Следете не

На денешен ден

4 април – Светот на денешен ден

Објавено пред

на

1284 година – Умре кралот Алфонсо, Десеттиот мудрец од Кастилја. За време на владеењето на Кастилја и Леон од 1252 година до неговата смрт, тој го претворил дворот во Толедо во центар за учење и прибежиште за многу Евреи, Маври и христијански схоластичари. Тој издаде код на земја, иницираше пишување на историјата на Шпанија и астрономски дела, како и превод на Библијата на шпански јазик.

1581 година – Англиската кралица Елизабета Прва го прогласи Франсис Дрејк, пират, а потоа и адмирал, првиот Англичанец што пловел по светот.

1617 година – Умре шкотскиот математичар Johnон Напир, кој наоѓа и составува логаритамски табели и дава упатства како да ги состави.

1765 година – Во Петроград умре Михаил Василевич Ломоносов, руски научник, поет и академик, енциклопедист со светско реноме. Тој исто така се занимаваше со физика, хемија, географија и астрономија и значително придонесе за развојот на овие науки. Тој е автор на првата руска граматика и основач на Московскиот универзитет (1755), кој сè уште го носи неговото име.

1825.- Во Нови Сад е роден српскиот научник и филолог Djура Даничиќ. Тој го поддржа Вук Караџиќ во борбата за реформа на српскиот јазик и правопис (Војна за српскиот јазик и правопис, 1847). Бил секретар на Југословенската академија на науките и уметностите во Загреб, каде во 1880 година започнал да го составува „Речникот на хрватски или српски јазик“. Тој го превел Стариот завет од латински јазик.

1860 година – Војислав Илиќ е роден во Белград, поет кој се смета за основоположник на модерната поезија во српската литература и за творец на веристичко изразување („Зимска идила“, „Есен“, „Не верувам веќе во ништо“, „ Тамара “,„ Исток “).

1905 година – Во земјотрес во провинцијата Лахоре, тогаш дел од британска Индија, загинаа 19.000 луѓе.

1912 година – Во Тибет беше прогласена Република Кина.

1914 година – Умре во Милфорд, Пенсилванија, филозоф, математичар и научник Чарлс Саирс Пирс, основач на филозофијата на прагматизмот („Принципи на филозофијата“, „Елементи на логиката“, „Прагматизам и прагматизам“).

1939 година – Фајсал се искачи на ирачкиот престол по смртта на неговиот татко, кралот Гази.

1949.- САД и 11 министри за надворешни работи на Западна Европа ја потпишаа Северно-атлантската организација (НАТО) во Вашингтон, воен договор, кој создава силно воено-политичко формирање на западните сојузници.

1960 година – Потпишан е договор меѓу Франција и Федерацијата на Мали (Сенегал и Судан).

1968 година – Активист за граѓански права, Мартин Лутер Кинг, беше убиен во Мемфис, Тенеси. Во борбата за еднаквост на црнците во САД, тој ги користеше методите на Ганди за ненасилство и граѓанска непослушност. Добитник е на Нобелова награда за мир во 1964 година.

1969 година – Во Хјустон, Тексас е извршена првата операција за вградување вештачко срце во човечкото тело. Првиот пациент со вградено вештачко срце живеел само четири дена.

1975 година – Воен транспортен авион на САД се сруши по полетувањето од Сајгон, при што загинаа 155 виетнамски деца, воени сирачиња.

1983 година – умре американската театарска и филмска актерка Глорија Свансон, starвезда на немиот и звучен филм („Булевар во самрак“, „Кралицата Кели“, „Госпоѓа Сан-henен“, „Заза“, „Машко и женско“).

1998 година – Експлозија на метан во украинскиот рудник за јаглен Скачинско во регионот Доњецк уби 63 рудари.

1999 година – Во воздушните напади на НАТО врз рафинерија за нафта во Панчево загинаа тројца работници во рафинеријата. Чуварот на топланата загина во бомбардирањето на топланата во Нов Белград.

2001 година – Суданскиот министер за одбрана и уште 14 воени службеници загинаа во авионска несреќа во критично време во граѓанската војна во земјата.

2002 година – Анголската армија и УНИТА потпишаа примирје во Луанда, со што заврши една од најдолгите и најкрвавите војни во Африка. Околу милион луѓе загинаа во борбите меѓу владините сили и УНИТА, кои започнаа во 1975 година по стекнувањето независност од Португалија.

2002 година – Во Белград умре археологот Милутин Гарашанин, член на Српската академија на науките и почесен член на многу европски академии.

2003 година – Воените сили на САД го окупираат меѓународниот аеродром во Багдад на Садам и го преименуваат во Багдад меѓународен.

2006 година – Во Кувајт, за прв пат во историјата на земјата, жените одат на гласање, помалку од една година откако се здобија со право на глас и право на глас.

2012 година – Српскиот претседател Борис Тадиќ поднесе оставка девет месеци пред истекот на неговиот мандат, по што се распишуваат претседателски избори истовремено со парламентарните и локалните избори на 6 мај. На тие избори, Тадиќ загуби од претседателскиот кандидат на Српската напредна партија, Томислав Николиќ, а Демократската партија, чиј водач беше Тадиќ многу години, за првпат отиде во опозиција по демократските промени во 2000 година.

2013 година – почина американскиот филмски критичар и сценарист Роџер Josephозеф Еберт, првиот филмски критичар добитник на Пулицерова награда. Во јуни 2005 година, тој ја доби својата starвезда на холивудскиот Булевар на славните, станувајќи првиот филмски критичар што ја добил таа чест.

2014 година – На српскиот актер Петар Краj беше откриен спомен на неговиот роденден во Врачар, на платото пред зградата на улицата Милешевска каде што живееше до неговата смрт во 2011 година.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Македонија8 часа

„СОЗР“ стави крај на злоупотребите на службените возила и зголемување на транспарентноста од денес граѓаните можат да пријавуваат случаи на незаконита употреба на службени возила

Граѓаните од денеска можат да пријавуваат случаи на незаконита, партиска или приватна употреба на службени возила, на 070 399 050...

Македонија9 часа

Министерството за одбрана, петта година по ред ги задржа максималните 100 % активна транспарентност и е практично најтранспарентна институција во државата

Центарот за граѓански комуникации го објави најновото годишно рангирање според Индексот на активна транспарентност – мерка која ја оценува отвореноста...

Фото: William Hook @ unsplash Фото: William Hook @ unsplash
Магазин11 часа

iOS 26 е тука! 10 големи нови функции и три модели на iPhone без поддршка

Apple го објави iOS 26, првиот оперативен систем чиј број во името е усогласен со годината на издавање. Најновата верзија...

Скопје12 часа

(ВИДЕО) Снимка од подметнувањето на пожарот во Пинтија, каде ние човечноста?!

Потпретседателот на Собранието, Антонијо Милошоски, објави видео-снимка на која се гледа моментот кога е подметнат пожарот во сервисот за автомобили...

Свет12 часа

„Google“ со сериозна инвестиција на центри за податоци и вештачка интелигенција во Велика Британија

Американската компанија Гугл денеска објави план за инвестиција од пет милијарди фунти (околу 5,78 милијарди евра) во Велика Британија во...

Временска прогноза14 часа

По ладни утра проследени со ладен воздух од северен правец

Под влијание на стабилна, сува и посвежа воздушна маса од север, во текот на оваа седмица времето во Македонија ќе...

Хороскоп22 часа

Хороскоп за вторник (16 септември)

ОВЕН Денешниот ден ви доаѓа како порачан. Намалениот прилив на обврски ќе ви го овозможи потребниот одмор. Можни се сомнежи...

Македонија1 ден

Од ноќеска цените на горивата се намалуваат

Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 и на ЕУРОДИЗЕЛ (Д Е V), се намалуваат за 0,50 ден/лит,...

Скопје1 ден

(ВИДЕО) Уништени над 4 тони и 18 илјади стебла марихуана и повеќе од 21 килограми друга дрога

Денеска во присуство на министерот за внатрешни работи Панче Тошковски и раководството на МВР, Агенцијата за управување со одземен имот,...

Здравје и убавина1 ден

Единствен рецепт за појак имунитет

Познатиот руски професор и експерт за кинезитерапија, Сергеј Бубновски, тврди дека постои многу едноставен начин за зајакнување на имунитетот. Според...

НАЈЧИТАНИ