На денешен ден
(28 јануари) – Светот на денешен ден

814 – Чарлс I Велики, крал на Франките од 768 година и римско-германски император од 800 година, умрел кога бил крунисан од папата Лав III. Тој значително го проширил кралството и станал господар на речиси цела Западна и Централна Европа. Тој вовел систем на кралски вазали на кои им доделил наследни имоти (феуди) и на тој начин создал владејачка класа на големи земјопоседници.
1547.- Умрел англискиот крал Хенри VIII (Хенри), кој по доаѓањето на тронот во 1509 година ја проширил својата моќ во Велс, Шкотска и Ирска и со изградба на силна флота ги поставил темелите на идната поморска моќ. Се оженил шест пати, а по конфликтот со папата, кој одбил да му го поништи првиот брак, му ја одзел власта на папата над црквата во Англија, се прогласил за врховен поглавар на Црквата во 1534 година и ја основал Англиканската црква.
1573.- Почнал големиот хрватско-словенски селански бунт под раководство на Матија Гупач. Востанието беше задушено во крв на 9 февруари, а неговиот водач беше заробен и умре неколку дена подоцна како резултат на брутално мачење.
1596.- Умре англискиот пират и адмирал Френсис Дрејк, првиот Англичанец кој пловел околу светот (1577-80). Со пиратски напади врз шпанските бродови, тој придонесе за англиското освојување на колониите, особено во Северна Америка, а исто така одигра значајна улога во победата на британската морнарица во 1588 година над шпанската „Непобедлива армада“ во битката кај Ла Манш. . Тој донел компири во Европа од Америка во 1586 година.
1689.- Англискиот парламент ја објави абдикацијата на кралот Џејмс II (Џејмс). Последниот владетел од династијата Стјуарт бил принуден да абдицира поради неговите обиди да го врати католицизмот во Англија.
1812.- Роден е српскиот државник Илија Гарашанин, еден од водачите на уставобранителите и долги години министер за внатрешни работи во владите на уставобранителите. Креатор е на српската надворешна политика и националната програма „Начертаније“ (1844), која била основа на српската надворешна политика до Првата светска војна. Тој се смета за првиот голем српски политичар од 19 век.
1846.- „Српски квадрил“, дело составено од Јохан Штраус Џуниор по налог на принцот Милош Обреновиќ, за првпат беше изведено на бал во Виена.
1857.- Роден е српскиот политичар и публицист Стојан Протиќ, еден од основачите на Радикалната партија, првиот премиер на Кралството Срби, Хрвати и Словенци (1918). Ги издавал и уредувал списанието „Дело“ и весникот „Оѓек“. Тој е автор на одговорот на австроунгарскиот ултиматум до Србија во 1914 година.
1871.- Француската „Влада за национална одбрана“, која беше формирана во Париз по соборувањето на Наполеон III и прогласувањето на република, прифати капитулација во војната со Прусија, во која француската армија беше тешко поразена.
1878.- Првата телефонска централа била ставена во функција во Њу Хевен, САД, две години откако Александар Греам Бел го патентирал телефонот.
1887.- Роден е полскиот пијанист Артур Рубинштајн.
1935.- Исланд стана првата земја што го легализираше абортусот.
1939.- Умре ирскиот поет и драматург Вилијам Батлер Јејтс, најзначајната фигура на ирската национална преродба, еден од основачите и управителот на Националниот театар (театар Аби). Неговото дело го инспирирало процутот на ирската национална драма, а учествувал и во јавниот политички живот и бил сенатор од 1922 до 1928 година. Ја добил Нобеловата награда за литература во 1923 година.
1986.- Во експлозијата на американскиот вселенски шатл „Челинџер“, 72 секунди по лансирањето од Кејп Канаверал, загинаа сите седум астронаути.
1994.- Во Мостар беа убиени тројца италијански новинари, а во Зеница еден Британец, а двајца тешко ранети. Британците биле службеници на агенцијата за испорака на хуманитарна помош во Босна.
1995.- Во најкрвавиот конфликт од почетокот на насилството на исламските екстремисти во Египет, загинаа 14 екстремисти, двајца полицајци и двајца случајни минувачи кои беа фатени во вкрстен оган.
1998.- Во Индија, сите 26 обвинети беа осудени на смрт за учество во заговор и убиство на поранешниот премиер Раџив Ганди.
2001.- Во Загреб умре хрватскиот писател Ранко Маринковиќ. Добитник е на многу книжевни награди, а неговите дела, како што се романите „Киклоп“ и „Глорија“, заедно со делото на Мирослав Крлежа, се едни од најголемите достигнувања на хрватската литература.
2002.- Во Стокхолм умре шведската писателка Астрид Линдгрен, креаторка на Пипи Долгиот Чорап. Напишала повеќе од 100 дела, а нејзините книги се продадени во повеќе од 100 милиони примероци.
2003.- Во Белград умре Милош Милутиновиќ, еден од најдобрите југословенски фудбалери на сите времиња.
2003.- Десничарската партија Ликуд, чиј лидер е израелскиот премиер Ариел Шарон, победи на општите избори во Израел.
2004.- Претседателот на британската медиумска корпорација Би-Би-Си (Би-Би-Си) Гевин Дејвис поднесе оставка, а компанијата се извини што не известувала за вооружувањето на Ирак пред војната во таа земја. Оставка поднесе и новинарот на Би-Би-Си, Ендрју Гилиган, автор на контроверзните текстови во кои се обвинува британската влада дека ја преувеличува опасноста од ирачкото оружје.
2011.- Почина оперската дива Маргарет Прајс, која важеше за една од водечките светски сопрани. Најпозната е по изведувањето на сложените композиции на Моцарт.
2013 – Седумдесет и петгодишната холандска кралица Беатрикс абдицираше во корист на нејзиниот син, принцот Вилем-Александер, кој стана крал на земјата на 30 април.
2016 – Почина Џеф Николс, клавијатурист на британскиот хард рок и хеви метал бенд Блек Сабат.
2017 – Американскиот претседател Доналд Трамп (Трамп) издаде декрет за привремена забрана за влез во САД за бегалци и посетители од седум земји со мнозинско муслиманско население (Ирак, Иран, Судан, Либија, Сомалија, Јемен и Сирија). Одлуката предизвика лавина бес во овие земји и во светот.
2021 – Туристичкиот сектор во светот загуби 1.300 милијарди долари во 2020 година поради ограничувањата на движењето поради пандемијата на корона вирусот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
-
Кичево7 часа
Предмалку случена сообраќајка во близина на с.Извор кичевско, правец Кичево-Охрид
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за четврток (26 јуни)
-
Хороскоп22 часа
Хороскоп за петок (27 јуни)
-
Македонија10 часа
Од ноќеска цената на дизелот драстично паѓа, еве колку ќе биде литар дизел гориво од полноќ
-
Македонија12 часа
Од 1 јули до крај на месец август на државните патишта во Македонија се воведува летен времен режим на сообраќај со кој се забранува движење на тешки товарни возила
-
Македонија1 ден
Нов случај на измама: Старица дала огромна сума пари на таканаречен лекар кој и кажал лоша вест за ќерката
-
Временска прогноза6 часа
Доаѓа дожд према нашиот регион, ова се последните метео вести
-
На денешен ден2 дена
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни