На денешен ден
5 јуни – На денешен ден
754 – Атентат на Бонифациј, именуван како апостол од Германија, мисионер на папата Григориј II. За време на мисијата меѓу германските племиња од 719 година, тој основал епархии на повеќе места на германската територија. Тој беше убиен од незнабожец фризиец.
1723.- Роден е шкотскиот економист и филозоф Адам Смит, заедно со Дејвид Рикардо, најпознатиот претставник на англиската класична политичка економија („Богатството на народите“, „Теорија на морални чувства“).
1806.- Наполеон го прогласил Кралството Холандија и го назначил за крал неговиот брат Луј Бонапарта.
1819.- Роден е англискиот астроном и математичар Џон Кауч. Врз основа на неправилностите во движењето на Уран, тој ја одредил, речиси истовремено со Урбен Ле Верие, орбитата на Нептун.
1826.- Умре германскиот композитор и пијанист Карл Марија фон Вебер, еден од креаторите на романтичниот израз во германската музика, а неговото ремек дело „Стрелачот“ се смета за прототип на германската романтична опера.
1827.- Турските трупи го окупираа Акропол и влегоа во Атина откако го задушија востанието за ослободување на Грција.
1837.- Српскиот кнез Милош Обреновиќ ги назначил првите домаќини (агрономи), чија задача била да ги советуваат селаните и да се обидат на секој од нив да посеат одредена количина пченица, овес, јачмен, пченка, компири…
1873.- Под британски притисок, султанот од Занзибар, Саид бин Баргаш, го затвори пазарот на робови во Занзибар.
1878.- Роден е мексиканскиот револуционер Франциско Панчо Вила, водач на Селската револуција во Мексико (1910-1717), заедно со Емилијано Запата, најпопуларната мексиканска народна трибина. Тој беше прогласен за мексикански национален херој во 1966 година.
1883.- Роден е англискиот економист Џон Мејнард Кејнс, познат по неговата „Општа теорија за вработување, камата и пари“, која донесе радикален пресврт во економската теорија.
1887.- Роден е српскиот лекар Коста Тодоровиќ, инфектолог и микробиолог, член на Српската академија на науките и уметностите и на Националната академија за медицина во Париз. Покрај научната, значајна е и неговата работа на библиографијата на југословенските публикации од микробиологија, имунологија, епидемиологија и хигиена.
1898.- Роден е шпанскиот поет и драматург Федерико Гарсија Лорка, еден од најважните личности во шпанската литература во 20 век. Тој беше застрелан од членовите на Граѓанската гарда на Франко во 1936 година („Цигански Романцеро“, „Поет во Њујорк“, „Крвава свадба“, „Домот на Бернарда Алба“).
1915 – Жените добија право на глас во Данска.
1916.- Британскиот фелдмаршал со ирско потекло, лордот Хорацио Киченер, освојувач на Судан и министер за војна во Првата светска војна, потона со оклопниот крстосувач Хемпшир, кој наиде на мина додека пловел кон Русија.
1941.- За време на Втората светска војна експлодира складиште за муниција во тврдината Смедерево. Илјадници луѓе беа убиени, а стотици куќи беа уништени и оштетени. Причината за експлозијата остана непозната.
1945.- Претставниците на СССР, САД, Велика Британија и Франција во Берлин потпишаа Декларација за преземање на врховната команда над поразената Германија во Втората светска војна и нејзина поделба на четири окупациски зони.
1947.- Американскиот државен секретар Џорџ Маршал го претстави планот за обезбедување финансиска помош за Европа уништена од Втората светска војна. „Маршаловиот план“, со кој Соединетите Држави доделија 15 милијарди долари помош за европските земји во периодот од 1948 до 1952 година, беше усвоен истата година на Економската конференција во Париз.
1967.- Почна војната меѓу Израел и арапските земји – Египет, Сирија и Јордан. Во следните шест дена израелските сили избија на Суецкиот канал, го окупираа Синајскиот Полуостров, Појасот Газа, дел од Јордан и Голанската висорамнина во Сирија.
1968.- Палестинецот Сирхан Сирхан фатално го рани американскиот сенатор Роберт Кенеди, помладиот брат на претседателот Џон Кенеди, во обидот за атентат во Лос Анџелес, кој исто така беше убиен во Далас во 1963 година. Роберт Кенеди наредниот ден им подлегна на раните.
1972.- Во Стокхолм започна првата конференција на ОН за заштита и подобрување на човековата средина.
1975.- Суецкиот канал, затворен од израелско-арапската војна во 1967 година, повторно се отвори за меѓународниот сообраќај.
1992.- Југословенската народна армија (ЈНА) ја напушти касарната Маршал Тито во Сараево, со што заврши повлекувањето на ЈНА од Босна и Херцеговина.
2000.- На последниот ден од неговата посета на Русија, американскиот претседател Бил Клинтон зборуваше во Државната Дума како прв американски претседател кој се обратил пред рускиот парламент.
2000.- Апелациониот суд во Сантијаго го укина пратеничкиот имунитет на поранешниот чилеански диктатор Аугусто Пиноче, отворајќи го патот за судење за злосторствата извршени во Чиле за време на неговиот режим. Следната година, судот го прекина процесот, прогласувајќи го Пиноче за ментално ненадлежен.
2001 – Лабуристичката партија извојува убедлива победа на изборите во ОК, а Тони Блер стана првиот премиер на Лабуристите два последователни мандати.
2001 – Обединетите нации ја одбележаа 20-годишнината од СИДА-та. Се проценува дека 58 милиони луѓе се заразени со ХИВ вирусот и дека повеќе од 22 милиони починале во последните две децении.
2003 – САД и Јужна Кореја се договорија да ги преместат американските трупи од демилитаризираната зона што ги дели Јужна и Северна Кореја. Американските војници се преместени во базите јужно од зоната.
2004.- Умре поранешниот американски претседател Роналд Реган. За време на неговиот мандат (1981-1989), односите со Русија, чиј претседател беше Михаил Горбачов, се загреаа, а двајцата државници постигнаа голем број договори со цел да се запре трката во вооружување.
2005.- На референдум во Швајцарија донесе одлука за приклучување кон „Шенген зоната“.
2012.- Почина легендарниот писател на научна фантастика Реј Бредбери, автор на култниот роман „Фаренхајт 451“, по кој беше снимен истоимениот филмски хит. Автор е на 27 романи, на десетина збирки раскази и на повеќе од 600 раскази. Негови најпознати романи се „Марсовски хроники“, „Илустриран човек“, „Златни јаболка на сонцето“ и „Окробарска земја“, како и приказни за популарните серии „Зона на самракот“ и „Театарот Реј Бредбери“.
2017 година – Црна Гора стана полноправна членка на Организацијата на Северноатлантскиот договор (НАТО).
2018 – Во ерупцијата на вулканот Фуего во Гватемала загинаа 109 луѓе, а повеќе од 200 се водат како исчезнати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Хроника2 денаЕдногодишно бебе почина во кичевската болница, било донесено во тешка здравствена состојба, реанимација и медицинската помош не помогнале
-
Кичево15 часаОВР Кичево поднесе кривична пријава против поранешниот градоначалник, постапувал спротивно на законот за пожарникарство
-
Кичево19 часа„Венаки“ Кичево: Пристигнува гооолемиот „Black Friday“ со неверојатен попуст до -70% на цени на одредени производи од светски производители за санитарија и останата покуќнина
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (25 ноември)
-
Македонија2 дена16 годишник од Охрид извршил обљуба врз 12 годишно девојче, видеото стигнало до уценувач
-
Македонија2 денаСе вози во „алкохолизирана“ состојба, МВР презеде мерки врз возачи на кои им е констатирано дека возеле под дејство на алкохол
-
Хороскоп5 часаХороскоп за среда (26 ноември)
-
Хроника13 часаМлад затвореник од струшко починал, откако во тешка здравствена состојба бил донесен во Општата болница во Охрид
