На денешен ден
26 август – На денешен ден

346 – Во битката кај Креси во Стогодишната војна, англиската војска под водство на Едвард III (Едвард) го победила значително супериорниот француски тежок оклоп на кралот Филип VI (Филип). Во таа битка Англичаните за прв пат употребиле само пешадија и огромни лакови, наречени „longbows“, кои гаѓале стрели на исклучително голема далечина.
1541.- Турскиот султан Сулејман II ја освоил Буда и ја анектирал Унгарија, која тогаш била турска провинција Буда Пашалук до 1686 година.
1676.- Роден е англискиот државник Роберт Волпол (Волпол), првиот британски премиер (1721-42) во современа смисла. Со политиката на избегнување војни и одржување на добри меѓудржавни односи, тој ја зајакна прекуокеанската трговија и финансиската положба на Велика Британија.
1740 – Роден е францускиот пронаоѓач Жозеф Мишел Монголфие (Жозеф Мишел Монголфие), кој со својот брат Жак Етјен (Жак Етјен) го конструирал првиот воздушен балон исполнет со загреан воздух во 1783 година.
1743.- Роден е францускиот хемичар Антоан Лавоазие, основач на модерната хемија. Тој го формулирал законот за неуништливоста на материјата и го открил процесот на оксидација. Осомничен дека е монархист, тој бил погубен на гилотина во мај 1794 година за време на Француската револуција.
1839.- Основана е Првата белградска гимназија низ која поминале многу истакнати личности од српската историја, наука, уметност и култура, меѓу кои Петар Караѓорѓевиќ, Живојин Мишиќ, Степа Степановиќ, Јован Цвијиќ, Михајло Петровиќ Ала, Јован Скерлиќ.
1883.- На истоимениот индонезиски остров меѓу Јава и Суматра започна ерупцијата на вулканот Кракатау, при што две третини од островот летаа во воздух во текот на два дена, а 36.000 луѓе загинаа во огромни бранови на Запад. Јава.
1896.- Ерменските револуционери ја нападнаа Отоманската банка во Константинопол, што доведе до тридневни судири со властите во кои загинаа 6.000 Ерменци. Во потиснувањето на ерменските аспирации за ослободување во текот на 1895-1896 година. Турските власти убија околу 100.000 Ерменци.
1899.- Роден е српскиот поет Радојко Јовановиќ, познат како Раде Драинац, боем и бунтовник („Сино смеење“, „Еротикон“, „Лирски минијатури“, „Здивот на земјата“).
1906.- Роден е американскиот виролог, по потекло полски Евреин, Алберт Брус Сабин, пронаоѓач на вакцината против полиомиелитис (1955).
1910.- Умре американскиот филозоф и психолог Вилијам Џејмс, творец на персоналистичката верзија на прагматизмот и еден од основачите на американската научна психологија.
1914 – Започна битката кај Тананеберг во Првата светска војна, во која Германците речиси ја уништија Втората руска армија во текот на четири дена. Загинаа повеќе од 30.000 руски војници.
1920.- Ратификуван е 19-тиот амандман на Уставот на САД, со кој на жените им се дава право на глас.
1939.- Југословенскиот премиер Драгиша Цветковиќ и лидерот на Хрватската селанска партија Влатко Мачек потпишале договор за основање на Бановина Хрватска, а водачот на ХСС станал потпретседател на југословенската влада.
1944.- Бугарија, која беше на страната на силите на оската во Втората светска војна, објави дека се повлекува од војната и побара примирје од сојузниците.
1945.- Во Белград се одржа третото заседание на Антифашистичкиот совет за народно ослободување (АВНОЈ), на кое името на Советот беше сменето во Привремено народно собрание. Беше донесена и резолуција за територијалните права на Југославија на регионите кои беа припоени кон Италија по Првата светска војна.
1972.- Во Минхен беа отворени 20. Олимписки игри, запаметени по нападот на членовите на терористичката палестинска организација „Црн септември“ врз Олимпиското село и убиството на 11 израелски спортисти.
1974.- Умре американскиот пилот Чарлс Линдберг, кој во 1927 година прв сам го прелета Атлантскиот Океан.
1990.- 180 рудари загинаа во експлозијата во јамата „Добрња-југ“ на рудникот Крека во Тузла, која ја предизвика најголемата катастрофа во југословенското рударство до тој момент.
1991.- Во Вуковар започнаа борбите меѓу хрватските сили и Југословенската народна армија. По тримесечни борби, единиците на ЈНА на 18 ноември влегоа во целосно уништениот град.
1993.- Рускиот претседател Борис Николаевич Елцин ја осуди инвазијата на Чехословачка од страна на војските на Варшавскиот пакт во 1968 година и потпиша договор за пријателство со Чешката Република.
1996.- Јужнокорејскиот суд го осуди на смрт поранешниот претседател на Јужна Кореја, Чун Доо Хван, под обвинение дека извршил воен удар во 1979 година, а неговиот наследник Ро Тае Ву го осуди на 22,5 години затвор за поддршка на пучистите. .
1997.- Фредерик Вилем де Клерк (Вилем), последниот бел претседател на Јужна Африка, поднесе оставка како шеф на опозициската Национална партија и се повлече од политичкиот живот.
2000.- Новиот сомалиски парламент во егзил, по девет години анархија во таа земја, го избра политичкиот ветеран Абдикасим Салад Хасан за претседател.
2001.- На првиот ден од операцијата за собирање оружје од албанските бунтовници во Македонија, која траеше околу еден месец под името „Суштинска жетва“, етничките Албанци предале многу митралези, рачни минофрлачи и друго тешко вооружување. .
2002.- За прв пат во историјата на Нов Зеланд, Ашраф Чудари, муслиман, е избран за претседател на парламентот. Тој се заколна на својот личен Куран.
2003.- На претседателските избори во Руанда, први по геноцидот во 1994 година, победи претседателот Пол (Пол) Кагаме.
2005.- Поранешниот водач на бунтовниците Хуту, Пјер Нкурунзиза, стана претседател на Бурунди, ветувајќи дека ќе го почитува мировниот договор што го донесе на власт, ставајќи крај на 12-годишната граѓанска војна во која загинаа 300.000 луѓе.
2008.- Русија ја призна независноста на бунтовничките грузиски провинции Јужна Осетија и Абхазија.
2011.- Во пожарот што избувна по нападот на казино во Монтереј, на северот на Мексико, загинаа 53 лица. Мексиканскиот претседател Фелипе Калдерон (Калдерон) прогласи тридневна жалост и понуди награда од 2,4 милиони долари за откривање на одговорните за нападот.
2011.- Во експлозија на автомобил-бомба пред седиштето на ОН во главниот град на Нигерија, Абуџа, загинаа 18 лица, а едното крило на зградата беше срамнето со земја.
2012.- Територијата на Србија беше зафатена од серија пожари, од кои седум избувнаа во планинските области, на Сувобор, Тара, Златибор, Црни Врх, Вршка Чука и во подножјето на Копаоник. Најкритично беше на Тара, каде се запалија над 300 хектари зимзелена шума.
2018 – Почина американскиот театарски писател Нил Сајмон (Нил Сајмон), чии комедии доминираа на Бродвеј со децении („Чудниот пар“, „Боси во паркот“ и „Спомени на Брајтон Бич“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт14 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп11 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин23 часа
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин23 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Временска прогноза38 минути
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно