Следете не

На денешен ден

19 февруари – На денешен ден

Објавено пред

на

1473.- Роден е полскиот научник Николај Коперник, творец на хелиоцентричниот систем и основач на модерната астрономија. Неговото учење беше во спротивност со учењето на црквата за Земјата како центар на светот, поради што многу од неговите следбеници починаа како жртви на католичката инквизиција.

1674 – Потпишан е Вестминстерскиот договор со кој заврши англо-холандската војна, а Нова Холандија (областа на денешен Њујорк) и припадна на Англија.

1797.- Папата Пиј VI (Пиј) го потпишал Договорот од Толентино со Наполеон Бонапарта, според кој Болоња, Ромања и Ферара станале дел од Франција.

1807.- Британската флота помина низ Дарданелите за да им се придружи на руските сили во војната против Турција.

1861.- Царот Александар II го укина крепосништвото во Русија со Царскиот манифест и Законот за правниот статус на селаните.

1918.- Советскиот Централен извршен комитет издаде декрет со кој се забранува приватна сопственост на земјиште, вода и природни ресурси.

1922.- Во Загреб излезе првиот број на весникот „Борба“, поддржан од илегалната Комунистичка партија на Југославија. Весникот бил забранет на 13 јануари 1929 година. Повторно бил објавен за време на Втората светска војна во Ужице на крајот на 1941 година и во Босанска Краина од октомври 1942 до февруари 1943 година. По војната, продолжил да се објавува во Белград како дневен весник.

1940.- Умрел српскиот политичар Љубомир Давидовиќ, еден од шампионите на Радикалната партија на Србија до 1901 година и еден од основачите на Независната радикална партија во 1902 година. Од 1919 година бил претседател на новоформираната Демократска партија, претседател на Југословенската влада (1919 и 1924 г.), а од 1929 г. водач на Здружената опозиција.

1942.- Во првиот напад на Австралија во Втората светска војна, јапонските авиони го бомбардираа градот Дарвин и блиската воена база. Во нападот загинаа 243 Австралијци, потонаа осум бродови и беа уништени 23 авиони.

1945.- Американските сили слетале во Втората светска војна на пацифичкиот остров Иво Џима. Во борбите што траеја до 26 март, кога Јапонците се предадоа, загинаа повеќе од 6.800 Американци.

1951.- Умре францускиот писател Андре Жид, една од најконтроверзните и највлијателните личности во француската литература во 20 век. Романсиер, есеист, критичар, добитник на Нобеловата награда за литература во 1947 година, а во 1952 година неговите дела се на листата на забранети книги на Ватикан („Фалсификатори на лажни пари“, „Ватикански визби“, „Пасторална симфонија“).

1952.- Умре норвешкиот писател Кнут Хамсун, добитник на Нобеловата награда за литература во 1920 година, кој за време на Втората светска војна, како симпатизер на Квислинг и нацистичка Германија, ја загуби популарноста, а неговите читатели му ги вратија книгите по пошта. По војната, веќе во длабока старост, е осуден на висока парична казна за соработка со окупаторот („Глад“, „Тава“, „Плодови на земјата“).

1959.- Велика Британија, Грција и Турција во Лондон потпишаа договор за независност на Кипар, каде што со години траеше бунтот против британската колонијална власт.

1977.- Во Букурешт е потпишан југословенско-романскиот договор за натамошно заедничко користење на Дунав и изградба на хидроцентралата „Ѓердап 2“.

1991.- Борис Елцин побара оставка од претседателот на СССР Михаил Горбачов, тврдејќи дека тој ги жртвувал реформите за да ја зголеми личната моќ.

1992.- Во Јужна и Северна Кореја стапија на сила договорите за забрана на нуклеарното оружје на Корејскиот полуостров.

1993.- Од 1.500 патници и членови на екипажот на траектот што потона во бура кај брегот на Хаити, 285 беа спасени.

1997.- Умре кинескиот државник Денг Ксијаопинг (Ксијаопинг), кој како кинески лидер од 1978 година ја водеше земјата во политичките и економските реформи. Тој се повлече од власт во 1990 година, но до неговата смрт имаше одлучувачко влијание во пост-маоистичката Кина.

1999.- Убиен е верскиот водач на ирачките шиити, великиот ајатолах Мохамад Садек ал-Садр, заедно со неговите два сина.

2002.- Откако убија шест израелски војници, израелските сили го нападнаа штабот на палестинскиот лидер Јасер Арафат во Газа. Во тој напад загинаа 15 Палестинци.

2003.- Меѓународниот кривичен суд за Руанда го осуди адвентистичкиот свештеник Елизафан Нтакирутинама на 10 години, а неговиот син доктор Жирар на 25 години затвор за геноцид и злосторства против човештвото во таа земја. Тоа е прва пресуда на Трибуналот против свештеник.

2003.- Мунир Ел Мотасадеку, соучесник во терористичките напади во Њујорк на 11 септември 2001 година, беше осуден на 15 години затвор во Германија.

2008.- Кубанскиот претседател Фидел Кастро, легенда на кубанската револуција и светска политичка фигура, се повлече од водечките позиции во земјата што ги извршуваше од 1959 година. Кастро поради здравствени причини отсуствува од очите на јавноста од јули 2006 година. За шеф на државата е избран неговиот брат Раул Кастро.

2008.- Во Москва на 67-годишна возраст почина една од најпознатите балерини на 20 век, долгогодишна прим

2013.- Осум маскирани лица украле дијаманти вредни 37 милиони евра од багажникот на патнички авион на меѓународниот аеродром во Брисел. Еден од најголемите грабежи на дијаманти во последните години заврши без испукан истрел.

2013.- Умре Динко Туцаковиќ, филмски режисер, сценарист, критичар и филмски историчар. Бил програмски директор на Југословенската кинотека, претседател на Советот на ФЕСТ и филмски критичар на списанието Време. Објавил неколку книги од областа на филмот, меѓу кои „Тајниот живот на филмот“ и „Странци во рајот“.

2021.- Почина кантавторот, текстописец, поет, актер и режисер Ѓорѓе Балашевиќ. Тој е еден од најпознатите музичари во поранешна Југославија, има издадено вкупно 16 албуми. Тој беше критичар на режимот на Слободан Милошевиќ, борец за мир и амбасадор на добра волја на Високиот комесаријат на ОН за бегалци.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Македонија39 минути

Денес се чествува 84 години, 11 октомври – Ден на народното востание на Македонскиот народ

Денес се чествува 84 години – Ден на востанието на Македонија или Ден на народното востание на македонскиот народ познат...

Спорт1 час

Македонија се враќа од Гент со бод вреден „злато“ – Остануваме први во групата „Ј“ – уште една потврда дека националниот тим станува фактор кој не смее да се потцени!

Фудбалската репрезентација на Македонија приреди вистинска сензација во Брисел! Во рамките на квалификациите за Светското првенство, нашите момци успеаја да...

Хороскоп2 часа

Хороскоп за сабота (11 октомври)

ОВЕН Денес, ќе добивате разни сигнали од луѓе со кои работите и пријатели, па затоа не е изненадувачки што ќе...

Спорт5 часа

Ова е стартниот состав на Македонија против Белгија вечерва во рамки на квалификациите за Светското првенство

Селекторот Милевски се одлучи за овие стартни 11-мина против Белгија на гостински терен, да им посакаме среќа! Извор: ФФМ

Временска прогноза14 часа

Викенд метео анализа, ќе дува силен ветер, утре не е исклучена можноста за локален слаб дожд – ова се најновите информации..

За време на овој викенд, особено утре (сабота 11 октомври) во Република Македонија ќе имаме малку повеќе облачност која ќе...

Скопје15 часа

Скопје со четиридневен регионален настан „Startup Revolution Summit.ai“, визионерите од светот на технологијата, претприемништвото и вештачката интелигенција на едно место

Подгответе се за нешто што досега не сме го виделе кај нас! Од 27 до 30 ноември 2025, Скопје ќе...

Кичево16 часа

Отворена сметка за донации за доизградба на Храмот „Св.Петар и Павле“ во кичевското село Србјани, да дадеме свој придонес

Храмот „Св. Петар и Павле“ во с.Србјани кичевско мора да го добие вистинскиот сјај. Имено, во оваа прилика преку нашиот...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за петок (10 октомври)

ОВЕН Денес, ќе добивате разни сигнали од луѓе со кои работите и пријатели, па затоа не е изненадувачки што ќе...

Кичево1 ден

В сабота на градскиот плоштад во Кичево – „Хуманитарен Базар“ на здружението на родители на деца со посебни потреби, ќе се продаваат артикли, ракотворби и храна

Здружение на родители на деца со посебни потреби „НАДЕЖ Кичево“ организира „Хуманитарен Базар“ во сабота, 11.10.2025 год, на градскиот плоштад...

Македонија2 дена

На територијата од СВР Охрид од почеток на годинава се евидентирани 1,086 санкции за управување возило без соодветна возачка дозвола

Во периодот од 01.01.2025 година заклучно со минатиот месец 30.09.2025 година во рамки на континуираните полициски активности во делот на...

НАЈЧИТАНИ