На денешен ден
25 септември – На денешен ден
1345 година – После три години неуспешни обиди, српскиот император Дусан го освои Сер, кој ги водеше патиштата што доведоа до полуостровот Траки и Ка, Халкидики, каде се наоѓа Свети Гора.
1493 година – Кристофор Колумбо (Кристофоро Коломбо) исплови од пристаништето Кадис на уште едно патување во Новиот свет, кое откри 1492 година.
1513 година – Шпанскиот истражувач Васко Нерс де Балбоа (Васко, Нунез) ја премина памаската земја и како прв европски видео тивок океан.
1555 – Религиозниот мир на Аугсбург беше завршен помеѓу германскиот крал на Фердинанд и Лутеранските кнезови, кои ги изедначија правата на лутеранските (протестантските) и римокатолиците. Законот за слобода на религијата беше донесен на принципот „Куиус Регио, Илиус религио“ (чија земја е верата).
1744 година-Роден е кралот на Фридрих Вилхелм Втори, кој е роден против Француската Република (1792-95) за време на правилото (1792-95), а во втората и третата дивизија на Полска (1793, 1795) беше анексиран со анексиран од Големите делови од таа состојба.
1823 година – Српскиот писател и јазичен реформатор Вук Стефановиќ Караџиќ беше награден со почесен докторат на универзитетот во eniени.
1849 г. Тој состави повеќе од 150 валцеви (најпознатите „звуци на Рајна“) Кадрил, маршеви („Ратецки-март) и полица.
1866 година – роден е американски биолог Томас Хант Морган, основач на генетика, добитник на Нобелова награда во 1933 година за откривање на функциите на хромозомите во преносот на наследните својства.
1896 година – Алесандро Пертини, претседател на Италија (1978-1985), најпопуларен италијански политичар по Втората светска војна. Членот на италијанската социјалистичка партија стана во 1918 година, тој помина во фашистички затвори, во Втората светска војна, учествуваше во постапката, а потоа пратеникот и сенаторот.
1897 година – Американскиот писател Вилијам Фокнер, добитник на Нобеловата награда за литература во 1949 година, која во Дела го сметаше злото („бучава“, „светлина во август“, „Авесаломе, Авесаломе!“)
1897 година – Роден е писателот Александар Вучо, еден од основачите на надреалистичкото движење во Србија меѓу двете светски војни, креатор на модерната поезија за деца. Неговата песна „Подвигот на семејството на петте Петлиќ се смета за најважниот дел од српската детска поезија по Јован Јовановиќ Змаја. Тој исто така напиша филмски сценарија и се занимаваше со филмска критика.
1906 година – Роден е рускиот композитор Дмитриј Шостакович, кој беше прв меѓу музичките уметници на Советска Русија се здоби со меѓународна слава. Тој успешно ја спои руската традиција и модерната западноевропска музика и разви свој музички израз. Тој напиша монументална „Петта симфонија“ и во најтешките денови на блокадата на Ленинград во втората светска војна „Седма (Ленинград) Симфонија“.
1932 година – Шпанската провинција Каталонија доби автономија – правото на знамето, локалното собрание и јазик. Автономијата беше укината во 1939 година кога дојде на власт диктаторот, генерал Франко.
1943 година – Советската црвена армија го објави Смоленск во Втората светска војна, едно од последните значајни упоришта на германските нацистички сили на територијата на СССР.
1956 година – Првиот трансатлантски телефонски кабел беше објавен, помеѓу ОБЕН во Шкотска и fуфаундленд во Канада.
1959 година – Разочаран од владината политика, еден будистички монах изведен во колумбо убиството на премиерот Цејлон (Шри Ланка) Соломон Бандаранаика, кој почина следниот ден.
1962 година – Сони Листон (Сони) стана шампион во боксот во тешка категорија во светот кога го познаваше Флојд Патерсон во Чикаго во првото коло.
1963 година – Армијата ја вклучи либералната влада на Хуан Бош Гавиња во Доминиканската Република (Хуан Бос Гавино) и го суспендираше Уставот.
1970 година – Почина германскиот писател Ерих Марија (Ерих Марија Ремарк) кој го прослави антимилитарниот роман „На Запад ништо ново“. Неговите романи беа забранети во нацистичка Германија, а тој беше принуден да емигрира и од 1947 година беше американски државјанин („Триумфална порта“, „Црн Обелиск).
1973 година – Три члена на екипажот на првата американска вселенска станица „Skajlab 2“ спроведена за 59 дена во орбитата низ целата земја што се спуштија во Пацификот.
1990 година – Советот за безбедност на ООН забрани летови над Ирак и го окупира Кувајт.
1991 година – Советот за безбедност на ООН донесе резолуција за ембаргото за оружјето на Југославија и ги повика лидерите на Југословенците да престанат со конфликтите.
1992 година – Москва и Вашингтон го отфрлија еден од последните остатоци од „Студената војна“, дозволувајќи им на бесплатното патување на руските и американските новинари и деловни луѓе кои работат во Русија, т.е. во Соединетите држави.
1994 година – Швајцарските офицери го прифатија планот на владата за усвојување на законот против расизмот.
1997 година – Британскиот суперсоничен автомобил го постави новиот светски рекорд во Невада, постигнувајќи брзина од 1.142 километри.
2001 година – Поранешниот командант на армијата на БиХ и министерот за бегалци и социјална работа во Владата на Федерацијата на Бих Сефер Халиловиќ доброволно се предаде на Меѓународниот трибунал за воени злосторства во Хаг. Халиловиќ беше обвинет за злосторства извршени во селата Гравица и Уздол, извршени во септември 1993 година, кога беа убиени 60 цивили, босанските Хрвати.
2011 година – Почина Вангари Мута Матаи, кениски активист за заштита на животната средина, прв добитник на Африкан на Нобеловата награда за мир.
2012 година – Американска компанија Tesla Motors Inc. Таа претстави соларни ќелии да наплаќаат електрични возила. Клетките беа поставени на шест места на автопатот во Калифорнија, што овозможува подолго патување до овие возила.
2016 година – јорданскиот новинар и писател Нахд Хатар беше убиен пред судот во Аман во кој му беше суден за објавување на карикатурата што се смета за навредлива за исламот.
2017 година – Се одржа референдум за независноста на Курдистан од Ирак на кој над 72 % од Курдистанците, од кои повеќе од 92 проценти гласаа за независност.
2019 година – Поради промената на климата, океаните се повеќе се загреваат, тие го губат кислородот побрзо темпо и се топи сè повеќе мраз и снег. Промените се закана за целиот регион, поради што треба да се намали емисијата на јаглерод диоксид, ги предупреди експертите за клима на ООН.
2020 година – Почина директорот Горан Паскалјевиќ, еден од најважните претставници на т.н. „Прага училиште“ (ФАМ). Тој сними повеќе од 30 играни и документарни филмови („Гардијан на плажата во зимскиот период“, „Специјален третман“, „Измамно лето ’68“, „Буре Барут“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Хороскоп2 денаХороскоп за вторник (9 декември)
-
Кичево1 денНоќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри
-
Хороскоп18 часаХороскоп за среда (10 декември)
-
Кичево1 денКнежинскиот манастир денес го слави својот патрон „Св. Ѓорѓија – Победоносец“, за многу години „Св. Ѓорѓија“, Христовиот војник, заштитник на сиромашните
-
Временска прогноза1 денЗа вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември
-
Македонија2 денаЖена од охридското с.Лескоец удрила во полициско „јети“ на охридската полиција, за среќа учесниците поминале со телесни повреди
-
Македонија1 денНово намалување на дизелот од ноќеска, бензините остануваат непроменети
-
Свет2 денаТлото на Јапонија не престанува да се тресе, регистриран нов силен земјотрес од 6,3 степени според Рихтер, првиот беше со јачина од 7,6 степени
