На денешен ден
18 септември – На денешен ден
1502.- Шпанскиот морепловец со италијанско потекло Кристофер Колумбо (Кристофоро Коломбо) пристигна во Костарика на своето четврто и последно патување до Новиот свет.
1709.- Роден е англискиот писател и лексикограф Семјуел Џонсон, автор на првиот модерен речник на англискиот јазик (Речник на англискиот јазик), кој бил објавен во 1755 година, а потоа бил темел на англиската литература повеќе од век (поемата „Суетата на човечките желби“, трагедија „Ирена“, сатира „Лондон“).
1739.- Со потпишувањето на Белградскиот мир заврши војната меѓу Австрија и Турција, која започнала во 1736 година. Австрија била истисната од Балканот, а Турција се вратила на Дунав и Сава. Србија повторно станала дел од Отоманската империја, а Австрија била принудена да им ја врати на Турците Мала Влашка и делови од Босна што ги добила со Пожаревачкиот мир во 1718 година.
1759.- По воениот пораз, Французите морале да им ја отстапат провинцијата Квебек во Канада на Англичаните, а во последната битка загинале и двајцата команданти – Англичанецот Џејмс Волф и Французинот Луис Монткалм.
1810.- Во Чиле започна востанието против шпанското колонијално владеење под водство на Бернард О’Хигинс (О’Хигинс), подоцна претседател на Чиле (1817-23).
1819.- Роден е францускиот физичар Леон Фуко (Фуко), кој ја докажал ротацијата на Земјата со експеримент со нишало (Фуково нишало). Тој го измислил жироскопот, го усовршил телескопот и открил вртложни струи во метални маси (струи на Фуко).
1822.- Францускиот египтолог Жан Франсоа Шамполион ја дешифрирал египетската азбука (хиероглифи).
1851.- Објавен е првиот број на американскиот дневен весник „Њујорк тајмс“, основан од Хенри Џарвис Рејмонд (Хенри Џарвис Рејмонд).
1905.- Родена е шведската филмска актерка Грета Луиза Густафсон (Луиза Густафсон), позната како Грета Гарбо, една од најголемите актерки на неми и звучни филмови. Светската слава ја стекна во Холивуд, а се повлече од филмот кога беше на врвот на кариерата. („Ана Каренина“, „Мата Хари“, Дама со камелии“).
1931.- Јапонија започна напад врз североисточна Кина, Манџурија, и на 3 март 1932 година, ја прогласи независноста на Манџурија предводена од соборениот кинески император Пу Џи (Ји) (Императори на Манчукуо).
1934 – СССР се приклучи на Лигата на народите.
1944.- По тешките борби, американските оклопни единици под команда на генералот Џорџ Патон (Џорџ Смит Патон) го освоија пристаништето Брест, важно воено поморско упориште во северозападна Франција, во Втората светска војна.
1961.- Во авионска несреќа над Северна Родезија, почина генералниот секретар на ОН од 1953 година, Швеѓанката Хјалмар Агне Даг Хамарскјолд (Хамарскјелд). Смртта ја прекина неговата мисија да ја реши кризата во Конго. Постхумно му беше доделена Нобеловата награда за мир.
1970.- Американскиот пејач и најпознатиот рок гитарист на 20 век, Џими Хендрикс, почина на 27-годишна возраст од предозирање со дрога.
1973 – Генералното собрание на ОН ги прими двете германски држави – Источна и Западна Германија – за членство со акламација. Бахамите исто така беа прифатени во членството на ОН.
1982.- Најмалку 800 луѓе беа убиени во масакрот извршен од либанската христијанска милиција со поддршка на израелската армија во палестинските бегалски кампови Сабра и Шатила во Бејрут. Тоа беше одмазда за атентатот извршен четири дена претходно, во кој беше убиен претседателот на Либан, Башир Гемајел. (Башир Гемајел).
1988.- За време на антивладините демонстрации, во кои беа убиени илјадници луѓе, воената хунта ја собори владата на бурманскиот претседател Маунг Маунг.
1989.- Индиската влада одлучи да ги прекине воените операции против Тамилските тигри и да ги повлече војниците од Шри Ланка до крајот на годината.
1997.- Исламски терористи нападнаа туристички автобус во центарот на Каиро и убија девет германски туристи и еден египетски возач.
2005.- По 30 години конфликт, во Авганистан се одржаа првите парламентарни и покраински избори од 1969 година.
2007.- Умре Љиљана Молнар-Талајиќ, една од најголемите оперски уметници во поранешна Југославија и долгогодишна професорка на Академијата во Загреб.
2008.- Умре кубанскиот режисер Умберто Солас (Хумберто), еден од најважните латиноамерикански режисери. Меѓу неговите најпознати филмови се „Barrio Cuba“, „Lucia“ и „El Siglo de as Luces“.
2010 – Во Авганистан се одржаа парламентарни избори на кои учествуваа над 40 проценти од населението. Изборите беа одржани и покрај заканите на Талибанците за бомбашки напади, беа проследени со насилство, а во нападите на екстремистите беа убиени 14 лица, а повеќе од десетина беа ранети.
2014.- На референдумот за независност на Шкотска граѓаните со 55,3 отсто гласови одлучија Шкотска да остане дел од Обединетото Кралство.
2018 – Руски воен авион со 15 членови на екипажот беше соборен во Сирија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Кичево2 дена„ЕВН КЕЦ Кичево“ во вторник ќе работи на терен, дел од „Ужичка“, „Мечкин Камен“ и дел од месноста „Под Крушино“ времено ќе бидат без електрична енергија
-
Хороскоп2 денаХороскоп за понеделник (8 декември)
-
Хороскоп17 часаХороскоп за вторник (9 декември)
-
Кичево4 часаНоќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри
-
Кичево7 часаКнежинскиот манастир денес го слави својот патрон „Св. Ѓорѓија – Победоносец“, за многу години „Св. Ѓорѓија“, Христовиот војник, заштитник на сиромашните
-
Македонија20 часаЖена од охридското с.Лескоец удрила во полициско „јети“ на охридската полиција, за среќа учесниците поминале со телесни повреди
-
Здравје и убавина2 денаДајте им одмор на цревата во организмот со ова овошје
-
Временска прогноза5 часаЗа вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември
