Следете не

На денешен ден

28 февруари – На денешен ден

Објавено пред

на

1525.- Шпанскиот освојувач Хернан Кортез го погубил последниот цар на Ацтеките, Куаухтемок.

1825.- Русија и Велика Британија потпишаа договор со кој се определуваа границата на Алјаска и Канада, територии кои тогаш беа во посед на Русите и Британците.

1832.- Во Белград е основана Националната библиотека на Србија како составен дел на Државната печатница. Библиотеката тогаш била под Министерството за образование, а од 1871 година е самостојна институција. Одлуката за основање ја донел кнезот Милош Обреновиќ.

1844.- За време на презентацијата на новата фрегата „Принстон“, која ја организираше американската морнарица на реката Потомак, еден од топовите експлодира на бродот, при што загинаа државниот секретар, секретарот на морнарицата и неколку други службеници на американската влада.

1862.- Во Србија бил донесен првиот закон за правната професија.

1869.- Умре францускиот писател и дипломат Алфонс де Ламартин (Алфонс, Ламартин), еден од најголемите лиричари на романтизмот. Неговата прва книга „Поетски медитации“ (1820) му донесе слава, а потоа и најважната збирка „Поетски и религиозни хармонии“ со познатата „Химна на ноќта“ во превод на Његош. Во прозното дело „Патот кон исток“ со симпатии ја опиша Србија и нејзината борба за слобода.

1916.- Завршен е трансферот на најголемиот дел од српската војска од околу 140.000 војници од окупирана Србија во Првата светска војна на островот Крф. Закрепната во следните месеци, реорганизирана и вооружена, српската војска се вратила во битката на Солунскиот фронт во летото истата година. За време на повлекувањето низ Албанија од декември 1915 година, повеќе од 200.000 војници и цивили умреле од глад, исцрпеност и зима.

1922.- Велика Британија официјално ја прогласи независноста на Египет, но ја задржа контролата над Суецкиот канал и одбранбените работи на земјата.

1931.- Членот на Долниот дом на британскиот парламент Освалд Мозли ја основал „Новата партија“, која една година подоцна станала Британска унија на фашисти.

1933.- Ден по палењето на Рајхстагот, Хитлер го убедил германскиот претседател Пол фон Хинденбург да го потпише Законот за одбрана на народот и државата, со кој се укинале личните слободи, слободата на говорот и печатот и правото на собирање. Во следните неколку дена беа уапсени повеќе од четири илјади комунисти.

1941.- Во егзил умре поранешниот шпански крал Алфонсо XIII. Одбивајќи да абдицира во 1931 година, кога републиканците победија на шпанските избори, кралот беше принуден да ја напушти земјата.

1948.- Последните британски воени единици ја напуштија Индија. Во 1947 година, лабуристичката влада ја укина британската власт над Индија.

1953.- Во Анкара, Југославија, Грција и Турција потпишаа договор за политичка, економска и воена соработка, познат како Балкански сојуз.

1974.- САД и Египет ги вратија дипломатските односи по седумгодишна пауза.

1975.- Во најголемата несреќа на подземната железница во Велика Британија, 42 патници загинаа кога воз со полна брзина удри во оградата на станицата Мооргејт на лондонското метро.

1986.- Во центарот на Стокхолм е убиен шведскиот премиер и водач на Социјалдемократската партија Олоф Палме (Олоф). Еден од најпопуларните европски политичари во тоа време, тој беше убиен на улица додека со сопругата се враќаше дома од кино.

1991.- Заврши Заливската војна, водена 42 дена од страна на САД и нивните сојузници против Ирак. Ирачките сили беа принудени да го напуштат Кувајт, кој го окупираа на 1 август 1990 година.

1991.- Српскиот национален совет и Извршниот совет на ДЗР Краина одлучија ДЗР Краина да се отцепи од Република Хрватска и да остане во Југославија.

1993.- Американските воени транспортери ги фрлија првите товари со хуманитарна помош во храна и лекови над источна Босна, со што започна „Операцијата Падобран“ во Босна и Херцеговина разурната од војна.

1994.- Во зоната „забранети летови“ над Босна и Херцеговина западно од Бања Лука, два американски авиони Ф-16 соборија четири српски авиони од типот „Галеб“.

1997.- Во Иран, земјотрес уништи повеќе од 20 села, а загинаа околу 1.000 луѓе.

1998.- По убиството на четворицата српски полицајци кај Глоговац и Србица, во областа Дреница на Косово, започнаа судири меѓу српските безбедносни сили и косовските Албанци, припадници на илегалната Ослободителна војска на Косово.

2004 – Африканските лидери се согласија на самит да формираат африкански мултинационални сили, кои ќе бидат способни да интервенираат низ Африка, со цел да се стави крај на граѓанските војни и да се спречи геноцид.

2008.- Министерството за правда на Србија испрати барање до Руската Федерација за екстрадиција на Марко Милошевиќ и Мирјана Марковиќ, синот и сопругата на Слободан Милошевиќ. Против нив во Србија беа покренати неколку истраги, меѓу кои и обвинението за шверц на тутун.

2009.- На 85-годишна возраст почина норвешкиот архитект Свере Фен, познат по комбинирањето на модерните форми и скандинавската традиција. Во 1997 година ја добива наградата Прикер за својата работа, една од најзначајните награди во областа на архитектурата.

2011. – Почина француската актерка Ен Жирардо, која се прослави со улогите во филмовите на познати режисери како Лусин Висконти (Роко и неговите браќа), Клод Лелуш, Марко Ферери и Андре Кајат. Добитничка е на неколку француски филмски награди, меѓу кои и три Цезари.

2011.- На 90-годишна возраст почина американската актерка Џејн Расел, секс симбол во средината на минатиот век. Таа постигна забележителни улоги во вестерн „Одметник“ и култниот филм на Хауард Хокс „Мажите претпочитаат русокоси“.

2012 – Новиот протокол за Конвенцијата за правата на детето беше потпишан од 20 земји, меѓу кои и Србија. Документот ги зајакнува протоколите за заштита на децата, за забрана на продажба и проституција на деца, детска порнографија, како и вмешаност на деца во вооружени конфликти.

2016 – 33 лица загинаа во две експлозии предизвикани од бомбаши самоубијци на пазар во Багдад (Ирак).

2021.- Сликата „Средба со задоволство“ на белгискиот надреалистички сликар Рене Магрит е продадена на аукција во Лондон за 22,4 милиони евра.

На денешен ден

На денешен ден – 1 март

Објавено пред

на

1562.- Католиците во Франција масакрираа над илјада Хугеноти (протестанти) за време на нивната молитва во Васи, што беше почеток на долготрајни борби и војни, познати како „Хугенотски војни“, кои со прекини ја распарчија Франција цели 36 години.

1767.- Шпанскиот крал Карлос III го протера од земјата римокатоличкиот езуитски ред.

1809.- Шведска, како прва земја во светот, воспостави омбудсман, заштитник на граѓаните, кој ја надгледува работата на административните органи и јавните служби, а беше именуван од парламентот. Првиот омбудсман беше Ларс Август Манерхајм.

1811.- Египетскиот владетел Мухамед Али (Мохамед) ги масакрирал водачите на Мамлуците, со што ставил крај на владеењето на Мамлуците во Египет. Мамелуците, потомци на воени затвореници кои персиските и египетските владетели ги регрутирале во своите војски, главно телохранители, го презеле Египет во 1250 година кога ја собориле династијата Ајбек.

1815 – Наполеон Бонапарта се вратил во Франција од островот Елба, каде што бил протеран по неговата абдикација во април 1814 година. Влегувајќи во Париз триумфално, тој ја презел власта во земјата, започнувајќи го периодот „Сто дена“, кој заврши со воен пораз кај Ватерло. По неговата втора абдикација, на 22 јуни, тој им се предал на Англичаните, кои го интернирале на островот Света Елена, каде што починал на 5 мај 1821 година.

1872.- Во планините Јелоустоун во САД е основан првиот национален парк во светот.

1878.- Втората српско-турска војна заврши, која на Србија и донесе територијална експанзија за четири окрузи и меѓународно признавање на Берлинскиот конгрес одржан во јуни истата година.

1891.- Роден е Станислав Винавер, еден од најзначајните протагонисти на современата српска литература по Првата светска војна. Автор е на Експресионистичкиот манифест и иницијатор на многу заеднички потфати на млади писатели, а бил и новинар, колумнист, полемичар и преведувач. Неговото најпопуларно дело се смета за „Pantologija novije srpske pelengirike“ (1922), во кое ја пародираше „Антологија на поновата српска лиричка поезија“ на Богдан Поповиќ.

1896.- Босите воини на абисинскиот император Менелик II ги поразиле италијанските трупи кај Адуа, по што Италија морала да ја признае независноста на Абисинија (Етиопија).

1919.- Во Белград се состана првиот југословенски парламент – Привремениот народен репрезентативен совет на Кралството Срби, Хрвати и Словенци, во кој беа вклучени 296 пратеници, именувани со владин декрет. Пратениците беа претежно од поранешните парламенти на југословенските земји, избрани пред Првата светска војна.

1932.- 20-месечниот син на американскиот пилот Чарлс Линдберг, првиот пилот кој го прелета Атлантикот во 1927 година, беше киднапиран. Законот за Линдберг, кој предвидува смртна казна за киднапирање во САД.

1941.- Бугарија се приклучи на Тројниот пакт во Втората светска војна и им дозволи на германските трупи да влезат во земјата.

1943.- Британските воздухопловни сили почнаа систематски да ги бомбардираат европските железнички системи на териториите контролирани од нацистичка Германија за време на Втората светска војна.

1954 – САД го извршија првото тестирање на хидрогенска бомба на островот Бикини во Пацификот.

1958.- Умре српскиот скулптор Тома Росандиќ, првиот ректор на Академијата за ликовни уметности во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите. Создаде голем број јавни споменици, меѓу кои и големата група „Свиреа врани и коњи“ пред југословенскиот парламент во Белград и скулптурата „Уморниот борец“ на Калемегдан.

1959.- Кипарскиот водач за независност од Велика Британија, архиепископот Макариос, се вратил на Кипар од Сејшелите, каде што бил протеран од Британците во 1956 година. Тој потоа посредуваше во преговорите во кои Велика Британија, Грција и Турција постигнаа договор за независност на Кипар на крајот на годината. Од 1960 година до неговата смрт во 1977 година, Макариос беше претседател на Република Кипар.

1966.- По три и пол месеци лет, советската автоматска станица „Венера III“ слета на Венера, првото вселенско летало кое пристигнало на друга планета.

1991.- На првите слободни избори во Албанија, албанската Партија на трудот (комунистите) освои 176 од 250 пратенички места и ја задржа власта, но лидерот на партијата Рамиз Алија (Алија) загуби во својата изборна единица.

1992.- На референдумот во Црна Гора, на кој излегоа 66,04 отсто од гласачите, 95,94 отсто гласаа за останување во Југославија. Референдумот го бојкотираа муслиманите, Албанците и некои опозициски партии. Во исто време, босанските Хрвати и муслиманите на референдум гласаа за независна Босна и Херцеговина.

1997.- Албанската влада и претседателот Сали Бериша поднесоа оставки под притисок на двомесечните немири предизвикани од падот на пирамидалните банки во кои десетици илјади Албанци ги загубија своите заштеди.

2003.- Во Пакистан беше уапсен Калид Шеик Мохамед, еден од осомничените за терористичките напади врз Соединетите држави на 11 септември 2001 година.

2010 – Словенечката национална авиокомпанија Адриа Ервејс повторно ги воспостави летовите на линијата Љубљана – Белград, по 18-годишен прекин.

2012.- Србија доби кандидатски статус за членство во Европската унија.

2014.- Рускиот парламент одобри употреба на воени сили на територијата на Украина, на барање на рускиот претседател Владимир Путин.

2017 – Пронајдени се фосили на некои од најраните живи организми, кои обезбедуваат „директни докази“ за живот на Земјата пред 3,8 до 4,3 милијарди години, кога нашата планета сè уште беше во фаза на развој.

2024 – Формиран е единствен пазар на труд на Отворен Балкан, чии членки се Србија, Албанија и Македонија. Тоа значи дека сите граѓани можат да се вработат во која било од земјите на иницијативата преку едноставни процедури.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден / 16 февруари

Објавено пред

на

1871.- Франција потпиша капитулација и чин на помирување со Прусија по губењето на војната. Мировниот договор, со кој Франција и го отстапи Алзас и голем дел од Лорен на Прусија, заедно со воената отштета од пет милијарди златни франци, беше потпишан во мај.

1873.- Шпанскиот крал Амадео II од Савој абдицирал поради внатрешни превирања и зајакнување на републиканското движење. Беше прогласена првата шпанска република, која беше соборена следната година кога војската ја врати на власт династијата Бурбон со кралот Алфонсо XII.

1877.- Родена е српската писателка Исидора Секулиќ, авторка на медитативната прозна книга „Шупаќани“, патописот „Писма из Норвеше“, раскази и есеистичка проза – дела кои ја вбројуваат меѓу најдобрите и најзначајните српски писателки на 20 век.

1907.- Умре Џосуе Кардучи, најголемиот италијански поет во првите децении по обединувањето на Италија, долгогодишен професор по италијанска литература на Универзитетот во Болоња. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1906 година („Јамбици и еподи“, „Нови рими“, „Варварски оди“).

1932.- Партијата Fianna Fáil (отцепено крило на Шин Фејн) победи на општите избори во Ирска, а нејзиниот водач Имон де Валера стана претседател на извршниот комитет на Ирската слободна држава.

1933.- Плашејќи се од германските закани, Чехословачка, Романија и Југославија, со склучувањето на пактот за Малата Антанта и создавањето на Советот на министри, го зајакнаа сојузот создаден во 1920 година против обидите за обновување на Хабсбурговците и ревизионистичките аспирации на Унгарија. Антантата престана да постои по германската окупација на Чехословачка во март 1939 година.

1936.- Народниот фронт, коалиција на социјалисти, комунисти, републиканци и други помали партии, победи на парламентарните избори во Шпанија. Владата ја формираше Мануел Азања, а демократскиот устав од 1931 година беше обновен обидот на војската во јули да ја собори републиканската влада ескалираше во граѓанска војна која заврши во 1939 година со воспоставување на диктатурата на генералот Франко.

1945.- Американските авиони започнаа масовно бомбардирање на Токио во Втората светска војна.

1959.- Водачот на герилците Фидел Кастро стана премиер на Куба, откако на 1 јануари 1959 година го собори диктаторот Фулгенсио Батиста.

1978.- Кина и Јапонија во Пекинг потпишаа трговски договор вреден 20 милијарди долари. Ова беше почеток на економското отворање на Кина кон светот.

1994 – Во земјотрес во планинска област на индонезискиот остров Суматра загинаа најмалку 200 луѓе.

1998.- Во падот на Ербас А-300 управуван од тајванската авиокомпанија Чајна ерлајнс во близина на аеродромот во Тајпеј загинаа 203 лица – сите патници и членови на екипажот, вклучително и гувернерот на тајванската централна банка, и седум лица на земја.

2000.- Русија ги обнови односите со НАТО, кои беа прекинати поради нападот на воената алијанса врз Сојузна Република Југославија во март 1999 година.

2001.- Во напад на вооружени Албанци на автобус кај Подуево, Косово, загинаа 10 Срби, а 43 лица беа повредени.

2002.- Умре Волтер Винтерботом, првиот менаџер на англиската фудбалска репрезентација, кој најдолго ја извршуваше функцијата (1947-1962).

2003 – 59 луѓе загинаа во најголемите снежни бури што го погодија источниот брег на Америка.

2008 – Европската унија одобри распоредување на околу 2.000 членови на ЕУЛЕКС на Косово со цел постепено преземање на овластувањата од УНМИК. Распоредувањето на мисијата на ЕУ започна на 9 декември 2008 година, врз основа на одлука на Советот за безбедност на ОН.

2016 – Почина Бутрос Бутрос Гали, египетски дипломат кој беше шести генерален секретар на ОН од 1992 до 1996 година, за време на распадот на поранешна Југославија.

2017 – Во самоубиствен бомбашки напад во храм во јужен Пакистан загинаа 70 луѓе; Во Багдад (Ирак), 55 лица загинаа кога автомобил-бомба експлодираше во претежно шиитската населба Баја.

2018 – Судот во Истанбул осуди на доживотен затвор шестмина новинари обвинети за вмешаност во обидот за државен удар во 2016 година Меѓу осудените беа Ахмет Алтан, поранешен главен уредник на весникот Тараф, неговиот брат, новинар и професор Мехмет Алтан и новинарката Назли Илиџак. Пресудата беше потврдена на почетокот на октомври истата година.

2024.- Алексеј Навални, опозиционер и главен противник на рускиот претседател Владимир Путин, умре во руски арктички затвор каде издржуваше 19-годишна затворска казна.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден, 11 февруари

Објавено пред

на

1868.- Почина францускиот физичар Жан Бернар Леон Фуко, кој заедно со Арман Физо ја мереше брзината на светлината. Тој ја докажал ротацијата на Земјата со експеримент со нишало (експериментот на Фуко), го измислил жироскопот и го усовршил телескопот.

1873.- Под притисок на републиканците, шпанскиот крал Амадео абдицирал и била прогласена првата шпанска република.

1879.- Почина францускиот сликар и скулптор Оноре Домие, најголемиот карикатурист во 19 век. Во 1832 година, тој помина шест месеци во затвор за карикатура на кралот Луј Филип.

1889.- Во Јапонија бил усвоен устав кој предвидувал дводомен парламент, но царот ја задржал извршната власт.

1919.- Фридрих Еберт бил избран за прв претседател на Германија, која станала република по Првата светска војна.

1929.- Лутеранскиот договор меѓу Италија и Светата столица ја создаде независната папска држава Ватикан. Ова го реши „римското прашање“ – спор меѓу италијанската држава и Светата столица што настана во 1870 година, откако Папските држави и градот Рим беа припоени кон Италија.

1945.- Во Јалта, Крим, заврши конференцијата на лидерите на трите големи сили на антихитлеровската коалиција. Американскиот претседател Рузвелт, водачот на СССР Сталин и британскиот премиер Черчил ги координираа воените планови за ставање крај на Втората светска војна, утврдија нови односи во Европа и се договорија за основање на Обединетите нации.

1967.- Умре црногорскиот сликар Мило Милуновиќ, еден од основачите и првите учители на Академијата за ликовни уметности во Белград (1937). По Втората светска војна го организира Уметничкото училиште во Цетиње. Бил член на Српската академија на науките и уметностите.

1970.- Јапонија стана четвртата земја во светот која лансираше вештачки сателит.

1971.- Претставници на 63 земји потпишаа договор со кој се забранува складирање на нуклеарно оружје на морското дно и океанското дно.

1975.- Маргарет Тачер е избрана за лидер на Конзервативната партија, првата жена што станала шеф на политичка партија во Велика Британија.

1990.- Водачот на Африканскиот национален конгрес (АНЦ) Нелсон Мандела беше ослободен по 27 години поминати во јужноафриканските затвори.

1993.- Умре српската писателка Десанка Максимовиќ, која придонесе за афирмација на женското книжевно творештво. Заедно со Исидора Секулиќ, таа важи за најзначајната српска писателка на 20 век („Зелениот витез“, „Барам помилување“, „Немам повеќе време“).

1994.- Пет американски космонаути (Чарлс Болден, Кенет Рајтер, Иан Дејвис, Чанг Дијаз Френклин, Роналд Сега) и еден Русин (Сергеј Крикалев) слетаа на Земјата со шатлот Дискавери, завршувајќи ја првата американско-руска мисија на вселенскиот шатл.

1997.- Под притисок на меѓународната јавност и тримесечни граѓански и студентски протести, српскиот претседател Слободан Милошевиќ преку посебен закон (lex specialis) ги призна резултатите од локалните избори на кои победи опозициската коалиција „Заједно“.

2000.- Во Париз умре Роже Вадим, француски режисер познат како голем заводник и „откривач на убави жени“. Најпознатите филмови што ги режираше и во кои глумеше неговите сопруги се: „И Бог ја создаде жената“ со Брижит Бардо, „Опасни врски“ со Анет Стројберг, „Пороците и доблестите“ со Катрин Денев. Вадим исто така беше во брак со Џејн Фонда, Кетрин Шнајдер и Мари-Кристин Баро.

2001.- Околу 7.500 луѓе демонстрираа во Германија против неонацистичкиот марш кој собра околу 250 поддржувачи.

2002.- Во Загреб умре кардиналот и поранешен загрепски архиепископ (1970-97) Фрањо Кухариќ.

2004 – Јужнокорејски и американски истражувачи објавија дека успешно клонирале човечки ембрион кој ќе се користи за медицински цели.

2008.- Умре американскиот актер Рој Шајдер, најпознат како Шериф Броди од филмот „Jaws“.

2011.- Египетскиот претседател Хосни Мубарак поднесе оставка под притисок на граѓаните. Речиси 900 луѓе загинаа во судирите меѓу властите и демонстрантите за време на деновите на протести. Мубарак беше на таа позиција од 1981 година.

2012.- Почина американската пејачка и актерка Витни Хјустон, најнаградуваната пејачка на сите времиња, со повеќе од 400 трофеи, вклучувајќи ги и највисоките музички награди, вклучувајќи шест Греми награди, две Еми и 30 Билборд награди.

2013 – Папата Бенедикт XVI поднесе оставка, оставајќи ја функцијата на 28 февруари 2013 година.

2014 – 100 луѓе загинаа кога алжирски воен авион Херкулес Ц130 се урна на истокот на земјата поради лоши временски услови.

2018 – Авион Антонов Ан-148 се урна во близина на Москва, при што загинаа сите 71 патник и членови на екипажот.

2018 – Емиратот Дубаи го отвори највисокиот хотел во светот, висок 356 метри. Хотелот Гевора на авенијата Шеик Зајед е еден метар повисок од највисокиот хотел на истата улица.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Магазин7 часа

Кина: Напредокот на кинеската апликација DeepSeek е пример за порастот на вештачката интелигенција во кинеските компании

Напредокот на кинеската апликација за вештачка интелигенција (ВИ) DeepSeek го одразува подемот на кинеските компании на терен, изјави денеска претставникот...

Магазин7 часа

Јапонци развија телевизор кој овозможува да вкусите храна

Како функционира Taste TV?. Уредот, наречен „Taste TV“, користи спрејови во комбинација со 10 различни вкусови за да ги создаде...

Магазин7 часа

Измамници таргетираат корисници на Netflix со фишинг напад

Експертите за безбедност предупредуваат дека измамници користат вештачка интелигенција за да создадат многу реалистични фишинг е-пораки, кои изгледаат како да...

Магазин7 часа

Instagram додава нови функции за DM

Instagram значително ја надградува функцијата за Директни пораки (DM) со нови можности, како закажано испраќање пораки, прикачување важни пораки и...

Магазин7 часа

Amazon ја исклучува својата апликација за Android

Amazon најави дека ќе ја исклучи својата Appstore апликација за Android на 20 август 2025 година. По овој датум, апликациите...

Магазин7 часа

Google Chrome додава Circle to Search за iPhone

Google воведува нови гестови за пребарување на iPhone, овозможувајќи им на корисниците да означат што било на својот екран за...

Магазин7 часа

Откриен новиот Apple iPhone 17 Air – најтенкиот iPhone досега

Apple оваа година подготвува iPhone 17 Air, ултра тенок модел кој ќе биде потенок од сите претходни iPhone уреди. Колку...

Магазин7 часа

Тим Кук навестува нов MacBook за оваа недела

Потврдени се претходните гласини дека новиот MacBook ќе биде претставен во март. Тим Кук, извршен директор на Apple, објави видео...

Македонија9 часа

МВР: Граѓаните да не наседнуваат на измами

Во изминатиот период во Министерството за внатрешни работи од страна на граѓаните пријавени се повеќе кривични дела „измама“, кои се...

Хороскоп19 часа

Хороскоп за вторник (4 март)

Овен Се занимавате со ситници кои не ви одат од рака. Морате да се подготвите за посилно  темпо на работа,...

НАЈЧИТАНИ