На денешен ден
20 јули – На денешен ден
1304.- Роден е италијанскиот писател Франческо Петрарка. Тој се смета за последниот поет од средниот век и првиот индивидуалист во европската поезија. Во негово време бил познат и ценет по неговите латински дела, историски, филозофски и полемички записи, а во светската литература влезе со збирката сонети „Канкониер“, посветена на неговата љубов Лаура.
1402.- Монголскиот хан Тамерлан во битката кај Ангора (сега Анкара) ја поразил турската војска и го заробил султанот Бајазит I, кој умрел во ропство во 1403 година. Во битката, како турски вазал, со одред на тешка коњаница учествувал српскиот владетел Стефан Лазаревиќ, син на кнезот Лазар, кој загинал 13 години претходно во битката за Косово, во која учествувал и Бајазит.
1654.- Потпишан е англо-португалскиот договор со кој започна долгорочниот сојуз меѓу Англија и Португалија.
1847.- Роден е германскиот постимпресионистички сликар Макс Либерман. Како поддржувач на новите идеи, тој ја основал Берлинската сецесија во 1898 година, движење кое ги собра противниците на уметничкиот академизам во европските метрополи на преминот од 19 и 20 век.
1855.- Роден е војводата Живојин Мишиќ, еден од најголемите српски војсководци. Учествувал во војните од 1876-78 и 1885 година, а во Првата светска војна командувал со операциите во битката кај Колубара, втора голема победа на Србите над австроунгарската војска. Напишал неколку воени трактати, од кои најпозната е „Стратегија“.
1866.- Во австро-пруската војна, во која Италија беше на страната на Прусија, Австријците целосно ја уништија италијанската флота во близина на островот Вис, а повеќе од 1.100 луѓе загинаа.
1890.- Роден е грчкиот крал Џорџ Втори, кој на тронот дојде во 1922 година, а беше сменет во 1923 година. Се вратил во 1935 година, а по германскиот напад во Втората светска војна (06.04.1941), заедно со владата побегнал во Каиро, па во Лондон, од каде се вратил во 1946 година.
1917.- Потпишана е Крфската декларација за создавање заедничка држава на Србите, Хрватите и Словенците. Декларацијата ја потпишаа српскиот премиер Никола Пашиќ и претседателот на Југословенскиот комитет Анте Трумбиќ.
1919.- Роден е новозеландскиот планинар Едмунд Персивал Хилари (Персивал Хилари), кој во 1953 година заедно со шерпасот Тенсинг Норге прв го освоил Монт Еверест (8848), највисокиот планински врв во светот.
1923.- Убиен е мексиканскиот револуционер, водач на Селската револуција од 1910 година, Франциско Панчо Вила.
1937.- Умрел италијанскиот инженер Гуљелмо Маркони, еден од авторите на безжичната телеграфија. Тој беше првиот што испрати радио сигнал преку Атлантикот (1901). Во 1909 година, тој ја подели Нобеловата награда за физика со Карл Фердинанд Браун за неговата работа на безжична телеграфија.
1944.- Германскиот полковник Клаус Шенк, грофот фон Штауфенберг (Клаус Шенк, фон Штауфенберг), се обидел да го убие нацистичкиот водач Адолф Хитлер поставувајќи бомба што ја донел и ја ставил под конференциската маса за време на состанокот во касарната во близина на Берлин. Хитлер бил полесно ранет, а заговорниците биле егзекутирани.
1945.- Умре францускиот писател Пол Валери, „класик на симболиката“, кој се смета за најелитниот претставник на францускиот дух во периодот меѓу двете светски војни. Бил член на Француската академија и претседател на Институтот за интелектуална соработка при Друштвото на народите во Женева („Млада Парка“, „Морнарски гробишта“, „Погледи на современиот свет“).
1951.- Во џамијата Ал Акса во Ерусалим беше убиен кралот Абдула од Јордан. Тој стана крал на Јордан во 1946 година.
1954.- Во Женева беше склучен договор за примирје во Индокина, со кој заврши војната против француската колонијална администрација во тој дел од светот.
1969.- Американскиот космонаут Нил Армстронг (Нил) стана првиот човек што стапнал на Месечината. Армстронг на Месечината остана два часа и 21 минута, по што се врати на вселенскиот брод „Аполо-11“.
1974.- Турските сили слетаа на Кипар, го освоија пристаништето Киренија и се упатија кон Никозија.
1976.- Американскиот вселенски брод без човечки екипаж „Викинг 1“ слета по 11-месечен лет на Марс и почна да испраќа јасни слики од планетата назад на Земјата.
1982 – 10 британски војници беа убиени во експлозии на бомби поставени од припадници на Ирската републиканска армија (ИРА) во Хајд Парк и Риџент Парк во центарот на Лондон.
1988.- Јужна Африка, Ангола и Куба го прифатија договорот за повлекување на странските трупи од Ангола и за признавање на независноста на Југозападна Африка (Намибија).
1994 – Шефот на израелската дипломатија Шимон Перес (Шимон) го посети Јордан. Тој беше највисокиот израелски функционер што го посети Јордан дотогаш.
1996.- Бунтовниците од племето Хуту нападнаа бегалски камп на ривалското племе Тутси во Бурунди и убија околу 320 луѓе, главно жени и деца.
2000.- По деветдневни преговори, беше завршен мировниот самит на Блискиот Исток во Кемп Дејвид. Решението за повеќедеценискиот конфликт не е пронајдено, а израелско-палестинските конфликти продолжија.
2000 – Корзиканските националисти ја прифатија, по преговорите во Париз, понудата на француската влада за автономија на островот. Со ова завршија 20-годишните тензии меѓу сепаратистите и властите.
2001.- По 20-годишна пауза, првиот патнички воз за Турција го напушти Багдад и следниот ден пристигна во Газиантеп.
2001.- Германските лидери положија венци во службена чест на офицерите за неуспешниот обид за атентат врз Адолф Хитлер 57 години претходно.
2005.- Умре Чарлс Чибити, последниот „шифра“ на Команче од Втората светска војна. Беше еден од 14-те членови на племето Команчи кои преведуваа радио пораки на нивниот мајчин јазик за време на „Денот Д“ – слетувањето во Нормандија во 1944 година.
2009.- Судскиот совет на Меѓународниот кривичен суд во Хаг го осуди Милан Лукиќ на доживотен затвор, а неговиот братучед Средој Лукиќ на 30 години затвор за воени злосторства и злосторства против човештвото врз босанските муслимани во Вишеград во 1992/94 година.
2011.- Последниот хашки бегалец, Горан Хаџиќ, беше уапсен по седум години криење во Војводина и предаден на Трибуналот во Хаг.
2011.- Умрел Лусијан Фројд, еден од најпознатите британски уметници на 20 век кој цртал претежно портрети и актови. Неговата слика „Службеникот за благосостојба спие“ беше продадена во 2008 година за 17,2 милиони фунти, поставувајќи го рекордот за најскапа слика на жив уметник. Лусијан беше внук на психоаналитичарот Зигмунд Фројд.
2012 – Дванаесет луѓе беа убиени, а 50 ранети кога 25-годишен Американец отвори оган во кино во Аурора, Колорадо, на премиерата на „The Dark Knight Rises“, последниот дел од серијата Бетмен.
2013.- Почина Хелен Томас (93), долгогодишна репортерка од Белата куќа и една од пионерите на женското вклучување во новинарството.
2017 година – Рам Нат (Нат) Ковинд е избран за нов претседател на Индија. Ковинд е долгогодишен член на групата на Националниот волонтерски корпус, која е обвинета за поттикнување верска омраза против муслиманите.
2020 година – Обединетите Арапски Емирати ја лансираа сондата „Надеж“ кон Марс, од центарот Танегашима во Јапонија. Тоа е првата сонда испратена од арапска земја во мисија на Марс.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Хроника1 денЕдногодишно бебе почина во кичевската болница, било донесено во тешка здравствена состојба, реанимација и медицинската помош не помогнале
-
Кичево10 часаОВР Кичево поднесе кривична пријава против поранешниот градоначалник, постапувал спротивно на законот за пожарникарство
-
Кичево14 часа„Венаки“ Кичево: Пристигнува гооолемиот „Black Friday“ со неверојатен попуст до -70% на цени на одредени производи од светски производители за санитарија и останата покуќнина
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (25 ноември)
-
Македонија1 ден16 годишник од Охрид извршил обљуба врз 12 годишно девојче, видеото стигнало до уценувач
-
Македонија2 денаСе вози во „алкохолизирана“ состојба, МВР презеде мерки врз возачи на кои им е констатирано дека возеле под дејство на алкохол
-
Хроника9 часаМлад затвореник од струшко починал, откако во тешка здравствена состојба бил донесен во Општата болница во Охрид
-
Временска прогноза10 часаОд утре повторно нови обилни врнежи од дожд и засилен ветер, снегот ќе биде застапен на повисоките места од државата
