Следете не

На денешен ден

21 септември – На денешен ден

Објавено пред

на

19 п.н.е. – Почина Публиј Вергилиус Марон (Публиус Вергилиус Маро), познат поет на царскиот Рим, автор на националниот херојски еп „Енеида“. Тој се смета за најголем поет на антиката и модел на латино и западноевропско творештво. Данте го однел како водич низ подземјето („Пеколот“) во Божествената комедија („Георгике“, „Бучолике“, „Еклогови“).

1327 – Англискиот крал Едвард II (Едвард) е убиен во замокот Беркли. Се верува дека злосторството го извршиле кралицата Изабела (Изабела) и нејзиниот љубовник Роџер де Мортимер (Роџер), кој тогаш владеел во име на престолонаследникот Едвард Трети.

1452.- Роден е италијанскиот верски и политички реформатор Џироламо Савонарола (Џироламо), доминикански монах кој бил запален како еретик поради конфликт со папата Александар VI во 1498 година. Неговиот лик инспирирал многу литературни дела и контроверзни дискусии – тој се сметал за мрачен фанатик, претходник на реформацијата, маченик и светец.

1792.- На првата јавна седница на Конвенцијата (револуционерен парламент), монархијата во Франција била укината.

1832.- Умре шкотскиот писател Волтер Скот, автор на историските романи „Роб Рој“, „Ајванхо“, „Вејверли“… Собрал и народни песни и пишувал епови од историјата на Шкотска. Ја објави и нашата народна песна „Хасанагиница“ во превод на англиски јазик. Тој имаше значително влијание врз европскиот роман.

1846.- Роден е српскиот политичар и писател Светозар Марковиќ, основач на социјалистичкото движење во Србија и прв теоретичар на реализмот во српската литература. Го издава првиот социјалистички весник во Србија „Раденик“ (1871). Неговите идеи имале големо влијание врз развојот на социјалистичката идеологија и политика во Србија и на Балканот („Србија на исток“, „Принципи на националната економија“, „Пеење и размислување“).

1860.- Умре германскиот филозоф Артур Шопенхауер. Неговата длабоко песимистичка филозофија беше прифатена од генерацијата разочарана од неуспехот на националните движења во 1848 година во Европа, а во филозофијата и литературата се одрази во делата на Фридрих Ниче и Томас Ман („Светот како волја и претстава“, „ Парега и Паралипомена“).

1866.- Роден е англискиот писател Херберт Џорџ Велс (Џорџ Велс), кој ја основа научната фантастика со својот прв роман „Временската машина“ („Невидлив човек“, „Војна на световите“).

1938.- Владата на Чехословачка го прифати британско-францускиот план за отстапување на Судетската област на нацистичка Германија.

1939.- Романски фашисти, припадници на „Железната гарда“, го убиле премиерот на Романија, Арманд Калинеску.

1949.- Во Кина беше формирана централна народна влада на чело со Мао Це Тунг, кој на 1 октомври ја прогласи Народна Република Кина.

1956.- Никарагванскиот диктатор Анастацио Сомоза беше смртно ранет во обид за атентат. Починал осум дена подоцна, а го наследил неговиот син Луис.

1957.- Умрел норвешкиот крал Хакон VII (Хаакон), кој владеел од 1905 година, кога по распуштањето на норвешко-шведскиот сојуз, норвешкиот парламент го избрал за крал. Во Првата светска војна ја задржал неутралноста на Норвешка, а кога Германците ја окупирале Норвешка во Втората светска војна, тој побегнал во Лондон и формирал бегалска влада. Него го наследи неговиот син Олаф В.

1964.- Малта стана независна по 164 години британско владеење.

1972.- Претседателот на Филипините Фердинанд Маркос (Маркос) воведе вонредна состојба во земјата и затвори илјадници противници на неговиот режим. Маркос остана на власт до 1986 година.

1973.- Југославија ги прекина дипломатските односи со Чиле, десет дена по државниот удар на генералот Аугусто Пиноче, во кој беше убиен претседателот Салвадор Аљенде.

1974.- Умре американскиот филмски актер Волтер Бренан, првиот актер кој освоил три Оскари и познат пред се по бројните епизодни улоги во вестерн филмовите („Драга моја Клементина“, „Црвена река“, „Рио Браво“).

1992.- Мексико и Ватикан воспоставија целосни дипломатски односи по пауза од 130 години.

1993.- Претседателот на Русија, Борис Елцин, го распушти парламентот под обвинение дека членовите на парламентот ги блокираат уставните реформи и изборите. Пратениците на бунтовниците се забарикадираа во зградата на парламентот, од каде беа протерани со помош на армијата на 4 октомври.

1996.- По анонимна пријава, во авионот на колумбискиот претседател Ернесто Самперо, кој бил подготвен да лета за САД, на аеродромот во Богота биле пронајдени околу четири килограми хероин. Претседателот е осомничен за врски со нарко-мафијата, додека неговата влада објави дека се работи за местенка.

1999.- Во земјотрес во Тајван загинаа 2.100 луѓе, а околу 8.700 беа повредени.

2000 – Руската влада одлучи да го замрзне договорот со Иран за продажба на ласерска технологија, откако САД изразија загриженост за можноста за нејзина употреба во развојот на нуклеарно оружје.

2003 – По 14 години набљудување на планетата Јупитер и нејзините сателити, НАСА го уништи бродот за набљудување Галилео.

2008.- Социјалдемократската партија и нејзините коалициски партнери Уистину (Зарес) и Либерално-демократската партија го освоија мнозинството на парламентарните избори во Словенија, кои добија нова влада на чело со Борут Пахор.

2012 – Норвешкиот премиер Јенс Столтенберг ја реконструираше својата влада на левиот центар, пет министри ги сменија ресорите или ги загубија министерските позиции, една година пред парламентарните избори.

2014 – Светот испуштил многу повеќе јаглерод диоксид во атмосферата во 2013 година од кога било досега, а Кина, САД и Индија се трите најголеми загадувачи, се вели во извештајот пред самитот на ОН за климата.

2014 – Премиерот на Јемен, Мохамед Салем Басиндва, поднесе оставка како резултат на неколкудневното насилство во кое 140 луѓе загинаа во главниот град на земјата, Сана, а стотици други ги напуштија своите домови.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хроника2 часа

По долга и тешка болест почина познатиот пејач – Халид Бешлиќ

Познатиот пејач Халид Бешлиќ почина во Клиничкиот центар на Универзитетот во Сараево, по подолга и тешка болест поради која беше...

Технологија5 часа

„Snapdragon X2 Elite Extreme“ новото „чудовиште“ од процесор на „Qualcomm“ за најмоќните лаптопи и премиум мобилни телефони

Qualcomm ги претстави најновите членови на својата серија Snapdragon X процесори за лаптопи, паралелно со новиот систем-на-чип за премиум мобилни...

Македонија7 часа

Целосно затворен патен правец Велес-Тетово помеѓу Волково и Кондово, истиот ќе се одвива двонасочно поради градежни работи

Сообраќајот на патниот правец Велес-Тетово и обратно помеѓу клучките Волково и Кондово е целосно затворен поради изведба на градежни работи и истиот...

Хороскоп17 часа

Хороскоп за вторник (7 октомври)

ОВЕН Слободно ризикувајте и дозволете му на личноста на која постојано размислувате како се чувствувате и кои се вашите намери....

Македонија23 часа

Од вечерва горивата со намалена цена за литар

Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1), се намалуваат...

Хроника1 ден

Вчера утро на магистралниот пат Кичево-Охрид се случила трагична сообраќајка каде животот го загуби младо момче од кичевско

На 05.10.2025 околу 06:30 часот во ОВР Кичево е пријавено дека на магистралниот пат Кичево-Охрид, над с.Попоец, се случила сообраќајна...

Кичево1 ден

Денес се одбележува 82 години од најкрвавата битка кај с.Кленоец кичевско, додека на денешен ден загинал и Јосиф Јосифовски-Свештарот

Денес се одбележува 82 годишнина од една од најкрвавите битки во Втората светска војна што се одиграла во Македонија, наречена...

Хороскоп2 дена

Хороскоп за понеделник (6 октомври)

ОВЕН Брзиот раст што му се случува на Овенот во последно време, овој викенд може да биде малку премногу за...

Временска прогноза2 дена

Од утре повторно дождливо време, додека на планините и планинските превои не е изклучена можноста за нов снег

Под влијание на нов поголем влажен бран од запад и од северозапад од ноќва кон утрешниот ден (понеделник 6 октомври)...

Хороскоп3 дена

Хороскоп за недела (5 октомври)

ОВЕН Ќе бидете склони да се заљубите оваа недела. Важно е да ја оставите гордоста настрана и да и приоѓате...

НАЈЧИТАНИ