На денешен ден
3 мај – На денешен ден
1469.- Роден е италијанскиот државник и историчар Никола Мачавели, автор на „Владетелот“ во кој тврди дека владетелот не треба да избира средства за постигнување цел, од која подоцна е изведен терминот макијавелизам.
1494.- Шпанскиот морепловец Кристофоро Коломбо го откри островот, подоцна наречен Јамајка.
1500.- Патувајќи на запад, португалскиот морепловец Педро Алварез Кабрал го открил Бразил на пат кон Индија и го прогласил за португалска сопственост.
1748.- Роден е францускиот политичар Емануел Џозеф Сијес, познат како Абе Сие, еден од водачите на Француската револуција. Во брошурата „Што е трето одделение? ги разоткри политичките барања на буржоазијата.
1791.- Полскиот крал Станислав Август Понијатовски го потпишал либералниот устав за воспоставување парламентарна монархија. Тоа беше втор пишан устав во светот, по американскиот.
1814.- Францускиот крал Луј XVIII се вратил во Париз под заштита на сојузниците по поразот на императорот Наполеон I во битката кај Ватерло.
1841.- Нов Зеланд е прогласен за британска колонија.
1895.- Територијата во сопственост на британската јужноафриканска компанија јужно од реката Замбези беше преименувана во Родезија.
1898.- Во Киев е родена израелската државничка Голда Мабович Мејрсон, првата жена што станала премиер на Израел од 1969 до 1974 година.
1898.- Умре литературниот и театарски критичар и книжевен историчар Светислав Вуловиќ, професор на Големата школа во Белград, член на Српската кралска академија, еден од највлијателните домашни книжевни критичари во 19 век.
1902.- Роден е францускиот физичар Алфред Каслер, член на Француската академија, добитник на Нобеловата награда за физика во 1966 година. Неговиот научен труд придонесе за развојот на ласерите.
1922.- Во Париз е основан Меѓународниот железнички сојуз, меѓу чии основачи биле и Југословенските железници.
1936.- Во Јагодина се одржаа најмасовните антифашистички демонстрации во Поморавље меѓу двете светски војни, организирани од Народниот фронт за слобода.
1939.- Сменет е советскиот министер за надворешни работи Максим Литвинов, а нов министер е Вјачеслав Молотов, кој кон крајот на август истата година потпиша пакт за ненапаѓање со нацистичка Германија.
1945.- Британците го зазедоа Рангун, главниот град на Бурма (сега Мјанмар), за време на Втората светска војна, ослободувајќи го од јапонската окупација.
1946.- Во Токио започна седницата на Меѓународниот воен трибунал за далечниот исток (Токио) за судење на јапонските воени злосторници од Втората светска војна. Во судскиот процес, кој траеше до ноември 1948 година, од 28 обвинети, седум беа осудени на смрт, 16 на доживотен затвор, а останатите на пократки казни.
1968.- Насилните судири со полицијата во Париз предизвикаа студентски демонстрации и штрајкови поради неподготвеноста на владата да ги спроведе универзитетските реформи. Студентските протести набрзо се проширија и во другите европски земји, а протестот прерасна во бунт против граѓанското општество.
1971.- Валтер Улбрихт поднесе оставка како генерален секретар на Источногерманската комунистичка партија. Тој беше заменет со Ерих Хонекер.
1991.- Моштите на контроверзниот епископ на Српската православна црква, Николај Велимировиќ, се пренесени од САД во неговото родно село Лелиќ кај Ваљево.
1992.- Муслиманските сили нападнаа конвој возила на ЈНА што се повлекуваа кон касарната Лукавица во Сараево. Загинаа и ранети неколку офицери, војници и цивили.
1996.- Делегатите од 55 земји на конференцијата на ОН во Женева се договорија за новите правила за употреба на нагазни мини, но не прифатија целосна забрана.
1999.- За време на нападот на НАТО врз СР Југославија, автобус беше погоден во близина на градот Пеќ, Косово. Загинаа 20 лица, а 43 беа повредени. Ударна е зградата на новосадската телевизија во Нови Сад. Во седиштето на НАТО во Брисел беше соопштено дека за 42 дена од нападот на СРЈ биле извршени 14.000 летови.
2003 – Американскиот Конгрес го одобри буџетот од речиси 80 милијарди американски долари за војната во Ирак, вклучително и некои од сојузниците и борбата против тероризмот.
2006 – Соучесник во нападот на Светскиот трговски центар во Њујорк на 11 септември 2001 година. Закаријас Мусауи е осуден на доживотен затвор. Тоа е прва и единствена пресуда донесена од американскиот суд за нападите врз САД на 11 септември, во кои загинаа речиси 3.000 луѓе.
2008.- По завршувањето на фашистичката диктатура на генералот Франциско Франко и воспоставувањето на либералната демократија, умре поранешниот премиер на Шпанија Леополдо Калво Сотело, вториот премиер. Една од неговите најголеми одлуки е пристапот на Шпанија во НАТО.
2008.- Разорниот циклон Нагрис го погоди Мјанмар, убивајќи 77.738 луѓе, а исчезнати 55.917.
2012 година – „Врисок“ на Едвард Мунк беше продаден за 120 милиони долари на аукција на Сотби во Њујорк, што го прави најскапото уметничко дело некогаш продадено на аукција.
2014.- Почина американскиот нобеловец Гери Бекер, економист и социолог, еден од креаторите на теоријата за влијанието на економските закони врз човековото однесување и социјалните проблеми, кои претходно беа исклучиво теми од социологијата.
2016 – Европската фудбалска унија (УЕФА) го прифати Косово како 55-та членка на таа организација.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Кичево1 ден(ФОТО) Вчера во Кичево во преполна сала и одличен амбиент се одржа првиот хуманитарен концерт на „Македонски Завет“ и „Патриотско Друштво“
-
Кичево14 часаПредмалку се случила тешка сообраќајна несреќа на магистралниот пат кај с. Трапчин Дол кичевско
-
Хороскоп1 денМесечен Хороскоп (декември 2025)
-
Здравје и убавина1 денШто значи топла или превриена вода за човечкиот организам, еве неколку здравствени проблеми кои топлата вода може да ги реши
-
Кичево6 часаКК „Баскет Кичево“ започнува со тренинзи по термини во спортска сала, стани и ти дел од вистинска спортска приказна со искусни тренери
-
Здравје и убавина1 денПробајте врз утринското кафе да му додадете парче чоколадо
-
Македонија1 денКај „Романовце“ лишен од слобода криумчар, пронајдени седум илегални мигранти од Египет
-
Хороскоп1 часХороскоп за вторник (2 декември)
