На денешен ден
5 јуни – На денешен ден
754 – Атентат на Бонифациј, именуван како апостол од Германија, мисионер на папата Григориј II. За време на мисијата меѓу германските племиња од 719 година, тој основал епархии на повеќе места на германската територија. Тој беше убиен од незнабожец фризиец.
1723.- Роден е шкотскиот економист и филозоф Адам Смит, заедно со Дејвид Рикардо, најпознатиот претставник на англиската класична политичка економија („Богатството на народите“, „Теорија на морални чувства“).
1806.- Наполеон го прогласил Кралството Холандија и го назначил за крал неговиот брат Луј Бонапарта.
1819.- Роден е англискиот астроном и математичар Џон Кауч. Врз основа на неправилностите во движењето на Уран, тој ја одредил, речиси истовремено со Урбен Ле Верие, орбитата на Нептун.
1826.- Умре германскиот композитор и пијанист Карл Марија фон Вебер, еден од креаторите на романтичниот израз во германската музика, а неговото ремек дело „Стрелачот“ се смета за прототип на германската романтична опера.
1827.- Турските трупи го окупираа Акропол и влегоа во Атина откако го задушија востанието за ослободување на Грција.
1837.- Српскиот кнез Милош Обреновиќ ги назначил првите домаќини (агрономи), чија задача била да ги советуваат селаните и да се обидат на секој од нив да посеат одредена количина пченица, овес, јачмен, пченка, компири…
1873.- Под британски притисок, султанот од Занзибар, Саид бин Баргаш, го затвори пазарот на робови во Занзибар.
1878.- Роден е мексиканскиот револуционер Франциско Панчо Вила, водач на Селската револуција во Мексико (1910-1717), заедно со Емилијано Запата, најпопуларната мексиканска народна трибина. Тој беше прогласен за мексикански национален херој во 1966 година.
1883.- Роден е англискиот економист Џон Мејнард Кејнс, познат по неговата „Општа теорија за вработување, камата и пари“, која донесе радикален пресврт во економската теорија.
1887.- Роден е српскиот лекар Коста Тодоровиќ, инфектолог и микробиолог, член на Српската академија на науките и уметностите и на Националната академија за медицина во Париз. Покрај научната, значајна е и неговата работа на библиографијата на југословенските публикации од микробиологија, имунологија, епидемиологија и хигиена.
1898.- Роден е шпанскиот поет и драматург Федерико Гарсија Лорка, еден од најважните личности во шпанската литература во 20 век. Тој беше застрелан од членовите на Граѓанската гарда на Франко во 1936 година („Цигански Романцеро“, „Поет во Њујорк“, „Крвава свадба“, „Домот на Бернарда Алба“).
1915 – Жените добија право на глас во Данска.
1916.- Британскиот фелдмаршал со ирско потекло, лордот Хорацио Киченер, освојувач на Судан и министер за војна во Првата светска војна, потона со оклопниот крстосувач Хемпшир, кој наиде на мина додека пловел кон Русија.
1941.- За време на Втората светска војна експлодира складиште за муниција во тврдината Смедерево. Илјадници луѓе беа убиени, а стотици куќи беа уништени и оштетени. Причината за експлозијата остана непозната.
1945.- Претставниците на СССР, САД, Велика Британија и Франција во Берлин потпишаа Декларација за преземање на врховната команда над поразената Германија во Втората светска војна и нејзина поделба на четири окупациски зони.
1947.- Американскиот државен секретар Џорџ Маршал го претстави планот за обезбедување финансиска помош за Европа уништена од Втората светска војна. „Маршаловиот план“, со кој Соединетите Држави доделија 15 милијарди долари помош за европските земји во периодот од 1948 до 1952 година, беше усвоен истата година на Економската конференција во Париз.
1967.- Почна војната меѓу Израел и арапските земји – Египет, Сирија и Јордан. Во следните шест дена израелските сили избија на Суецкиот канал, го окупираа Синајскиот Полуостров, Појасот Газа, дел од Јордан и Голанската висорамнина во Сирија.
1968.- Палестинецот Сирхан Сирхан фатално го рани американскиот сенатор Роберт Кенеди, помладиот брат на претседателот Џон Кенеди, во обидот за атентат во Лос Анџелес, кој исто така беше убиен во Далас во 1963 година. Роберт Кенеди наредниот ден им подлегна на раните.
1972.- Во Стокхолм започна првата конференција на ОН за заштита и подобрување на човековата средина.
1975.- Суецкиот канал, затворен од израелско-арапската војна во 1967 година, повторно се отвори за меѓународниот сообраќај.
1992.- Југословенската народна армија (ЈНА) ја напушти касарната Маршал Тито во Сараево, со што заврши повлекувањето на ЈНА од Босна и Херцеговина.
2000.- На последниот ден од неговата посета на Русија, американскиот претседател Бил Клинтон зборуваше во Државната Дума како прв американски претседател кој се обратил пред рускиот парламент.
2000.- Апелациониот суд во Сантијаго го укина пратеничкиот имунитет на поранешниот чилеански диктатор Аугусто Пиноче, отворајќи го патот за судење за злосторствата извршени во Чиле за време на неговиот режим. Следната година, судот го прекина процесот, прогласувајќи го Пиноче за ментално ненадлежен.
2001 – Лабуристичката партија извојува убедлива победа на изборите во ОК, а Тони Блер стана првиот премиер на Лабуристите два последователни мандати.
2001 – Обединетите нации ја одбележаа 20-годишнината од СИДА-та. Се проценува дека 58 милиони луѓе се заразени со ХИВ вирусот и дека повеќе од 22 милиони починале во последните две децении.
2003 – САД и Јужна Кореја се договорија да ги преместат американските трупи од демилитаризираната зона што ги дели Јужна и Северна Кореја. Американските војници се преместени во базите јужно од зоната.
2004.- Умре поранешниот американски претседател Роналд Реган. За време на неговиот мандат (1981-1989), односите со Русија, чиј претседател беше Михаил Горбачов, се загреаа, а двајцата државници постигнаа голем број договори со цел да се запре трката во вооружување.
2005.- На референдум во Швајцарија донесе одлука за приклучување кон „Шенген зоната“.
2012.- Почина легендарниот писател на научна фантастика Реј Бредбери, автор на култниот роман „Фаренхајт 451“, по кој беше снимен истоимениот филмски хит. Автор е на 27 романи, на десетина збирки раскази и на повеќе од 600 раскази. Негови најпознати романи се „Марсовски хроники“, „Илустриран човек“, „Златни јаболка на сонцето“ и „Окробарска земја“, како и приказни за популарните серии „Зона на самракот“ и „Театарот Реј Бредбери“.
2017 година – Црна Гора стана полноправна членка на Организацијата на Северноатлантскиот договор (НАТО).
2018 – Во ерупцијата на вулканот Фуего во Гватемала загинаа 109 луѓе, а повеќе од 200 се водат како исчезнати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Кичево1 ден(ФОТО) Вчера во Кичево во преполна сала и одличен амбиент се одржа првиот хуманитарен концерт на „Македонски Завет“ и „Патриотско Друштво“
-
Кичево9 часаПредмалку се случила тешка сообраќајна несреќа на магистралниот пат кај с. Трапчин Дол кичевско
-
Хороскоп2 денаХороскоп за недела (30 ноември)
-
Хороскоп20 часаМесечен Хороскоп (декември 2025)
-
Здравје и убавина23 часаШто значи топла или превриена вода за човечкиот организам, еве неколку здравствени проблеми кои топлата вода може да ги реши
-
Македонија1 денКај „Романовце“ лишен од слобода криумчар, пронајдени седум илегални мигранти од Египет
-
Здравје и убавина21 часПробајте врз утринското кафе да му додадете парче чоколадо
-
На денешен ден17 часаВремеплов: На денешен ден (1 декември)
