На денешен ден
30 април – На денешен ден
313 – Римскиот император Константин Велики го издаде Миланскиот едикт за легализирање на христијанството во Римската империја.
1777.- Роден е германскиот математичар и астроном Карл Фридрих Гауш, изумител на методите во теоријата на броеви, алгебрата, геометријата (Гаусовиот алгоритам, Гаусова константа, Гаусова крива, Гаус-Кригерова проекција). Тој се смета за еден од најголемите математичари на сите времиња.
1789.- Жорж Вашингтон е избран за прв претседател на САД. По два претседателски мандати, во септември 1796 година, тој испрати проштална порака до американскиот народ и се повлече на својот имот.
1803.- Соединетите Американски Држави ја купија Луизијана од Наполеон Бонапарта за 15 милиони долари, формално приклучувајќи им се на Соединетите држави на истиот датум во 1812 година како нејзина 18-та членка.
1804.- Во битките кај Суринам, Британците за прв пат употребија муниција со повеќе зрна – „шрапнел“, именувана по пронаоѓачот Хенри Шрапнел (Хенри Шрапнел).
1870.- Роден е Франц Лехар, австриски композитор со унгарско потекло, најважниот претставник на виенската оперета во првата половина на 20 век („Веселата вдовица“, „Земјата на насмевките“).
1883.- Умре францускиот сликар Едуар Мане, еден од основачите на импресионизмот („Појадок на трева“, „Бол Фоли-Бергер“, „Балкон“, „Олимпија“).
1883.- Роден е чешкиот писател Јарослав Хашек, автор на романот „Искуствата на добриот војник Швејк“.
1893.- Роден е Јоаким фон Рибентроп, министер за надворешни работи на нацистичка Германија. Меѓународниот суд на правдата во Нирнберг го осуди на смрт за злосторства во Втората светска војна. Казната со бесење е извршена во 1946 година.
1895.- Официјално е отворена првата меѓународна изложба во Венеција, која со текот на времето стана најголемиот фестивал на современа уметност во светот – „Венециското биенале“.
1900 – Хаваи стана дел од САД.
1909.- Родена е холандската кралица Јулијана. Таа стана кралица во 1948 година, а во 1980 година абдицира во корист на нејзината постара ќерка Беатрикс.
1915.- Во Париз е основан Југословенскиот комитет – организација на српски, хрватски и словенечки политички емигранти од Австро-Унгарија, која за време на Првата светска војна водела акции за ослободување на јужнословенските земји од Австро-Унгарија и нивно обединување со Србија и Црна Гора.
1934.- Австрија донесе устав со кој ја легализираше диктатурата на канцеларот Енгелберт Долфус.
1941.- Независната држава Хрватска донесе закон за расна припадност, со кој започна прогонството на Србите, Евреите и Ромите.
1945.- Адолф Хитлер и неговата љубовница Ева Браун извршија самоубиство во подземен бункер во Берлин. Руските трупи влегле во центарот на Берлин, го окупирале Рајхстагот и другите државни институции, додека сојузничките трупи го освоиле Минхен, а француските трупи влегле во Австрија.
1945.- Југословенската армија (НОВ и ПОЈ) во Втората светска војна го ослободи усташкиот логор Јасеновац.
1953.- Во Белград е отворен Музејот на железницата, прв од ваков вид во Југославија, основан во февруари 1950 година.
1973.- Американскиот претседател Ричард Никсон ја прифати одговорноста за прислушувањето на ривалската Демократска партија во зградата Вотергејт од 1972 година, што доведе до негова оставка во август 1974 година.
1975.- Со падот на Сајгон (град Хо Ши Мин), во кој се вклучени северно виетнамските сили, заврши 30-годишната Виетнамска војна, во која загинаа 58.000 Американци и три милиони Виетнамци, вклучително и два милиони цивили.
1989.- Умре италијанскиот филмски режисер Серџо, автор на „Шпагети вестерн“ („За грст долари“, „Се викам Нико“, „Беше еднаш на дивиот запад“, „Се случи во Америка“).
1991.- Во циклон во Бангладеш загинаа 125.000 луѓе.
1995.- Американскиот претседател Бил Клинтон нареди запирање на трговијата со Иран и забрани инвестиции во земјата, обвинувајќи го Техеран за поддршка на меѓународниот тероризам.
1999.- Воздушните напади на НАТО врз СР Југославија ги погодија зградите на Министерството за одбрана и Генералштабот на Југословенската армија во центарот на Белград.
2000.- Умре поранешниот премиер на Данска Пол Хартлинг, кој во 1978 година стана висок комесар на ОН за бегалци, а во 1981 година ја доби Нобеловата награда за мир.
2002.- Претседателот Роберт Мугабе прогласи вонредна состојба во Зимбабве поради големиот недостиг на храна што доведе илјадници луѓе на работ на глад. Кризата со храна беше предизвикана од сушата и затворањето на фармите на белите.
2003.- Соединетите држави, Русија, Европската унија и Обединетите нации официјално објавија „мапа“ за израелско-палестинските мировни преговори, кои требаше да доведат до создавање на независна палестинска држава во 2005 година.
2005.- Во јужен Ирак, меѓународните истражители открија гробница со 1.500 тела за кои се верува дека убиле повеќето Курди кои биле протерани од населбите во северен Ирак во текот на 1980-тите под режимот на Садам Хусеин.
2007.- На 95-годишна возраст во Белград умре писателката Јара Рибникар. Автор е на повеќе романи, збирки раскази и мемоари, а има преведено од чешки и германски јазик. („Незавршен круг“, „Победа и пораз“, „Јан Непомуцки“).
2008.- На 102-годишна возраст во Базел умре швајцарскиот хемичар и пронаоѓач на халуциногената дрога ЛСД, Алберт Хофман. Хофман првпат произведе ЛСД во 1938 година додека истражуваше печурки за медицински цели.
2009 – Американскиот производител на автомобили Крајслер прогласи банкрот по неуспешните преговори за реструктуирање на долгот со доверителите. Крајслер веднаш потпиша договор за спојување со италијански Фиат.
2009.- Неидентификуван напаѓач уби 13 и рани 15 на Универзитетот во Баку во Азербејџан.
2011.- На 99-годишна возраст почина аргентинскиот писател Ернесто Сабато, автор на романите „Тунел“, „За хероите и гробовите“ и „Абадон, ангел на уништувањето“.
2013.- Холандскиот престолонаследник Вилијам-Александар (46) е устоличен кога неговата мајка, кралицата Беатрикс (75) официјално поднесе оставка по 33 години.
2015 – Демонстрации се одржаа низ САД во знак на солидарност со протестот во Балтимор, против расната дискриминација и прекумерното полициско насилство што предизвика смрт на Афроамериканци во Кливленд, Фергусон, Мисури, Њујорк и други градови.
2017.- Во несреќа кај Монт Еверест загина познатиот планинар Уели Штек (Уели Штек), наречен „Швајцарска машина“ поради неговата брзина и упорност во освојувањето на врвовите.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Кичево1 денЈовановски: „Ние во Кичево не можеме да исчистиме толку брзо колку што некои несовесни граѓани можат да расфрлаат ѓубре“
-
Култура1 денУтре е голем празник, помолете се за здравје, на врата ни е „Пресвета Богородица Пречиста“, на помош слава, за многу години!
-
Хороскоп2 денаХороскоп за среда (3 декември)
-
Хороскоп22 часаХороскоп за четврток (4 декември)
-
Македонија2 денаТргнати блокадите на граничен премин „Евзони“ за влез и излез кон Грција
-
Временска прогноза1 денДождот продолжува, на планините кои се над одредена надморска височина ќе се формира снежна покривка
-
Технологија1 ден„Sony“ го лансира најновиот супер моќен продукт „Sony A7 V“, опремен со нов сензор и „partial stacked“ архитектура
-
Спорт1 денБлагоја Милевски се заблагодари на сите досегашни претседатели на ФФМ, сите наши фудбалери, стручен штаб, медицински лица и логистика
