На денешен ден
5 ноември – Светот на „Денешен ден“
1630.- Мировниот договор во Мадрид стави крај на англо-шпанската војна во која Шпанија и нејзиниот сојузник Австрија беа поразени на море и на копно. Французите и Холанѓаните се бореа на страната на Англичаните.
1879.- Умре Џејмс Кларк Максвел, најголемиот теоретски физичар во 19 век, професор во Лондон и Кембриџ. Меѓу неговите најзначајни дела се истражувањата од областа на електромагнетизмот, во кои математички ги формулирал откритијата на Фарадеј. Роден е во Кембриџ во 1831 година, истиот ден кога умре.
1882.- Во Загреб умре научникот и филолог Ѓура Даничиќ, секретар на Друштвото за српска литература, професор на Лицејот и Големата школа во Белград. Го поддржал Вук Караџиќ во борбата за реформа на српскиот јазик и правопис („Војна за српскиот јазик и правопис“, 1847). Како секретар на Југословенската академија на науките и уметностите во Загреб во 1880 година, тој ја иницирал подготовката на главниот дел „Речник на хрватскиот или српскиот јазик“. Тој го превел Стариот Завет од латински.
1909.- Во Пожаревац е родена сликарката и поетеса Милена Павловиќ-Барили, најзначајниот претставник на надреализмот во српското сликарство. Од 1939 година живеела во САД, каде била илустраторка за модниот магазин „Вог“, сценограф и костимограф во њујоршките театри. Таа починала во Њујорк на 36-годишна возраст, откако паднала од коњ.
1911.- Италија ги анектирала провинциите на Отоманската империја во Либија – Триполи и Киренаика и ги држела до 1943 година, кога германско-италијанските сили во Втората светска војна биле истиснати од Африка.
1913.- Родена е британската театарска и филмска актерка Вивиен Ли (Вивиен Ли), која светската слава ја стекна со улогата на Скарлет О’Хара (Скарлет) во американскиот филм „Однесено од виорот“, за кој доби Оскар. Во театарот играше главни улоги во претстави на Вилијам Шекспир, најчесто како партнерка на Лоренс Оливие, со која беше во брак од 1937 до 1960 година. Вториот Оскар го доби за филмот „Трамвај по име желба“.
1914.- Франција и Велика Британија и објавија војна на Отоманската империја во Првата светска војна.
1914.- Под команда на генералот Оскар Поќорек (Потиорек) во Првата светска војна, започнала нова австроунгарска офанзива врз Србија, чии сили биле принудени да се повлечат. Контраофанзива под команда на Живојин Мишиќ следела на 3 декември во битката кај Колубара, која завршила кон средината на декември со победа на српската војска.
1926.- По четвртиот атентат на Мусолини, во Италија беше донесен Законот за заштита на државата, со кој беше воведен тоталитарен фашистички режим.
1930.- Умре холандскиот лекар Кристијан Ајкман (Кристијан Ејкман), добитник на Нобеловата награда за медицина во 1929 година, откривач на причинителот на болеста бери-бери. Тој ја доби Нобеловата награда за откривање на витамин Б.
1943.- Во Јајце за време на Втората светска војна е основана Телеграфската агенција на Нова Југославија – Танјуг. Првиот директор беше Владислав Рибникар.
1955.- Умре францускиот сликар Морис Утрило, кој и покрај сите сликарски правци и струи создаде посебно доживување на околината сликајќи париски ведути, од кои најпознати се сцените од задните улички и плоштадите на Монмартр.
1956.- Британските падобранци слетаа на Порт Саид за време на британско-француско-израелската агресија против Египет, а Советскиот Сојуз се закани дека ќе употреби ракети доколку Французите и Британците не прифатат прекин на огнот.
1960.- Умре американскиот филмски режисер со канадско потекло Мек Сенет, еден од најважните автори на бурлески комедии во периодот на немиот филм. Тој го промовираше Чарли Чаплин.
1989.- Умре американскиот пијанист, по потекло руски Евреин, Владимир Хоровиц (Хоровиц), еден од најголемите пијано мајстори на 20 век. Тој го напушти СССР во 1925 година, за да се врати за прв пат во 1986 година, кога неговите концерти во Москва и Ленинград добија овации.
1991.- Претседателите на Србија и Црна Гора, Слободан Милошевиќ и Момир Булатовиќ, ја отфрлија четвртата верзија на Договорот за општо решение на југословенската криза понудена од меѓународните посредници на Меѓународната конференција за Југославија во Хаг.
1991.- Британскиот медиумски магнат со чешко потекло Иан Роберт Максвел (Иан, Максвел) бил пронајден мртов во Атлантскиот Океан во близина на Канарските Острови каде што крстарел со јахта.
1996.- Премиерката Беназир Буто беше разрешена од пакистанскиот претседател под обвинение дека нејзината влада е заглавена во корупција и непотизам.
1996.- Кандидатот на Демократската партија Бил Клинтон беше реизбран за претседател на САД, победувајќи го републиканецот Боб Дол.
2000.- Последниот император на Етиопија, Хаиле Селасие, беше свечено погребан во катедралата Света Троица во Адис Абеба, 25 години откако умре под сомнителни околности и беше погребан на начин непримерен за владетел. Харизматичниот африкански лидер, кој според легендата е директен потомок на кралот Соломон и на кралицата Шеба, беше соборен со воен удар во 1974 година, по 44 години владеење.
2001.- Во Белград беше потпишан договор за соработка меѓу југословенските власти и УНМИК, со кој беа потврдени основните принципи и обврски од Резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на ОН, со која се отвори патот за учество на Србите на изборите на Косово.
2001.- Умре британскиот филмски продуцент Рој Бултинг, познат по најдобрите британски филмови од 1940-тите до 1970-тите, како што се „Brighton Rock“ и „It’s All Right, Jack“.
2004.- Умре новинарот Сергије Лукач. Беше долгогодишен уредник и новинар на белградскиот неделник НИН и основач на Катедрата за новинарство на Факултетот за политички науки во Белград, каде што беше редовен професор до 1985 година.
2006.- Умре турскиот премиер Булент Еџевит, кој ја извршуваше оваа функција пет мандати и чија политичка кариера траеше речиси половина век. Во 1974 година ја испрати турската армија на Кипар, а во 1999 година, за време на неговиот мандат, Турција доби статус на кандидат за членство во ЕУ.
2006.- Поранешниот ирачки претседател Садам Хусеин беше осуден на смрт со бесење за злосторства против човештвото. Тој беше шеф на државата од 1979 до 2003 година. Беше егзекутиран на 30 декември 2006 година.
2008.- Умре американскиот писател Мајкл Крајтон, автор на десетици бестселери, меѓу кои „Паркот Јура“, „Веб на времето“, „Плен“, „Кома“, „Изгрејсонце“, „Состојба на страв“ и „Мајстори“. “.
2013 – Индија ја лансираше својата прва меѓупланетарна сонда, мисија за орбитер на Марс (Мангалјаан).
2013 – Пописот на населението утврди дека Босна и Херцеговина има 3.791.662 жители.
2017 година – Во експлозија на автомобил-бомба во источна Сирија загинаа 75 лица, главно раселени лица; 27 лица загинаа во пукање што се случи во црква во Тексас (САД). Напаѓачот влегол во баптистичката црква во Сатерленд Спрингс и отворил оган врз верниците собрани на неделната миса.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево1 ден(ФОТО) Кичево: Се работи во населба „Иванидол“, чекор по чекор до реализација на сите ветувања за подобар по квалитетен живот за сите граѓани
-
Хороскоп21 часХороскоп за среда (19 ноември)
-
Хороскоп2 денаХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Временска прогноза1 денВо овој момент се формира влажен бран кој носи обилен дожд и невреме!
-
Македонија1 денЦУК: Апелираме за на зголемена внимателност при движење низ улиците каде има проблеми со апсорпцијата на атмосферските и фекалните канализации во урбаните делови на градот
-
Lifestyle1 денКако да го спречите замаглувањето на прозорците со средство што веќе го имате дома
-
Спорт1 денМилевски: Посакувам да играме само со доверба и уживање во играта, убеден сум дека вистинскиот одговор потоа ќе следи и ќе ја постигнеме нашата цел
-
Спорт21 часМакедонија во четврток го дознава новиот ривал, по катастрофалниот пораз тргнуваме по потешкиот пат за мундијалот! Глава горе момци!
