На денешен ден
5 мај – На денешен ден

1705.- Почина римско-германскиот император Леополд I, кој успешно се борел против Турците, а неговата слава ја донела одбраната на Виена во 1683 година. јужна Унгарија и Срем.
1813.- Роден е данскиот филозоф Сорен Киркегор, основач на филозофијата на егзистенцијализмот („Или-или: фрагменти од животот“, „Поимот на анксиозност“, „Болеста на смртта“, „Фази во животот“, „Филозофски трошки“).
1815.- Роден е францускиот писател на комедија и водвил Ежен Мартин Лабис. Некои од неговите комедии се меѓу најпопуларните комедии на 19 век („Сламена шапка“, „Патот на г-дин Перишон“).
1818.- Роден е германскиот филозоф Хајнрих Маркс, теоретичар на модерниот социјализам и комунизам. Со Фридрих Енгелс го напишал Комунистичкиот манифест во 1848 година („Прилог кон критиката на Хегеловата филозофија на правото“, „Тезата на Фојербах“, „Осумнаесеттиот Бример на Луис Бонапарта“, „Капитал – критика на политичката економија“).
1821.- Умре францускиот император Наполеон I Бонапарта, еден од најголемите воени водачи во историјата, чии освојувања ја променија Европа. Умрел на островот Света Елена како британски затвореник.
1846.- Роден е Хенрик Сиенкиевич, полски писател и автор на романот Quo Vadis и добитник на Нобеловата награда за литература во 1905 година.
1855.- Црногорскиот принц Данило Први Петровиќ го донесе Општиот земјишен законик, со кој беа воведени реформи за имот и даноци.
1860.- Италијанскиот револуционер Џузепе Џузепе отплови од Џенова до Сицилија со своите „илјада црвени кошули“, кои ги освои кон крајот на јули.
1883.- Роден е српскиот композитор и музички писател Петар Коњовиќ, ректор на Музичката академија во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите и директор на Институтот за музикологија („Кнез од Зета“, „Вилин вео“, „Коштана“. “, „Сељаци“).
1904.- На ридот Волујица кај Бар е поставена првата радиотелеграфска станица на системот Маркони на Балканот.
1930.- Британските власти во Индија го уапсија Махатма Ганди за неговата кампања на граѓанска непослушност.
1936.- Италијанските трупи под водство на фелдмаршалот Пјетро Бадољо го окупираа Адис Абеба, главниот град на Етиопија. Истиот ден во 1941 година, етиопскиот император Хаиле Селасие влегол во ослободениот град.
1945.- Советските трупи влегле во Пинемунд за време на Втората светска војна, од каде Германците истрелале ракети V-1 и V-2. Американските трупи го ослободија германскиот нацистички концентрационен логор Матхаузен.
1954.- Со воен удар беше соборен парагвајскиот претседател Федерико Чавез, со што беше ставен крај на 34-годишната диктатура.
1955.- Со одлука на сојузниците, Сојузна Република Германија го врати својот суверенитет.
1961.- Од Кејп Канаверал е лансиран првото американско летало со екипаж, лансирано од Алан Бартлет Шепард.
1977.- Западногерманскиот канцелар Лудвиг Ерхард (1963-66) умре за време на економското закрепнување на земјата по Втората светска војна.
1978.- Терористичката организација Црвена бригада соопшти дека го убила поранешниот италијански премиер Алдо Моро, киднапиран во март 1978 година. Неговото тело било пронајдено два дена подоцна во возило во центарот на Рим.
1981 – Боби Сендс стана првиот од десеттемина на Ира што умреле во затворот Мазе во Северна Ирска како резултат на штрајк со глад.
1993.- Умре американскиот писател и интелектуалец Ирвинг Хау.Неговото најпознато дело е „Светот на нашите татковци“, студија за источноевропските имигранти Евреи во САД.
1999.- Индонезија и Португалија потпишаа документ со кој се признава независноста на Источен Тимор.
2001 – Членовите на бунтовничката група УНИТА киднапираа 51 момче и 9 девојчиња од воен сиропиталиште надвор од Каксит, североисточно од Луанда, во Ангола. Во бунтот загинаа околу 200 цивили.
2003 – Руанда ослободи повеќе од 22.000 затвореници, главно вклучени во масакрот на Хуту во 1994 година, во кој беа убиени околу 800.000 етнички Тутси и умерени Хути. Околу 80.000 луѓе остануваат во затвор, повеќето го чекаат судењето.
2003.- Умре Валтер Сисулу, еден од јужноафриканските малцински ветерани против белите и долгогодишен пријател и ментор на Нелсон Мандела, најпознатиот борец за апартхејдот.
2004.- Во аукциската куќа Сотби во Њујорк, сликата на Пикасо „Момчето со цевка“ достигна цена од 104.168.000 долари, што беше светски рекорд во аукциската продажба на слики дотогаш.
2005.- На британските парламентарни избори Тони Блер освои апсолутно мнозинство во британскиот парламент, а премиерот Тони Блер трет последователен мандат.
2009 – Со одлука на Апелацискиот совет на Хашкиот трибунал, Веселин Шљиванчанин беше осуден на 17 години затвор за злосторствата во Вуковар, наместо оригиналните 5 години. Во исто време, Апелацискиот совет ја потврди првостепената пресуда против поранешниот полковник на ЈНА, Миле Мркшиќ, со која е осуден на 20 години затвор.
2012.- Во Јапонија започна процесот на затворање на последниот активен нуклеарен реактор, од 50 што работеа во земјата до катастрофата во Фокушима во 2011 година.
2014.- Умре Тимоти Џон Бајфорд, режисер, сценарист и актер кој најголемиот дел од својот работен век го помина во Србија. Зад себе ги остави култните телевизиски серии за деца: „Невен“, „Полетарац“, „Бабино ууче“, „Метла без дршеке“, „Неделни забавник“.
2018.- Американската вселенска агенција НАСА го лансираше вселенското летало InSight на Марс со цел да ја истражи внатрешноста на „црвената планета“ така што роботот ќе изврши геолошки ископувања на длабочина од пет метри и ќе се обиде да ги измери земјотресите на оваа планета.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево2 дена
Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (24 август)
-
Временска прогноза1 ден
Попоски со нова метео анализа, септември надпросечно топол
-
Хроника2 дена
Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија
-
Хороскоп5 часа
Дневен Хороскоп за понеделник (25 август)
-
Lifestyle2 дена
Како да ја направите вашата орхидеја да расцвета: 4 корисни совети
-
Спорт1 ден
Роналдо стана единствен фудбалер во историјата кој постигнал најмалку 100 голови во четири различни клубови
-
Гејминг2 дена
Fortnite повторно достапен на iOS во Австралија