Следете не

На денешен ден

3 јуни – На денешен ден

Објавено пред

на

1098.- По петмесечна опсада, крстоносците го зазеле градот Антиохија во Првата крстоносна војна.

1657.- Умре англискиот лекар Вилијам Харви, кој ја откри циркулацијата на крвта и работата на срцето како пумпа.

1808.- Роден е американскиот државник Џеферсон Дејвис, претседател на Конфедерацијата на американските држави за време на американската граѓанска војна. По поразот на Конфедерацијата, тој беше уапсен и помина едвај една година во затвор.

1818.- Последната британска војна против Марат заврши, со што Британија доминација во Индија.

1875.- Умре францускиот композитор Жорж Бизе, автор на операта Кармен, која се смета за ремек дело на француската и светската опера. Првата изведба на оваа опера (истата година кога умре Бизе) предизвика скандал, а потоа стана едно од најпопуларните дела на оперската музика.

1886.- Роден е српскиот политичар и публицист Коста Новаковиќ, еден од водачите на Српската социјалдемократска партија, подоцна член на КПЈ и нејзин претставник во Балканскиот секретаријат на Коминтерната. Исчезна во сталинистичките чистки во 1938 година, а постхумно беше рехабилитиран со одлука на советските државни органи во 1958 година.

1889.- Кралството Србија го презеде управувањето со својата железница од француски концесионер.

1896.- Во Москва беше потпишан пакт за ненапаѓање меѓу Русија и Кина за следните 15 години, а Кина ја овласти Русија да ја користи железницата во северна Манџурија.

1899.- Умре Јохан Штраус Јуниор, австриски диригент и композитор на оперети и валцери. Со својот оркестар настапуваше низ целиот свет, а гостуваше и во Белград („Лилјак“, „Цигански барон“, „На убавиот син Дунав“, „Приказни од виенската шума“).

1906.- Родена е француската пејачка и актерка со американско потекло Жозефин Бејкер, ѕвезда на париското кабаре „Фоли Бергер“ и „Казино де Париз“ и борец против расизмот. Во Втората светска војна, таа се приклучи на француското движење на отпорот.

1924.- Умре австрискиот писател Франц Кафка. Неговите дела, меѓу кои најпознати се романот „Процес“ и расказот „Метаморфоза“, имаа пресудно влијание врз литературата на 20 век.

1926.- Роден е американскиот писател Ален Гинсберг. Неговата збирка поезија „Урлик и други песни“ (1956) се смета за најзначаен дел од движењето Битник од 1950-тите.

1940.- Завршена е евакуацијата на сојузничките сили од Франција во Втората светска војна. Повеќе од 337.000 британски, француски и белгиски војници беа евакуирани од пристаништето Данкерк со бродови.

1959.- Сингапур е прогласен за автономна држава во рамките на Комонвелтот, во која Британците ги задржаа одделите за одбрана и надворешни работи.

1963.- Умре папата Јован XXIII, поглавар на Римокатоличката црква од 1958 година, протагонист на реформата на Католичката црква и нејзиното прилагодување кон современиот свет („aggiornamente“). Тој го свикал Вториот ватикански собор во 1962 година, кој продолжил да работи на црковните реформи по неговата смрт.

1965.- Американскиот астронаут Едвард Вајт излезе од вселенското летало Gemini 4 и стана првиот Американец што „прошета“ во вселената, три и пол месеци по рускиот космонаут Алексеј Леонов.

1968.- Во Белград започнаа студентските демонстрации, а подоцна и во другите универзитетски центри во Југославија, први во комунистичка Југославија. Протестот против привилегиите на комунистичките функционери, невработеноста и загрозувањето на основните демократски права беше прекинат седум дена откако пред студентите на ТВ Белград се обрати претседателот на СФРЈ Јосип Броз Тито, кој им даде поддршка на студентите и им вети побрзо решавање на социјалните проблеми.

1973.- Советскиот суперсоничен Туполев 144 се урна во близина на Париз за време на аеромитинг. Сите шест членови на екипажот и седуммина француски селани загинаа.

1989.- Умре иранскиот верски водач, ајатолахот Рухолах Хомеини, кој во 1979 година, по соборувањето на шахот Мохамед Реза Пахлави, се вратил од егзил во Иран погоден од Исламската револуција. Под негово владеење (до неговата смрт), прозападниот Иран беше трансформиран во милитантна верска република.

1989.- Два патнички воза се разнесени во експлозија на гасовод на Транссибирската железница. Загинаа 575 луѓе, а околу 600 беа повредени.

1995.- Министрите за одбрана на НАТО и ЕУ одлучија да создадат сили за брза реакција во Босна за да ги заштитат мировниците на ОН од нападите на босанските Срби.

1999.- Претседателот на Сојузна Република Југославија Слободан Милошевиќ го прифати мировниот план на САД, Европската унија и Русија, донесен во Белград од финските и руските посредници Марти Ахтисари и Виктор Черномирдин. Планот, кој предвидуваше пристигнување на меѓународните сили на Косово, беше услов за прекин на воздушните напади на НАТО врз Југославија.

2001.- Умре познатиот холивудски актер Ентони Квин, кој се прослави со улогата на Гркот Зорба во истоимениот филм.

2004.- Во Специјалниот суд во Сиера Леоне се одржа судење за одговорните за злосторствата извршени за време на граѓанската војна во земјата, во која загинаа околу 200 луѓе. Во јуни 2007 година, судот прогласи тројца воени команданти за виновни за злосторства извршени помеѓу 1991 и 2002 година. и ова е прва пресуда на тој суд што се однесува на периодот на граѓанската војна во таа земја.

2006 – Парламентот на Црна Гора ја усвои Декларацијата за независна Црна Гора, со која формално беше прогласено обновувањето на црногорската државност.

2009.- Умре американската пејачка Коко Тејлор, позната како „Кралицата на блузот“, која освои бројни блуз музички награди како и Греми наградите во 1984 година.

2016 – Умре Мухамед, роден како Касиус Марселус Клеј, кој доминираше во боксот две децении, освојувајќи и бранејќи ја шампионската титула. Тој се залагаше за заштита на правата на Афроамериканците и одби да се пријави во војската на САД за време на Виетнамската војна.

2020 – Косово доби нова влада предводена од премиерот Авдулах Хоти од Демократската лига на Косово.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај

📜 Среден и нов век

  • 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик, еден од најважните правни документи во српската историја.
  • 1498Васко де Гама пристигнува во Индија (Каликут), отворајќи нов морски пат околу Африка.
  • 1506 – Почина Кристофоро Колумбо, откривачот на Америка.

✍️ Култура и филозофија

  • 1799 – Роден е Оноре де Балзак, автор на Човечката комедија.
  • 1806 – Роден е Џон Стјуарт Мил, филозоф, економист и застапник на утилитаризмот.
  • 2005 – Почина Пол Рикер, француски филозоф и хуманист.

⚔️ Војни и политика

  • 1834 – Почина Маркиз Ла Фајет, херој од Американската револуција.
  • 1882 – Потпишан е Тројниот сојуз меѓу Германија, Австро-Унгарија и Италија.
  • 1941 – Италија ја анектира Бока Которска за време на Втората светска војна.
  • 1956 – САД изведуваат прва воздушна експлозија на хидрогенска бомба.
  • 1999 – НАТО напад врз болница во Белград, при што загинаа пациенти.

🌍 Независности и државни промени

  • 1902 – Куба станува република; САД ги повлекуваат трупите.
  • 1927 – Велика Британија ја признава независноста на Саудиска Арабија.
  • 2002Источен Тимор прогласува независност.
  • 2000Тајван инаугурира прв демократски избран претседател од опозицијата.

🧑‍🤝‍🧑 Друштвени и економски настани

  • 1980 – Референдумот во Квебек – 60% против независност од Канада.
  • 1989 – Србија издава заем за економско заживување – никогаш не е вратен.
  • 1995Ебола карантин во Заир.
  • 2015 – Големите банки признаваат вина за валутни манипулации, казна од 5,7 милијарди долари.

🎨 Кражби и културни загуби

  • 2010 – Во Париз одземени, односно украдени 5 слики вредни 100 милиони евра, меѓу нив дела од Пикасо, Матис, Модиљани и други.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден15 часа

Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај 📜 Среден и нов век 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик,...

Спорт15 часа

Македонската репрезентација во фудбал до 18 години, ќе одигра два контролни натпревари со Словенија во гости

Репрезентацијата на Македонија до 18 години кон крајот на мај ќе одигра два контролни натпревари против соодветната селекција на Словенија....

Хороскоп16 часа

Хороскоп за вторник (20 мај)

ОВЕН Вие сте упорни во сѐ што ќе наумите, па ако деловниот успех е ваш приоритет нема сомнежи дека ќе...

Храна17 часа

Следните 6 витамини се најзастапени во магдоносот, истиот може да помогне при висок крвен притисок

Магдоносот спаѓа во зачински билки кои најчесто се користат при готвење, а покрај својата арома обезбедуваат бројни хранливи материи и...

Македонија1 ден

Од вечерва бензин 95 и дизел поскапуваат, ова е новата цена за литар

Малопродажната цена на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-95, се зголемува за 2,00 ден/лит, во однос на малопродажната цена утврдена со одлуката за...

Lifestyle1 ден

Дали рчите во сон? Причина може да биде оваа секојдневна навика

Рчењето е чест проблем кој не само што го нарушува сонот, туку може да биде и знак за длабоки нарушувања...

Lifestyle1 ден

Како да го исчистите одводот без сода бикарбона и оцет: Ефикасни и едноставни решенија

Избегнете скапи поправки со домашни методи кои навистина функционираат Затнат одвод е проблем со кој се соочуваат многумина – водата...

Македонија1 ден

Во автобус со турски државјани во Охрид починал турист кој бил дел од групата

На 18.05.2025 во 11.30 часот во СВР Охрид е пријавено дека во автобус кој превезувал група туристи од Република Турција...

Македонија1 ден

МВР: Со „БМВ“ возел 111 км/ч на место каде е дозволено 50 км/ч

На 18.05.2025 во 09.57 часот, полициски службеници од Полициската станица безбедност на патниот сообраќај Тетово го лишија од слобода Х.А.(56)...

Скопје1 ден

Универзитетската клиника за урологија стана лиценциран центар за поставување на уринарен сфинктер

Универзитетската клиника за урологија во Скопје, започна со изведување операции за вградување на вештачки уринарен сфинктер, нова процедура, која досега...

НАЈЧИТАНИ