На денешен ден
4 април – Светот на денешен ден

1284 година – Умре кралот Алфонсо, Десеттиот мудрец од Кастилја. За време на владеењето на Кастилја и Леон од 1252 година до неговата смрт, тој го претворил дворот во Толедо во центар за учење и прибежиште за многу Евреи, Маври и христијански схоластичари. Тој издаде код на земја, иницираше пишување на историјата на Шпанија и астрономски дела, како и превод на Библијата на шпански јазик.
1581 година – Англиската кралица Елизабета Прва го прогласи Франсис Дрејк, пират, а потоа и адмирал, првиот Англичанец што пловел по светот.
1617 година – Умре шкотскиот математичар Johnон Напир, кој наоѓа и составува логаритамски табели и дава упатства како да ги состави.
1765 година – Во Петроград умре Михаил Василевич Ломоносов, руски научник, поет и академик, енциклопедист со светско реноме. Тој исто така се занимаваше со физика, хемија, географија и астрономија и значително придонесе за развојот на овие науки. Тој е автор на првата руска граматика и основач на Московскиот универзитет (1755), кој сè уште го носи неговото име.
1825.- Во Нови Сад е роден српскиот научник и филолог Djура Даничиќ. Тој го поддржа Вук Караџиќ во борбата за реформа на српскиот јазик и правопис (Војна за српскиот јазик и правопис, 1847). Бил секретар на Југословенската академија на науките и уметностите во Загреб, каде во 1880 година започнал да го составува „Речникот на хрватски или српски јазик“. Тој го превел Стариот завет од латински јазик.
1860 година – Војислав Илиќ е роден во Белград, поет кој се смета за основоположник на модерната поезија во српската литература и за творец на веристичко изразување („Зимска идила“, „Есен“, „Не верувам веќе во ништо“, „ Тамара “,„ Исток “).
1905 година – Во земјотрес во провинцијата Лахоре, тогаш дел од британска Индија, загинаа 19.000 луѓе.
1912 година – Во Тибет беше прогласена Република Кина.
1914 година – Умре во Милфорд, Пенсилванија, филозоф, математичар и научник Чарлс Саирс Пирс, основач на филозофијата на прагматизмот („Принципи на филозофијата“, „Елементи на логиката“, „Прагматизам и прагматизам“).
1939 година – Фајсал се искачи на ирачкиот престол по смртта на неговиот татко, кралот Гази.
1949.- САД и 11 министри за надворешни работи на Западна Европа ја потпишаа Северно-атлантската организација (НАТО) во Вашингтон, воен договор, кој создава силно воено-политичко формирање на западните сојузници.
1960 година – Потпишан е договор меѓу Франција и Федерацијата на Мали (Сенегал и Судан).
1968 година – Активист за граѓански права, Мартин Лутер Кинг, беше убиен во Мемфис, Тенеси. Во борбата за еднаквост на црнците во САД, тој ги користеше методите на Ганди за ненасилство и граѓанска непослушност. Добитник е на Нобелова награда за мир во 1964 година.
1969 година – Во Хјустон, Тексас е извршена првата операција за вградување вештачко срце во човечкото тело. Првиот пациент со вградено вештачко срце живеел само четири дена.
1975 година – Воен транспортен авион на САД се сруши по полетувањето од Сајгон, при што загинаа 155 виетнамски деца, воени сирачиња.
1983 година – умре американската театарска и филмска актерка Глорија Свансон, starвезда на немиот и звучен филм („Булевар во самрак“, „Кралицата Кели“, „Госпоѓа Сан-henен“, „Заза“, „Машко и женско“).
1998 година – Експлозија на метан во украинскиот рудник за јаглен Скачинско во регионот Доњецк уби 63 рудари.
1999 година – Во воздушните напади на НАТО врз рафинерија за нафта во Панчево загинаа тројца работници во рафинеријата. Чуварот на топланата загина во бомбардирањето на топланата во Нов Белград.
2001 година – Суданскиот министер за одбрана и уште 14 воени службеници загинаа во авионска несреќа во критично време во граѓанската војна во земјата.
2002 година – Анголската армија и УНИТА потпишаа примирје во Луанда, со што заврши една од најдолгите и најкрвавите војни во Африка. Околу милион луѓе загинаа во борбите меѓу владините сили и УНИТА, кои започнаа во 1975 година по стекнувањето независност од Португалија.
2002 година – Во Белград умре археологот Милутин Гарашанин, член на Српската академија на науките и почесен член на многу европски академии.
2003 година – Воените сили на САД го окупираат меѓународниот аеродром во Багдад на Садам и го преименуваат во Багдад меѓународен.
2006 година – Во Кувајт, за прв пат во историјата на земјата, жените одат на гласање, помалку од една година откако се здобија со право на глас и право на глас.
2012 година – Српскиот претседател Борис Тадиќ поднесе оставка девет месеци пред истекот на неговиот мандат, по што се распишуваат претседателски избори истовремено со парламентарните и локалните избори на 6 мај. На тие избори, Тадиќ загуби од претседателскиот кандидат на Српската напредна партија, Томислав Николиќ, а Демократската партија, чиј водач беше Тадиќ многу години, за првпат отиде во опозиција по демократските промени во 2000 година.
2013 година – почина американскиот филмски критичар и сценарист Роџер Josephозеф Еберт, првиот филмски критичар добитник на Пулицерова награда. Во јуни 2005 година, тој ја доби својата starвезда на холивудскиот Булевар на славните, станувајќи првиот филмски критичар што ја добил таа чест.
2014 година – На српскиот актер Петар Краj беше откриен спомен на неговиот роденден во Врачар, на платото пред зградата на улицата Милешевска каде што живееше до неговата смрт во 2011 година.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (29 август)

На денешен ден 29 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот.
1189 – Дубровник склучил договор со босанскиот бан Кулин, со кој жителите на Дубровник добиле слобода да тргуваат во Босна без ограничувања или давачки. Договорот е еден од најстарите зачувани документи во регионот.
1521 – Турците, под команда на султанот Сулејман II Величествениот, го освоиле Белград и го прогласиле за седиште на Смедеревскиот санџак.
1526 – Во Мохачката битка, турската војска предводена од Сулејман II Величествениот ги победила трупите на унгарскиот крал Лудвиг II, кој загинал при повлекувањето.
1619 – Роден е Жан Батист Колбер, француски државник и министер за финансии на Луј XIV.
1632 – Роден е Џон Лок, англиски филозоф, основач на емпиризмот и либералната филозофија.
1756 – Прускиот крал Фридрих II ја започнал Седумгодишната војна со напад врз Саксонија.
1820 – Во Порто, Португалија, започнала граѓанска револуција, со која кралот Жоао VI бил принуден да донесе либерален устав.
1825 – Португалија ја признала независноста на Бразил под водство на царот Педро I.
1842 – Завршила Првата опиумска војна со Нанкинскиот договор, со кој Кина морала да отвори пристаништа и да го предаде Хонг Конг на Британија.
1944 – Кралот Петар II Караѓорѓевиќ, со декрет, ја отстранил командата на генерал Дража Михајловиќ и ја ставил југословенската армија под команда на Јосип Броз Тито.
1945 – Американските трупи под команда на генерал Џорџ Маршал започнале со искрцување во Јапонија.
1949 – СССР тајно ја детонирал својата прва атомска бомба.
1960 – Јорданскиот премиер Хаза ал-Маџали бил убиен во експлозија на бомба.
1965 – Американскиот вселенски брод „Џемини V“ се вратил на Земјата по рекордни осум дена во орбитата.
1975 – Починал ирскиот државник Емон де Валера, еден од водачите на Шин Фејн.
1978 – Хуа Куо-фенг, претседател на КПК, ги посетил Романија, Југославија и Иран, што означило крај на кинеската изолација.
1991 – Советскиот парламент ја суспендирал Комунистичката партија и ги замрзнал нејзините сметки.
1995 – Милошевиќ бил овластен да преговара во име на заедничката делегација на СР Југославија и Република Српска во мировниот процес за Босна.
1996 – Руски авион Туполев 154 се урнал во Норвешка, загинале 141 лице.
1997 – Убиени биле 300 луѓе во алжирско село, едно од најлошите масакри од страна на исламисти во земјата.
1999 – Во Источен Тимор, 99% од гласачите се изјасниле за независност од Индонезија.
2001 – Врховниот суд на САД осудил тројца раководители на компанија за нелегална продажба на опрема што може да се користи за нуклеарно оружје.
2003 – Автомобил-бомба во Наџаф уби најмалку 80 луѓе, вклучувајќи го и ајатолахот Мохамед Бакир ал-Хаким.
2005 – Ураганот Катрина ја погодил јужна САД, загинале околу 1.330 луѓе, најмногу во Њу Орлеанс.
2008 – Грузија ги прекинала дипломатските односи со Русија поради признавањето на Јужна Осетија и Абхазија.
2010 – Еруптирал вулканот Синабунг на Суматра, прва ерупција по 400 години, со масовна евакуација.
2015 – Унгарија поставила бодликава жица на границата со Србија за да го спречи приливот на бегалци.
2019 – Починал српскиот сликар и академик Владимир Величковиќ.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (3 септември)
-
Спорт2 дена
КК „Баскет Кичево“ ги отвора вратите за сите млади кои ја сакаат кошарката, стани дел од вистинска спортска приказна со искусни тренери
-
Македонија2 дена
(ВИДЕО) Во Маврово заѕвони првото училишно ѕвонче на едно единствено прваче, маестро Џамбазов специјално го пречека и му посака среќа и успех
-
Временска прогноза2 дена
Временска прогноза за утре и задутре, ќе имаме облачно време, проследено со пороен дожд, со засилен ветер
-
Македонија2 дена
СВР Охрид: В четврток во с.Шипокно охридско, ќе се одржи регионална обука за полициските тимови кои работат со службени кучиња
-
Хороскоп6 часа
Хороскоп за четврток (4 септември)
-
Кичево18 часа
Кичево: Филм, музика и креативност во село Ехлоец: Echoes in the Wild на 7 септември
-
На денешен ден2 дена
Времеплов: На денешен ден – 2 септември