На денешен ден
20 мај – На денешен ден

1347 – Римската народна трибина Кола ди Риенцо ја прогласи Римската република протерување на благородниците од градот. Следната година, Риенко бил принуден да го напушти Рим. Неговиот лик го инспирирал Рихард Вагнер за операта „Риенко“.
1349.- Цар Душан објавил кодекс со кој се утврдуваат општите принципи на организацијата на српската држава. 1498.- Португалскиот морепловец Васко де Гама пристигна во пристаништето Каликатус во југозападна Индија, откривајќи нова морска рута околу Кејп Добра Надеж.
1506.- Умре италијанскиот морепловец Кристофоро Колумбо, кој ја откри Америка на своето патување до Новиот свет.
1799.- Роден е францускиот писател Оноре де Балзак. Како протагонист на реалистичен роман, тој создаде опус од стотици книги под заеднички наслов „Човечка комедија“ во кои опиша ликови од различни сфери на животот.
1806.- Роден е англискиот филозоф и економист Џон Стјуарт Мил, еден од основачите на политичката економија и застапник на утилитаризмот во етиката. Во логиката го усовршил истражувањето на причинско-последичните односи меѓу појавите („Принципи на политичката економија“, „Систем на логика“, „Утилитаризам“).
1834.- Умрел францускиот генерал и државник Маркиз Ла Фајет, доброволец во Американската револуционерна војна од 1777 година, кој по враќањето во Франција во 1789 година бил командант на Националната гарда.
1867.- Британската кралица Викторија го постави камен-темелникот на Ројал Алберт Хол во Лондон.
1881.- Роден е полскиот генерал и политичар Владислав Сикорски, кој организирал полски емигранти да се борат против Хитлер за време на Втората светска војна.
1882.- Во Виена е потпишан договор за Тројниот сојуз на Германија, Австро-Унгарија и Италија.
1902.- Американските трупи ја напуштија Куба по воспоставувањето на републиканското владеење. Првиот претседател на републиката беше Томас Естрада Палма (Томас).
1915.- Роден е израелскиот генерал и политичар Моше Дајан. Во Арапско-израелската војна од 1948-49 година. тој командуваше со војниците на сирискиот и ерусалимскиот фронт, а во англо-француско-израелскиот напад врз Египет во 1956 година ги предводеше израелските трупи во инвазијата на Синај. За време на шестдневната израелско-арапска војна во 1967 година, тој беше министер за одбрана.
1920.- Убиен е мексиканскиот претседател Венустиано Каранза. Нов претседател на Мексико стана Адолфо де ла Хуерта.
1922.- Најмалку 90 луѓе загинаа кога британскиот брод „Египет“ потона по судир во густа магла со францускиот брод „Сена“. Бродот носел и злато и сребро во вредност од милион фунти.
1927.- Во Џеда беше потпишан мировен договор со кралот Ибн Сауд, со кој се призна независноста на Саудиска Арабија.
1941.- Во Втората светска војна, Италија го припоила Которскиот залив со дел од округот Дубровник и го нарекол провинција Бока Которска.
1956.- Првата хидрогенска бомба беше фрлена од авион над островот Бикини во Тихиот Океан.
1958.- Умре Ѓуро Салај, еден од основачите на Комунистичката партија на Југославија и прв претседател на Обединетите синдикати на Југославија (1945).
1980.- На референдумот за независност од Квебек, 60 отсто од гласачите гласаа против отцепување.
1985.- Филмот „Татко на службен пат“ на југословенскиот режисер Емир Кустурица ја освои Златната палма на 38. Меѓународен филмски фестивал во Кан.
1989.- Српскиот парламент донесе одлука за издавање заем за економско заживување на Србија. Заемот никогаш не им беше вратен на кредиторите, а српската економија пропадна во следната деценија.
1995 – Заирската влада воспостави карантин во регионот погоден од смртоносниот вирус ебола.
1997.- Турската армија соопшти дека убила 1.300 Курди во еднонеделната офанзива во северен Ирак.
1999.- Во воздушен напад на НАТО во Белград беше уништена болница, при што загинаа тројца пациенти и беа оштетени неколку амбасадорски резиденции.
2000 – Последната донаторска конференција за Босна и Херцеговина, одржана во седиштето на ЕУ во Брисел, собра 850 милиони американски долари. Вкупно 5,1 милијарди долари се собрани за реконструкција во поранешната југословенска република по тригодишната војна (1992-1995).
2000.- Тајван го инаугурира претседателот Чен Шуи-биан, првпат во кинеската историја демократски избран опозициски лидер да положи заклетва како шеф на државата.
2002 – Источен Тимор прогласи независност по повеќе од четири и пол века странска доминација и 32 месеци администрација на ОН.
2003.- Поранешниот пилот на Југословенската народна армија (ЈНА) Емир Шишиќ беше осуден на доживотен затвор во Рим за убиство на пет дипломати, од кои четворица Италијанци, за соборување на авион на Европската унија во Хрватска во 1992 година. Казната беше преиначена во 15 години затвор, а со одлука на италијанските власти во 2006 година беше префрлен во Србија на продолжување на издржувањето на казната, каде две години подоцна доби условно ослободување.
2005.- Умре францускиот филозоф Пол Рикер, хуманист и автор на околу 30 книги, меѓу кои и „Правилото на метафората“. Рикер беше најпознат по својата работа на полето на феноменологијата.
2010 – Пет слики вредни околу 100 милиони евра беа украдени од Музејот на модерна уметност во Париз: „Грашок со грашок“ на Пабло Пикасо, „Пасторал“ на Анри Матис, „Маслиновата стебло кај Естак“ на Жорж Брак, „Жена со обожавател“ на Амадео Модиљани. “ и „Мртва природа со свеќник“ од Фернанд Леже. Ова е втора по големина кражба на уметнички дела, а неславниот рекорд го држат крадците кои го опустошија музејот Изабела Стјуарт Гарднер во Бостон.
2012 – Умре Јуџин Поли, пронаоѓачот на далечинскиот управувач за безжичен телевизор.
2012.- Претседателскиот кандидат на Српската напредна партија Томислав Николиќ прогласи победа на претседателските избори. Поранешниот претседател на Србија Борис Тадиќ го призна поразот и му честиташе на Николиќ за победата.
2015 – Петте најголеми банки во светот, JPMorgan Chase, Citigroup, Barclays, RBS и UBS – се изјаснија за виновни по кривичните тужби во САД за манипулирање со девизниот курс на доларот и еврото. Првите четири банки се казнети со вкупно 5,7 милијарди долари, додека швајцарската банка „УБС“ доби имунитет поради соработка со истражителите.
2017 година – Хасан Рохани победи во првиот круг од претседателските избори во Иран. Рохани беше реизбран за нов четиригодишен претседателски мандат, што се смета за поддршка за неговата политика за отворање на земјата кон светот и реформите.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (29 август)

На денешен ден 29 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот.
1189 – Дубровник склучил договор со босанскиот бан Кулин, со кој жителите на Дубровник добиле слобода да тргуваат во Босна без ограничувања или давачки. Договорот е еден од најстарите зачувани документи во регионот.
1521 – Турците, под команда на султанот Сулејман II Величествениот, го освоиле Белград и го прогласиле за седиште на Смедеревскиот санџак.
1526 – Во Мохачката битка, турската војска предводена од Сулејман II Величествениот ги победила трупите на унгарскиот крал Лудвиг II, кој загинал при повлекувањето.
1619 – Роден е Жан Батист Колбер, француски државник и министер за финансии на Луј XIV.
1632 – Роден е Џон Лок, англиски филозоф, основач на емпиризмот и либералната филозофија.
1756 – Прускиот крал Фридрих II ја започнал Седумгодишната војна со напад врз Саксонија.
1820 – Во Порто, Португалија, започнала граѓанска револуција, со која кралот Жоао VI бил принуден да донесе либерален устав.
1825 – Португалија ја признала независноста на Бразил под водство на царот Педро I.
1842 – Завршила Првата опиумска војна со Нанкинскиот договор, со кој Кина морала да отвори пристаништа и да го предаде Хонг Конг на Британија.
1944 – Кралот Петар II Караѓорѓевиќ, со декрет, ја отстранил командата на генерал Дража Михајловиќ и ја ставил југословенската армија под команда на Јосип Броз Тито.
1945 – Американските трупи под команда на генерал Џорџ Маршал започнале со искрцување во Јапонија.
1949 – СССР тајно ја детонирал својата прва атомска бомба.
1960 – Јорданскиот премиер Хаза ал-Маџали бил убиен во експлозија на бомба.
1965 – Американскиот вселенски брод „Џемини V“ се вратил на Земјата по рекордни осум дена во орбитата.
1975 – Починал ирскиот државник Емон де Валера, еден од водачите на Шин Фејн.
1978 – Хуа Куо-фенг, претседател на КПК, ги посетил Романија, Југославија и Иран, што означило крај на кинеската изолација.
1991 – Советскиот парламент ја суспендирал Комунистичката партија и ги замрзнал нејзините сметки.
1995 – Милошевиќ бил овластен да преговара во име на заедничката делегација на СР Југославија и Република Српска во мировниот процес за Босна.
1996 – Руски авион Туполев 154 се урнал во Норвешка, загинале 141 лице.
1997 – Убиени биле 300 луѓе во алжирско село, едно од најлошите масакри од страна на исламисти во земјата.
1999 – Во Источен Тимор, 99% од гласачите се изјасниле за независност од Индонезија.
2001 – Врховниот суд на САД осудил тројца раководители на компанија за нелегална продажба на опрема што може да се користи за нуклеарно оружје.
2003 – Автомобил-бомба во Наџаф уби најмалку 80 луѓе, вклучувајќи го и ајатолахот Мохамед Бакир ал-Хаким.
2005 – Ураганот Катрина ја погодил јужна САД, загинале околу 1.330 луѓе, најмногу во Њу Орлеанс.
2008 – Грузија ги прекинала дипломатските односи со Русија поради признавањето на Јужна Осетија и Абхазија.
2010 – Еруптирал вулканот Синабунг на Суматра, прва ерупција по 400 години, со масовна евакуација.
2015 – Унгарија поставила бодликава жица на границата со Србија за да го спречи приливот на бегалци.
2019 – Починал српскиот сликар и академик Владимир Величковиќ.
-
Кичево23 часа
Апел за изгубено лице од Кичево, доколку имате било какво инфо известете
-
Кичево19 часа
Кичево на нозе: Да помогнеме во потрагата утре во с.Белица кичевско за исчезнатата баба Велјанка
-
Кичево3 часа
Среќен крај, баба Велјанка е пронајдена жива и здрава
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (7 септември)
-
Хороскоп16 часа
Хороскоп за понеделник (8 септември)
-
Кичево1 ден
Започнува „Наше театарче“ на „Intellect Education“ место каде најмилите ќе го развијат својот талент, ќе ја откријат својата креативност и ќе блеснат на сцената!
-
Спорт19 минути
(ФОТО) На пауза во Кичево, полека финишира 34-то издание на мото-рели „Независност Македонија 2025“
-
Македонија5 часа
Среќен роденден Татковино! „Нека ни е честит 8-ми септември, 34 години самостојна и независна Република Македонија!“