Следете не

На денешен ден

5 јуни – На денешен ден

Објавено пред

на

754 – Атентат на Бонифациј, именуван како апостол од Германија, мисионер на папата Григориј II. За време на мисијата меѓу германските племиња од 719 година, тој основал епархии на повеќе места на германската територија. Тој беше убиен од незнабожец фризиец.

1723.- Роден е шкотскиот економист и филозоф Адам Смит, заедно со Дејвид Рикардо, најпознатиот претставник на англиската класична политичка економија („Богатството на народите“, „Теорија на морални чувства“).

1806.- Наполеон го прогласил Кралството Холандија и го назначил за крал неговиот брат Луј Бонапарта.

1819.- Роден е англискиот астроном и математичар Џон Кауч. Врз основа на неправилностите во движењето на Уран, тој ја одредил, речиси истовремено со Урбен Ле Верие, орбитата на Нептун.

1826.- Умре германскиот композитор и пијанист Карл Марија фон Вебер, еден од креаторите на романтичниот израз во германската музика, а неговото ремек дело „Стрелачот“ се смета за прототип на германската романтична опера.

1827.- Турските трупи го окупираа Акропол и влегоа во Атина откако го задушија востанието за ослободување на Грција.

1837.- Српскиот кнез Милош Обреновиќ ги назначил првите домаќини (агрономи), чија задача била да ги советуваат селаните и да се обидат на секој од нив да посеат одредена количина пченица, овес, јачмен, пченка, компири…

1873.- Под британски притисок, султанот од Занзибар, Саид бин Баргаш, го затвори пазарот на робови во Занзибар.

1878.- Роден е мексиканскиот револуционер Франциско Панчо Вила, водач на Селската револуција во Мексико (1910-1717), заедно со Емилијано Запата, најпопуларната мексиканска народна трибина. Тој беше прогласен за мексикански национален херој во 1966 година.

1883.- Роден е англискиот економист Џон Мејнард Кејнс, познат по неговата „Општа теорија за вработување, камата и пари“, која донесе радикален пресврт во економската теорија.

1887.- Роден е српскиот лекар Коста Тодоровиќ, инфектолог и микробиолог, член на Српската академија на науките и уметностите и на Националната академија за медицина во Париз. Покрај научната, значајна е и неговата работа на библиографијата на југословенските публикации од микробиологија, имунологија, епидемиологија и хигиена.

1898.- Роден е шпанскиот поет и драматург Федерико Гарсија Лорка, еден од најважните личности во шпанската литература во 20 век. Тој беше застрелан од членовите на Граѓанската гарда на Франко во 1936 година („Цигански Романцеро“, „Поет во Њујорк“, „Крвава свадба“, „Домот на Бернарда Алба“).

1915 – Жените добија право на глас во Данска.

1916.- Британскиот фелдмаршал со ирско потекло, лордот Хорацио Киченер, освојувач на Судан и министер за војна во Првата светска војна, потона со оклопниот крстосувач Хемпшир, кој наиде на мина додека пловел кон Русија.

1941.- За време на Втората светска војна експлодира складиште за муниција во тврдината Смедерево. Илјадници луѓе беа убиени, а стотици куќи беа уништени и оштетени. Причината за експлозијата остана непозната.

1945.- Претставниците на СССР, САД, Велика Британија и Франција во Берлин потпишаа Декларација за преземање на врховната команда над поразената Германија во Втората светска војна и нејзина поделба на четири окупациски зони.

1947.- Американскиот државен секретар Џорџ Маршал го претстави планот за обезбедување финансиска помош за Европа уништена од Втората светска војна. „Маршаловиот план“, со кој Соединетите Држави доделија 15 милијарди долари помош за европските земји во периодот од 1948 до 1952 година, беше усвоен истата година на Економската конференција во Париз.

1967.- Почна војната меѓу Израел и арапските земји – Египет, Сирија и Јордан. Во следните шест дена израелските сили избија на Суецкиот канал, го окупираа Синајскиот Полуостров, Појасот Газа, дел од Јордан и Голанската висорамнина во Сирија.

1968.- Палестинецот Сирхан Сирхан фатално го рани американскиот сенатор Роберт Кенеди, помладиот брат на претседателот Џон Кенеди, во обидот за атентат во Лос Анџелес, кој исто така беше убиен во Далас во 1963 година. Роберт Кенеди наредниот ден им подлегна на раните.

1972.- Во Стокхолм започна првата конференција на ОН за заштита и подобрување на човековата средина.

1975.- Суецкиот канал, затворен од израелско-арапската војна во 1967 година, повторно се отвори за меѓународниот сообраќај.

1992.- Југословенската народна армија (ЈНА) ја напушти касарната Маршал Тито во Сараево, со што заврши повлекувањето на ЈНА од Босна и Херцеговина.

2000.- На последниот ден од неговата посета на Русија, американскиот претседател Бил Клинтон зборуваше во Државната Дума како прв американски претседател кој се обратил пред рускиот парламент.

2000.- Апелациониот суд во Сантијаго го укина пратеничкиот имунитет на поранешниот чилеански диктатор Аугусто Пиноче, отворајќи го патот за судење за злосторствата извршени во Чиле за време на неговиот режим. Следната година, судот го прекина процесот, прогласувајќи го Пиноче за ментално ненадлежен.

2001 – Лабуристичката партија извојува убедлива победа на изборите во ОК, а Тони Блер стана првиот премиер на Лабуристите два последователни мандати.

2001 – Обединетите нации ја одбележаа 20-годишнината од СИДА-та. Се проценува дека 58 милиони луѓе се заразени со ХИВ вирусот и дека повеќе од 22 милиони починале во последните две децении.

2003 – САД и Јужна Кореја се договорија да ги преместат американските трупи од демилитаризираната зона што ги дели Јужна и Северна Кореја. Американските војници се преместени во базите јужно од зоната.

2004.- Умре поранешниот американски претседател Роналд Реган. За време на неговиот мандат (1981-1989), односите со Русија, чиј претседател беше Михаил Горбачов, се загреаа, а двајцата државници постигнаа голем број договори со цел да се запре трката во вооружување.

2005.- На референдум во Швајцарија донесе одлука за приклучување кон „Шенген зоната“.

2012.- Почина легендарниот писател на научна фантастика Реј Бредбери, автор на култниот роман „Фаренхајт 451“, по кој беше снимен истоимениот филмски хит. Автор е на 27 романи, на десетина збирки раскази и на повеќе од 600 раскази. Негови најпознати романи се „Марсовски хроники“, „Илустриран човек“, „Златни јаболка на сонцето“ и „Окробарска земја“, како и приказни за популарните серии „Зона на самракот“ и „Театарот Реј Бредбери“.

2017 година – Црна Гора стана полноправна членка на Организацијата на Северноатлантскиот договор (НАТО).

2018 – Во ерупцијата на вулканот Фуего во Гватемала загинаа 109 луѓе, а повеќе од 200 се водат како исчезнати.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Фото: William Hook @ unsplash Фото: William Hook @ unsplash
Магазин18 минути

iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн

Apple официјално објави дека iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26, macOS 26 и visionOS 26 ќе излезат од бета и...

Фото: Clint Patterson @ unsplash Фото: Clint Patterson @ unsplash
Магазин21 минута

Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…

Microsoft официјално ги потсети корисниците за крајот на поддршката за Windows 10. Компанијата објави дека на 14 октомври 2025 година...

Спорт3 часа

„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња

Стартот во новата сезона во рамките на Трета лига Запад „Фудбалскиот Клуб НАПРЕДОК“ ќе ја започне на домашен терен,а за...

Хороскоп14 часа

Хороскоп за недела (14 септември)

ОВЕН Вие сте упорни во сѐ што ќе наумите, па ако деловниот успех е ваш приоритет нема сомнежи дека ќе...

Спорт23 часа

Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“

Во интервју за ESPN, трофејниот тренер откри дека би сакал еден од најдобрите фудбалери од последната деценија да го види...

Хороскоп2 дена

Хороскоп за сабота (13 септември)

ОВЕН Не се вознемирувајте премногу ако некој ве разочара утрово. Сочувството, разбирањето и општата помош што сте подготвени да им...

Свет2 дена

Денес во Киргистан беше регистриран силен земјотрес

Во Киргистан денеска е регистриран земјотрес со јачина од 4,1 степени според Рихтеровата скала, информира Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар. Потресот бил...

Автомобили2 дена

BMW и Qualcomm развиваат систем за помош при управување „Snapdragon Ride Pilot“

BMW и Qualcomm го претставија новиот систем за помош на возачот „Snapdragon Ride Pilot“, кој за прв пат ќе биде...

Скопје2 дена

СВР Скопје: Кривична пријава против двајца скопјани, одгледувале канабис во нивните дворови

Одделот за сузбивање на организиран и сериозен криминал – Сектор за криминалистички истраги – Единица за недозволена трговија со дрога,...

Фото: Heidi Fin @ unsplash Фото: Heidi Fin @ unsplash
Магазин2 дена

Промената што ја чекавме со години пристигна на Spotify

По повеќе од седум години најави и одложувања, Spotify конечно воведува lossless квалитет на звук – функција што корисниците одамна...

НАЈЧИТАНИ