На денешен ден
30 август – На денешен ден

30 п.н.е – Почина египетската кралица Клеопатра. Според легендата, Клеопатра се самоубила така што дозволила да биде касната од отровна змија. Со нејзината смрт, династијата на Птоломеј завршила, а Египет станал римска провинција. 1483.- Умрел францускиот крал Луј XI (Луј), кој за време на неговото владеење од 1461 година успеал да ја победи Лигата на феудалците и да ја зајакне централната кралска власт. Него го наследил неговиот син Чарлс VIII.
1645.- Холандските и американските Индијанци потпишаа примирје во Њу Амстердам (Њу Јорк).
1748.- Роден е Жак Луј Давид, најзначајниот претставник на класицизмот во француското сликарство, дворскиот сликар на Наполеон Бонапарта. Имал големо влијание врз ликовната уметност, но неговите следбеници најмногу завршувале во шаблонот на академизмот („Заклетвата на Хорас“, „Крунисувањето на Наполеон“, „Семејството Жерар“, „Убиената Мара“, „Мадам Рекамје“. “).
1757.- Во Седумгодишната војна, руската армија, под команда на маршалот Степан Фјодорович Апраксин, ги порази пруските трупи во битката кај Грос Јегерсдорф.
1797.- Родена е англиската писателка Мери Шели (Мери Шели), авторка на романот „Франкенштајн“, сопруга на поетот Перси Бише.
1871.- Роден е британскиот физичар Ернест Радерфорд (Радерфорд), добитник на Нобеловата награда за хемија во 1908 година, кој ги открил алфа и бета зраците во радиум и со бомбардирање на азот со алфа честички ја извршил првата трансмутација на еден елемент во друг. 1919).
1881 – Францускиот инженер Клемент Адер (Клемент) го патентирал првиот стереофоничен звучен систем во Германија.
1914.- Во битката кај Таненберг во Првата светска војна, германската осма армија под команда на генерал Пол фон Хинденбург ја поразила руската Втора армија под команда на генералот Александар Самсонов, која загубила околу 30.000 луѓе. Генералот Самсонов се самоуби.
1918.- За време на посетата на фабриката „Мишељсон“, Владимир Илич Ленин бил ранет во обид за атентат. Лидерот на Советска Русија беше застрелан од членовите на Социјал-револуционерната партија Фања Каплан и нејзината сестра Дора.
1929.- Умре дубровничкиот писател Иво Војновиќ, автор на драмите „Трилогија на Дуброванка“ и „Еквинокиј“, кои неколку децении беа на репертоарите на југословенските театри.
1940.- Разговорите меѓу претставниците на Германија, Италија, Романија и Унгарија (арбитража Бека) завршија во Виена, каде Германија и Италија ја принудија Романија да и ја отстапи јужна Добруџа на Бугарија, а дел од Трансилванија на Унгарија.
1940.- Умре англискиот физичар Џозеф Џон Томсон, кој го откри електронот во 1897 година. Добитник е на Нобеловата награда за физика во 1906 година.
1942.- Усташите во Сремска Митровица за време на Втората светска војна го застрелале Сава Шумановиќ, еден од најдобрите српски сликари меѓу двете војни. Неговите големи композиции „Појадок на трева“ и „Пијан брод“ се едни од најзначајните дела на современото српско сликарство.
1944.- Во Втората светска војна, советската армија ги зазеде нафтените полиња во Плоешти, Романија, лишувајќи ја германската армија од важен извор за снабдување со гориво.
1945.- Велика Британија повторно го воспостави своето владеење во Хонг Конг, по три години и седум месеци јапонска окупација.
1957.- Сенаторот Стром Турмонд (Турмонд) од Јужна Каролина постави нов рекорд за опструкција на американскиот Конгрес говорејќи повеќе од 24 часа против законот за граѓански права.
1963.- По кубанската криза, која се закануваше со општ нуклеарен конфликт, меѓу седиштата на владата на СССР и САД, Кремљ и Белата куќа, водачите Никита Хрушчов и Џон Кенеди воспоставија директна телефонска врска, позната како „црвена телефон“.
1973.- Кенија го забрани ловот на слонови и трговијата со слонова коска.
1974.- Во близина на Загреб се случи тешка железничка несреќа во која животот го загубија околу 150 луѓе. Тоа беше најголемата железничка несреќа во историјата на југословенскиот сообраќај.
1981.- Во Техеран, претседателот на Иран Мохамад Али Раџаи и премиерот Мохамад Џавад Бахонар беа убиени во експлозија на бомба поставена во кабинетот на премиерот.
1991.- Советската Република Азербејџан прогласи независност од Москва и почна да формира своја армија.
1992.- Заврши петмесечната српска опсада на Горажде. Во согласност со договорот во Лондон, командата на босанските Срби повлече околу 1.000 свои војници, а заедно со нив се повлече и колона цивилни бегалци од српска националност. Во нападот на „зелените беретки“ (босански муслимани) на колоната загинаа 22 лица, а околу 50 беа ранети.
1995.- Авионите на НАТО започнаа серија напади врз српските позиции во Босна во обид да го принудат раководството на босанските Срби да го прифати мировниот план за Босна и Херцеговина. Нападите се случија два дена по минофрлачкиот напад врз Сараево, во кој загинаа 37 лица, а беа прекинати на 14 септември, кога Србите потпишаа договор за повлекување на тешкото вооружување на 20 километри од Сараево.
1997.- Во сообраќајна несреќа во Париз, почина британската принцеза од Велс Дијана Спенсер (Велс, Дијана), поранешна сопруга на британскиот престолонаследник Чарлс (Чарлс). Во несреќата животот го загубија и нејзиниот сопатник Доди ал Фаед и нивниот возач Анри Пол.
2001.- Околу 438 бегалци, претежно од Авганистан, кои беа спасени од траект што тоне, продолжија да умираат на норвешки товарен брод, бидејќи Австралија не им дозволуваше да влезат во земјата.
2003.- Руска нуклеарна подморница потона во Северното Море. Од десет членови на екипажот, еден човек е спасен.
2003.- Умре американскиот актер Чарлс (Чарлс) Бронсон, ѕвезда на акционите филмови од 1960-тите и 1970-тите.
2004.- Рамиз Делалиќ Ќело беше уапсен во Илиџа кај Сараево, осомничен за убиство на еден од гостите на свадбата, Србинот Никола Гардовиќ, на свадба во Башчаршија на 1 март 1992 година. Тоа убиство ги продлабочи нарушените меѓуетнички односи и го забрза почетокот на војната во Босна и Херцеговина.
2006.- Умре Нагиб Махфуз, египетскиот писател и добитник на Нобеловата награда за литература во 1988 година.
2007 – 12 пожарникари загинаа во пожар на островот Велики Корнати во Хрватска.
2008 – Во периодот од август 2007 до август 2008 година, уништени се 8.147 квадратни километри од амазонската шума, односно 69 отсто повеќе од просекот во претходните три години.
2009.- Белоруски борбен авион Су-27 се урна на аеромитинг во централна Полска додека изведуваше маневар, при што загинаа двајцата пилоти.
2011.- Поранешниот министер за финансии Јошихико Нода е избран за нов премиер на Јапонија, по оставката на вицепремиерот Наото Кан.
2013.- Во Даблин умре еден од најпознатите поети на англосаксонската јазична област, Ирецот Шејмус Хини, кој ја доби Нобеловата награда за литература во 1995 година. Зад себе остави 13 збирки текстови, две драми, четири книги есеи за поезија и бројни текстови во периодични списанија.
2014 – Туниската крајбрежна стража пронајде тела на 41 лице за кои се верува дека се мигранти, главно од Сирија, кои се удавиле обидувајќи се да испловат кон Европа.
2014 – Калифорнија е првата американска сојузна држава која ја забрани употребата на пластични кеси за еднократна употреба на нејзина територија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт21 час
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп18 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Магазин1 ден
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин1 ден
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Македонија4 часа
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат
-
Временска прогноза7 часа
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно