На денешен ден
20 јули – На денешен ден

1304.- Роден е италијанскиот писател Франческо Петрарка. Тој се смета за последниот поет од средниот век и првиот индивидуалист во европската поезија. Во негово време бил познат и ценет по неговите латински дела, историски, филозофски и полемички записи, а во светската литература влезе со збирката сонети „Канкониер“, посветена на неговата љубов Лаура.
1402.- Монголскиот хан Тамерлан во битката кај Ангора (сега Анкара) ја поразил турската војска и го заробил султанот Бајазит I, кој умрел во ропство во 1403 година. Во битката, како турски вазал, со одред на тешка коњаница учествувал српскиот владетел Стефан Лазаревиќ, син на кнезот Лазар, кој загинал 13 години претходно во битката за Косово, во која учествувал и Бајазит.
1654.- Потпишан е англо-португалскиот договор со кој започна долгорочниот сојуз меѓу Англија и Португалија.
1847.- Роден е германскиот постимпресионистички сликар Макс Либерман. Како поддржувач на новите идеи, тој ја основал Берлинската сецесија во 1898 година, движење кое ги собра противниците на уметничкиот академизам во европските метрополи на преминот од 19 и 20 век.
1855.- Роден е војводата Живојин Мишиќ, еден од најголемите српски војсководци. Учествувал во војните од 1876-78 и 1885 година, а во Првата светска војна командувал со операциите во битката кај Колубара, втора голема победа на Србите над австроунгарската војска. Напишал неколку воени трактати, од кои најпозната е „Стратегија“.
1866.- Во австро-пруската војна, во која Италија беше на страната на Прусија, Австријците целосно ја уништија италијанската флота во близина на островот Вис, а повеќе од 1.100 луѓе загинаа.
1890.- Роден е грчкиот крал Џорџ Втори, кој на тронот дојде во 1922 година, а беше сменет во 1923 година. Се вратил во 1935 година, а по германскиот напад во Втората светска војна (06.04.1941), заедно со владата побегнал во Каиро, па во Лондон, од каде се вратил во 1946 година.
1917.- Потпишана е Крфската декларација за создавање заедничка држава на Србите, Хрватите и Словенците. Декларацијата ја потпишаа српскиот премиер Никола Пашиќ и претседателот на Југословенскиот комитет Анте Трумбиќ.
1919.- Роден е новозеландскиот планинар Едмунд Персивал Хилари (Персивал Хилари), кој во 1953 година заедно со шерпасот Тенсинг Норге прв го освоил Монт Еверест (8848), највисокиот планински врв во светот.
1923.- Убиен е мексиканскиот револуционер, водач на Селската револуција од 1910 година, Франциско Панчо Вила.
1937.- Умрел италијанскиот инженер Гуљелмо Маркони, еден од авторите на безжичната телеграфија. Тој беше првиот што испрати радио сигнал преку Атлантикот (1901). Во 1909 година, тој ја подели Нобеловата награда за физика со Карл Фердинанд Браун за неговата работа на безжична телеграфија.
1944.- Германскиот полковник Клаус Шенк, грофот фон Штауфенберг (Клаус Шенк, фон Штауфенберг), се обидел да го убие нацистичкиот водач Адолф Хитлер поставувајќи бомба што ја донел и ја ставил под конференциската маса за време на состанокот во касарната во близина на Берлин. Хитлер бил полесно ранет, а заговорниците биле егзекутирани.
1945.- Умре францускиот писател Пол Валери, „класик на симболиката“, кој се смета за најелитниот претставник на францускиот дух во периодот меѓу двете светски војни. Бил член на Француската академија и претседател на Институтот за интелектуална соработка при Друштвото на народите во Женева („Млада Парка“, „Морнарски гробишта“, „Погледи на современиот свет“).
1951.- Во џамијата Ал Акса во Ерусалим беше убиен кралот Абдула од Јордан. Тој стана крал на Јордан во 1946 година.
1954.- Во Женева беше склучен договор за примирје во Индокина, со кој заврши војната против француската колонијална администрација во тој дел од светот.
1969.- Американскиот космонаут Нил Армстронг (Нил) стана првиот човек што стапнал на Месечината. Армстронг на Месечината остана два часа и 21 минута, по што се врати на вселенскиот брод „Аполо-11“.
1974.- Турските сили слетаа на Кипар, го освоија пристаништето Киренија и се упатија кон Никозија.
1976.- Американскиот вселенски брод без човечки екипаж „Викинг 1“ слета по 11-месечен лет на Марс и почна да испраќа јасни слики од планетата назад на Земјата.
1982 – 10 британски војници беа убиени во експлозии на бомби поставени од припадници на Ирската републиканска армија (ИРА) во Хајд Парк и Риџент Парк во центарот на Лондон.
1988.- Јужна Африка, Ангола и Куба го прифатија договорот за повлекување на странските трупи од Ангола и за признавање на независноста на Југозападна Африка (Намибија).
1994 – Шефот на израелската дипломатија Шимон Перес (Шимон) го посети Јордан. Тој беше највисокиот израелски функционер што го посети Јордан дотогаш.
1996.- Бунтовниците од племето Хуту нападнаа бегалски камп на ривалското племе Тутси во Бурунди и убија околу 320 луѓе, главно жени и деца.
2000.- По деветдневни преговори, беше завршен мировниот самит на Блискиот Исток во Кемп Дејвид. Решението за повеќедеценискиот конфликт не е пронајдено, а израелско-палестинските конфликти продолжија.
2000 – Корзиканските националисти ја прифатија, по преговорите во Париз, понудата на француската влада за автономија на островот. Со ова завршија 20-годишните тензии меѓу сепаратистите и властите.
2001.- По 20-годишна пауза, првиот патнички воз за Турција го напушти Багдад и следниот ден пристигна во Газиантеп.
2001.- Германските лидери положија венци во службена чест на офицерите за неуспешниот обид за атентат врз Адолф Хитлер 57 години претходно.
2005.- Умре Чарлс Чибити, последниот „шифра“ на Команче од Втората светска војна. Беше еден од 14-те членови на племето Команчи кои преведуваа радио пораки на нивниот мајчин јазик за време на „Денот Д“ – слетувањето во Нормандија во 1944 година.
2009.- Судскиот совет на Меѓународниот кривичен суд во Хаг го осуди Милан Лукиќ на доживотен затвор, а неговиот братучед Средој Лукиќ на 30 години затвор за воени злосторства и злосторства против човештвото врз босанските муслимани во Вишеград во 1992/94 година.
2011.- Последниот хашки бегалец, Горан Хаџиќ, беше уапсен по седум години криење во Војводина и предаден на Трибуналот во Хаг.
2011.- Умрел Лусијан Фројд, еден од најпознатите британски уметници на 20 век кој цртал претежно портрети и актови. Неговата слика „Службеникот за благосостојба спие“ беше продадена во 2008 година за 17,2 милиони фунти, поставувајќи го рекордот за најскапа слика на жив уметник. Лусијан беше внук на психоаналитичарот Зигмунд Фројд.
2012 – Дванаесет луѓе беа убиени, а 50 ранети кога 25-годишен Американец отвори оган во кино во Аурора, Колорадо, на премиерата на „The Dark Knight Rises“, последниот дел од серијата Бетмен.
2013.- Почина Хелен Томас (93), долгогодишна репортерка од Белата куќа и една од пионерите на женското вклучување во новинарството.
2017 година – Рам Нат (Нат) Ковинд е избран за нов претседател на Индија. Ковинд е долгогодишен член на групата на Националниот волонтерски корпус, која е обвинета за поттикнување верска омраза против муслиманите.
2020 година – Обединетите Арапски Емирати ја лансираа сондата „Надеж“ кон Марс, од центарот Танегашима во Јапонија. Тоа е првата сонда испратена од арапска земја во мисија на Марс.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт2 дена
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Хороскоп17 часа
Хороскоп за вторник (16 септември)
-
Македонија1 ден
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат
-
Временска прогноза1 ден
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно
-
Здравје и убавина1 ден
Единствен рецепт за појак имунитет
-
Скопје6 часа
(ВИДЕО) Снимка од подметнувањето на пожарот во Пинтија, каде ние човечноста?!
-
Скопје1 ден
(ВИДЕО) Уништени над 4 тони и 18 илјади стебла марихуана и повеќе од 21 килограми друга дрога