоволни од високите увозни царини и британското колонијално владеење, група американски колонисти преправени како Индијанци фрлиле гајби со чај од британски брод во морето во пристаништето Бостон. Овој настан, подоцна наречен „Бостонска чајна забава“, ја најави американската војна за независност која започна во 1775 година.
1775.- Родена е англиската писателка Џејн Остин, чие дело на почетокот на 20 век е класифицирано меѓу писателите на „големата традиција“. Тој се смета за најчитан романсиер меѓу авторите кои твореле пред викторијанскиот период („Смисла и сензибилитет“, „Гордост и предрасуди“, „Парк Менсфилд“, „Ема“, „Обитија Нортхагент“, „Убедување“).
1835.- Во големиот пожар што го зафати Њујорк, уништени се 600 згради.
1838.- За време на Големата миграција, Бурите, бегајќи од британската колонијална власт, се судриле со племето Зулу и убиле 3.000 членови на тоа јужноафриканско племе во битката на реката крв.
1859.- Умрел германскиот филолог Вилхелм Грим, кој заедно со неговиот брат Јакоб собирал и објавувал познати приказни и бајки за деца. Со брат му работел и на истражување на германскиот јазик, фолклор и култура, а самиот ги проучувал спомениците на старогерманскиот јазик.
1885.- Во Сараево почнало да излегува српското книжевно списание „Босанска вила“, кое било високо ценето во босанските книжевни кругови. Започнато како списание кое ќе се занимава со српското културно наследство, со текот на времето прерасна во угледен весник во кој соработуваа истакнати писатели од сите националности, како и писатели надвор од Босна и Херцеговина. До 1887 година го уредувал Никола Шумоња, а потоа се додека не бил забранет на 15 јуни 1914 година од Никола Кашиковиќ.
1916.- Убиен е рускиот монах и авантурист Григориј Распутин, кој како наводен психичар и чудотворец успеал да се наметне како личност од доверба на последниот руски цар Николај II и неговата сопруга царицата Александра. Тој беше убиен од група офицери за да го спаси угледот на монархијата.
1917.- Роден е англискиот писател Артур Чарлс Кларк (Arthur Charles Clarke), популаризирач на астронаутиката и автор на познати научно-фантастични романи, меѓу кои најпознати се „2001: A Space Odyssey“, „3001: The Final Odyssey“, „Childhood’s Крај“.
1920.- Околу 180.000 луѓе загинаа во еден од најтешките земјотреси во светот, во кинеската провинција Гансу.
1921.- Умре францускиот композитор Камил Сент Саенс, виртуоз на пијано и диригент, еден од основачите на Друштвото за грижа и унапредување на француската музика (Societe Nationale de Musique). Неговиот огромен опус опфаќа музички дела од секаков вид, меѓу кои најпознати се операта „Самсон и Далила“ и композицијата за камерниот ансамбл „Карневал на животните“.
1931.- Умрел српскиот историчар и свештеник Димитрије Руварац, професор и ректор на Карловачката семинарија, архимандрит на манастирот Гргетега од 1882 година. Воспоставил критичка школа во српската историографија, воведувајќи го филолошкиот метод во анализата на историските извори. Автор е на бројни дискусии и студии („Преглед на домашни извори на старата српска поезија“).
1934.- Пуштен во сообраќај првиот белградски патен мост преку Сава, наречен „Земунскиот мост на крал Александар“. Бил кренат во воздух во април 1941 година, а во 1957 година на местото на висечкиот мост бил подигнат мост неофицијално наречен „Бранковиот мост“.
1944.- Во Втората светска војна, Германците ги пробиле сојузничките одбранбени линии во Ардените, изненадиле американските сили и започнале контраофанзива на западниот фронт.
1944.- Американскиот џез-музичар Глен Милер загина во авионска несреќа над Ла Манш.
1949.- Водачот на борбата за независност Ахмед Сукарно е избран за прв претседател на Индонезија по независноста на земјата од Холандија.
1966.- На предлог на Велика Британија, Советот за безбедност на ОН едногласно изгласа економски санкции против режимот на белото малцинство во Родезија.
1971.- Пакистанските трупи им се предадоа на индиската армија и на Ослободителната војска на Источен Бенгал. Со тоа заврши индиско-пакистанскиот конфликт и ја зачува независноста на новосоздадената држава Бангладеш, која беше прогласена во март 1971 година.
1993.- Шест земји-членки на Европската унија (Велика Британија, Германија, Франција, Италија, Холандија и Данска), и покрај противењето на Грција, ја признаа Поранешната Југословенска Република Македонија.
1995.- Советот за безбедност на ОН ги овласти силите на НАТО да ги преземат мировните операции во Босна. Ова ја заврши мисијата на УНПРОФОР и создаде законски услови за НАТО да ја започне набљудувачката мисија за спроведување на мирот во Босна (ИФОР).
1997.- На судењето во Приштина, 15 косовски Албанци обвинети за тероризам и припадност на илегалната организација „Ослободителната војска на Косово“ беа осудени на затворски казни од четири до 20 години.
2001.- Првиот американски брод од 1962 година, кога САД и ставија ембарго на Куба, пристигна во пристаништето Хавана, превезувајќи околу 500 тони замрзната храна.
2003.- Швајцарскиот парламент усвои резолуција со која убивањето на Ерменците во Отоманската империја за време на Првата светска војна се изедначува со геноцид.
2004 – Уставниот суд на Романија го потврди изборот на Трајан Басеску за претседател на Романија, на местото на Јон Илиеску.
2008 – 120 тамилски бунтовници и 25 војници загинаа во борбите во северна Шри Ланка. Тамилските тигри се Хиндуси и од 1972 година се борат за независност на северниот и североисточниот дел на Шри Ланка, земја во која 75 отсто од населението се будисти. Се проценува дека за време на тридеценискиот конфликт, загинале околу 70.000 луѓе.
2012.- На парламентарните избори во Јапонија, конзервативната Либерално-демократска партија победи со тврда националистичка политика во услови на затегнати меѓусоседски односи со Кина. Островите, кои Јапонија ги нарекува Сенкаку, а Кина Дијаоју, се во центарот на долготрајниот територијален спор што се интензивираше во средината на септември кога Токио национализираше дел од островите во Источното Кинеско Море.
2014.- Во терористички напад на училиште во Пешавар, Пакистан загинаа 148 деца, еден наставник и сите седум напаѓачи. Нападот траеше речиси седум часа, а повеќе од 120 ученици и наставници беа ранети.
2016 – Од почетокот на годината загинале или исчезнале 7.189 мигранти и бегалци, од кои повеќето (70 отсто) се обидувале да го преминат Средоземното Море, објави Меѓународната организација за миграција (ИОМ).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 21 јуни

На денешен ден 21 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🔱 Средновековие и рана модерна ера
-
1377 – Почина Едвард III, англиски крал чии претензии за францускиот престол го иницираа почетокот на Стогодишната војна.
-
1527 – Почина Николо Макијавели, познат по своето политичко дело „Принцот“, кое го инспирира терминот макијавелизам.
-
1791 – Обидот за бегство на Луј XVI и Марија Антоанета заврши со нивно апсење во Варен, што дополнително го поттикна падот на монархијата.
⚔️ Војни и револуции
-
1813 – Во битката кај Виторија, силите на Велингтон ја поразија француската војска – крај на француската власт во Шпанија.
-
1919 – Германски морнари самоиницијативно ги потопија сопствените бродови во Скепа Флоу – еден од најмасовните чин на уништување на сопствена флота.
-
1942 – Фелдмаршал Ромел го освои Тобрук, заробувајќи 25.000 британски војници.
-
1945 – Јапонските трупи се предадоа на Окинава, клучна победа за САД во Втората светска војна.
-
1970 – Бразил го победи Италија на финалето на СП – станува прв трикратен светски шампион.
🎓 Култура, наука и уметност
-
1852 – Почина Фридрих Фробел, основачот на првата градинка.
-
1905 – Роден Жан-Пол Сартр, водечки егзистенцијалист, Нобеловец (кој ја одби наградата).
-
1908 – Почина Римски-Корсаков, автор на дела како „Шехерезада“ и „Шпански каприц“.
-
1933 – Родена Франсоаз Саган, авторка на култниот роман „Добро утро, тага“.
-
1948 – „Колумбија рекордс“ ја издаде првата винилна долга плоча (LP) – револуција во музичката индустрија.
Политика и општество
-
1963 – Папа Павле VI беше избран; Шарл де Гол ги повлече поморските сили од НАТО.
-
1971 – Меѓународниот суд го прогласи владеењето на Јужна Африка над Намибија за нелегално.
-
1981 – Социјалистите на Митеран победија во Франција – значаен пресврт во француската политика.
-
1990 – Повторно отворање на берзата во Унгарија, симбол на економска трансформација.
-
2012 – За прв пат половина од француската влада беа жени – чекор кон родова еднаквост.
🕯️ Смрт на значајни личности
-
1970 – Почина Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија.
-
1969 – Умре Морен Коноли, првата жена која ги освоила сите 4 Гренд Слема во една година.
-
2001 – Почина Џон Ли Хукер, легенда на блуз музиката.
-
2003 – Почина Леон Урис, автор на „Егзодус“.
-
2000 – Почина Слободан Иниќ, политиколог и основач на Демократската партија.
⚖️ Судски и правни настани
-
2002 – Драгољуб Милановиќ, поранешен директор на РТС, осуден за смртта на 16 лица во НАТО бомбардирањето.
-
2016 – Жан-Пјер Бемба, поранешен потпретседател на Конго, осуден на 18 години затвор за воени злосторства.
🌍 Современи конфликти и трагедии
-
1990 – Катастрофален земјотрес во Иран, со околу 100.000 жртви.
-
2007 – Објавен бројот на загинати во војната во БиХ: 97.207.
-
2017 – Масакр во Брија (Централноафриканска Република), само ден по мировен договор.
-
2020 – Српската напредна партија освои доминантно мнозинство на изборите во Србија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за понеделник (23 јуни)
-
Македонија1 ден
Ново поскапување на сите горива од ноќеска, ова е новата цена за литар
-
Хороскоп15 часа
Хороскоп за вторник (24 јуни)
-
Временска прогноза1 ден
Попоски: Од денес па натаму висок УВ индекс и температури до 40°C
-
Магазин2 часа
Најбрз домашен сладолед со само една состојка
-
Магазин2 часа
Летен десерт со само две состојки – готов за 5 минути!
-
Автомобили2 часа
Toyota го претстави првиот електрифициран Land Cruiser во Европа