На денешен ден
30 април – На денешен ден

313 – Римскиот император Константин Велики го издаде Миланскиот едикт за легализирање на христијанството во Римската империја.
1777.- Роден е германскиот математичар и астроном Карл Фридрих Гауш, изумител на методите во теоријата на броеви, алгебрата, геометријата (Гаусовиот алгоритам, Гаусова константа, Гаусова крива, Гаус-Кригерова проекција). Тој се смета за еден од најголемите математичари на сите времиња.
1789.- Жорж Вашингтон е избран за прв претседател на САД. По два претседателски мандати, во септември 1796 година, тој испрати проштална порака до американскиот народ и се повлече на својот имот.
1803.- Соединетите Американски Држави ја купија Луизијана од Наполеон Бонапарта за 15 милиони долари, формално приклучувајќи им се на Соединетите држави на истиот датум во 1812 година како нејзина 18-та членка.
1804.- Во битките кај Суринам, Британците за прв пат употребија муниција со повеќе зрна – „шрапнел“, именувана по пронаоѓачот Хенри Шрапнел (Хенри Шрапнел).
1870.- Роден е Франц Лехар, австриски композитор со унгарско потекло, најважниот претставник на виенската оперета во првата половина на 20 век („Веселата вдовица“, „Земјата на насмевките“).
1883.- Умре францускиот сликар Едуар Мане, еден од основачите на импресионизмот („Појадок на трева“, „Бол Фоли-Бергер“, „Балкон“, „Олимпија“).
1883.- Роден е чешкиот писател Јарослав Хашек, автор на романот „Искуствата на добриот војник Швејк“.
1893.- Роден е Јоаким фон Рибентроп, министер за надворешни работи на нацистичка Германија. Меѓународниот суд на правдата во Нирнберг го осуди на смрт за злосторства во Втората светска војна. Казната со бесење е извршена во 1946 година.
1895.- Официјално е отворена првата меѓународна изложба во Венеција, која со текот на времето стана најголемиот фестивал на современа уметност во светот – „Венециското биенале“.
1900 – Хаваи стана дел од САД.
1909.- Родена е холандската кралица Јулијана. Таа стана кралица во 1948 година, а во 1980 година абдицира во корист на нејзината постара ќерка Беатрикс.
1915.- Во Париз е основан Југословенскиот комитет – организација на српски, хрватски и словенечки политички емигранти од Австро-Унгарија, која за време на Првата светска војна водела акции за ослободување на јужнословенските земји од Австро-Унгарија и нивно обединување со Србија и Црна Гора.
1934.- Австрија донесе устав со кој ја легализираше диктатурата на канцеларот Енгелберт Долфус.
1941.- Независната држава Хрватска донесе закон за расна припадност, со кој започна прогонството на Србите, Евреите и Ромите.
1945.- Адолф Хитлер и неговата љубовница Ева Браун извршија самоубиство во подземен бункер во Берлин. Руските трупи влегле во центарот на Берлин, го окупирале Рајхстагот и другите државни институции, додека сојузничките трупи го освоиле Минхен, а француските трупи влегле во Австрија.
1945.- Југословенската армија (НОВ и ПОЈ) во Втората светска војна го ослободи усташкиот логор Јасеновац.
1953.- Во Белград е отворен Музејот на железницата, прв од ваков вид во Југославија, основан во февруари 1950 година.
1973.- Американскиот претседател Ричард Никсон ја прифати одговорноста за прислушувањето на ривалската Демократска партија во зградата Вотергејт од 1972 година, што доведе до негова оставка во август 1974 година.
1975.- Со падот на Сајгон (град Хо Ши Мин), во кој се вклучени северно виетнамските сили, заврши 30-годишната Виетнамска војна, во која загинаа 58.000 Американци и три милиони Виетнамци, вклучително и два милиони цивили.
1989.- Умре италијанскиот филмски режисер Серџо, автор на „Шпагети вестерн“ („За грст долари“, „Се викам Нико“, „Беше еднаш на дивиот запад“, „Се случи во Америка“).
1991.- Во циклон во Бангладеш загинаа 125.000 луѓе.
1995.- Американскиот претседател Бил Клинтон нареди запирање на трговијата со Иран и забрани инвестиции во земјата, обвинувајќи го Техеран за поддршка на меѓународниот тероризам.
1999.- Воздушните напади на НАТО врз СР Југославија ги погодија зградите на Министерството за одбрана и Генералштабот на Југословенската армија во центарот на Белград.
2000.- Умре поранешниот премиер на Данска Пол Хартлинг, кој во 1978 година стана висок комесар на ОН за бегалци, а во 1981 година ја доби Нобеловата награда за мир.
2002.- Претседателот Роберт Мугабе прогласи вонредна состојба во Зимбабве поради големиот недостиг на храна што доведе илјадници луѓе на работ на глад. Кризата со храна беше предизвикана од сушата и затворањето на фармите на белите.
2003.- Соединетите држави, Русија, Европската унија и Обединетите нации официјално објавија „мапа“ за израелско-палестинските мировни преговори, кои требаше да доведат до создавање на независна палестинска држава во 2005 година.
2005.- Во јужен Ирак, меѓународните истражители открија гробница со 1.500 тела за кои се верува дека убиле повеќето Курди кои биле протерани од населбите во северен Ирак во текот на 1980-тите под режимот на Садам Хусеин.
2007.- На 95-годишна возраст во Белград умре писателката Јара Рибникар. Автор е на повеќе романи, збирки раскази и мемоари, а има преведено од чешки и германски јазик. („Незавршен круг“, „Победа и пораз“, „Јан Непомуцки“).
2008.- На 102-годишна возраст во Базел умре швајцарскиот хемичар и пронаоѓач на халуциногената дрога ЛСД, Алберт Хофман. Хофман првпат произведе ЛСД во 1938 година додека истражуваше печурки за медицински цели.
2009 – Американскиот производител на автомобили Крајслер прогласи банкрот по неуспешните преговори за реструктуирање на долгот со доверителите. Крајслер веднаш потпиша договор за спојување со италијански Фиат.
2009.- Неидентификуван напаѓач уби 13 и рани 15 на Универзитетот во Баку во Азербејџан.
2011.- На 99-годишна возраст почина аргентинскиот писател Ернесто Сабато, автор на романите „Тунел“, „За хероите и гробовите“ и „Абадон, ангел на уништувањето“.
2013.- Холандскиот престолонаследник Вилијам-Александар (46) е устоличен кога неговата мајка, кралицата Беатрикс (75) официјално поднесе оставка по 33 години.
2015 – Демонстрации се одржаа низ САД во знак на солидарност со протестот во Балтимор, против расната дискриминација и прекумерното полициско насилство што предизвика смрт на Афроамериканци во Кливленд, Фергусон, Мисури, Њујорк и други градови.
2017.- Во несреќа кај Монт Еверест загина познатиот планинар Уели Штек (Уели Штек), наречен „Швајцарска машина“ поради неговата брзина и упорност во освојувањето на врвовите.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (17 септември)
-
Македонија2 дена
Министерството за одбрана, петта година по ред ги задржа максималните 100 % активна транспарентност и е практично најтранспарентна институција во државата
-
Скопје2 дена
(ВИДЕО) Снимка од подметнувањето на пожарот во Пинтија, каде ние човечноста?!
-
Музика18 часа
Училиштето за Црковна музика „Митрополит Козма Пречистански“ во петок и сабота преку „аудиција“ врши упис на нови членови за источно пеење
-
Свет2 дена
„Google“ со сериозна инвестиција на центри за податоци и вештачка интелигенција во Велика Британија
-
Временска прогноза2 дена
По ладни утра проследени со ладен воздух од северен правец
-
Македонија2 дена
„СОЗР“ стави крај на злоупотребите на службените возила и зголемување на транспарентноста од денес граѓаните можат да пријавуваат случаи на незаконита употреба на службени возила
-
Магазин2 дена
iOS 26 е тука! 10 големи нови функции и три модели на iPhone без поддршка