Следете не

На денешен ден

5 ноември – Светот на „Денешен ден“

Објавено пред

на

1630.- Мировниот договор во Мадрид стави крај на англо-шпанската војна во која Шпанија и нејзиниот сојузник Австрија беа поразени на море и на копно. Французите и Холанѓаните се бореа на страната на Англичаните.

1879.- Умре Џејмс Кларк Максвел, најголемиот теоретски физичар во 19 век, професор во Лондон и Кембриџ. Меѓу неговите најзначајни дела се истражувањата од областа на електромагнетизмот, во кои математички ги формулирал откритијата на Фарадеј. Роден е во Кембриџ во 1831 година, истиот ден кога умре.

1882.- Во Загреб умре научникот и филолог Ѓура Даничиќ, секретар на Друштвото за српска литература, професор на Лицејот и Големата школа во Белград. Го поддржал Вук Караџиќ во борбата за реформа на српскиот јазик и правопис („Војна за српскиот јазик и правопис“, 1847). Како секретар на Југословенската академија на науките и уметностите во Загреб во 1880 година, тој ја иницирал подготовката на главниот дел „Речник на хрватскиот или српскиот јазик“. Тој го превел Стариот Завет од латински.

1909.- Во Пожаревац е родена сликарката и поетеса Милена Павловиќ-Барили, најзначајниот претставник на надреализмот во српското сликарство. Од 1939 година живеела во САД, каде била илустраторка за модниот магазин „Вог“, сценограф и костимограф во њујоршките театри. Таа починала во Њујорк на 36-годишна возраст, откако паднала од коњ.

1911.- Италија ги анектирала провинциите на Отоманската империја во Либија – Триполи и Киренаика и ги држела до 1943 година, кога германско-италијанските сили во Втората светска војна биле истиснати од Африка.

1913.- Родена е британската театарска и филмска актерка Вивиен Ли (Вивиен Ли), која светската слава ја стекна со улогата на Скарлет О’Хара (Скарлет) во американскиот филм „Однесено од виорот“, за кој доби Оскар. Во театарот играше главни улоги во претстави на Вилијам Шекспир, најчесто како партнерка на Лоренс Оливие, со која беше во брак од 1937 до 1960 година. Вториот Оскар го доби за филмот „Трамвај по име желба“.

1914.- Франција и Велика Британија и објавија војна на Отоманската империја во Првата светска војна.

1914.- Под команда на генералот Оскар Поќорек (Потиорек) во Првата светска војна, започнала нова австроунгарска офанзива врз Србија, чии сили биле принудени да се повлечат. Контраофанзива под команда на Живојин Мишиќ следела на 3 декември во битката кај Колубара, која завршила кон средината на декември со победа на српската војска.

1926.- По четвртиот атентат на Мусолини, во Италија беше донесен Законот за заштита на државата, со кој беше воведен тоталитарен фашистички режим.

1930.- Умре холандскиот лекар Кристијан Ајкман (Кристијан Ејкман), добитник на Нобеловата награда за медицина во 1929 година, откривач на причинителот на болеста бери-бери. Тој ја доби Нобеловата награда за откривање на витамин Б.

1943.- Во Јајце за време на Втората светска војна е основана Телеграфската агенција на Нова Југославија – Танјуг. Првиот директор беше Владислав Рибникар.

1955.- Умре францускиот сликар Морис Утрило, кој и покрај сите сликарски правци и струи создаде посебно доживување на околината сликајќи париски ведути, од кои најпознати се сцените од задните улички и плоштадите на Монмартр.

1956.- Британските падобранци слетаа на Порт Саид за време на британско-француско-израелската агресија против Египет, а Советскиот Сојуз се закани дека ќе употреби ракети доколку Французите и Британците не прифатат прекин на огнот.

1960.- Умре американскиот филмски режисер со канадско потекло Мек Сенет, еден од најважните автори на бурлески комедии во периодот на немиот филм. Тој го промовираше Чарли Чаплин.

1989.- Умре американскиот пијанист, по потекло руски Евреин, Владимир Хоровиц (Хоровиц), еден од најголемите пијано мајстори на 20 век. Тој го напушти СССР во 1925 година, за да се врати за прв пат во 1986 година, кога неговите концерти во Москва и Ленинград добија овации.

1991.- Претседателите на Србија и Црна Гора, Слободан Милошевиќ и Момир Булатовиќ, ја отфрлија четвртата верзија на Договорот за општо решение на југословенската криза понудена од меѓународните посредници на Меѓународната конференција за Југославија во Хаг.

1991.- Британскиот медиумски магнат со чешко потекло Иан Роберт Максвел (Иан, Максвел) бил пронајден мртов во Атлантскиот Океан во близина на Канарските Острови каде што крстарел со јахта.

1996.- Премиерката Беназир Буто беше разрешена од пакистанскиот претседател под обвинение дека нејзината влада е заглавена во корупција и непотизам.

1996.- Кандидатот на Демократската партија Бил Клинтон беше реизбран за претседател на САД, победувајќи го републиканецот Боб Дол.

2000.- Последниот император на Етиопија, Хаиле Селасие, беше свечено погребан во катедралата Света Троица во Адис Абеба, 25 години откако умре под сомнителни околности и беше погребан на начин непримерен за владетел. Харизматичниот африкански лидер, кој според легендата е директен потомок на кралот Соломон и на кралицата Шеба, беше соборен со воен удар во 1974 година, по 44 години владеење.

2001.- Во Белград беше потпишан договор за соработка меѓу југословенските власти и УНМИК, со кој беа потврдени основните принципи и обврски од Резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на ОН, со која се отвори патот за учество на Србите на изборите на Косово.

2001.- Умре британскиот филмски продуцент Рој Бултинг, познат по најдобрите британски филмови од 1940-тите до 1970-тите, како што се „Brighton Rock“ и „It’s All Right, Jack“.

2004.- Умре новинарот Сергије Лукач. Беше долгогодишен уредник и новинар на белградскиот неделник НИН и основач на Катедрата за новинарство на Факултетот за политички науки во Белград, каде што беше редовен професор до 1985 година.

2006.- Умре турскиот премиер Булент Еџевит, кој ја извршуваше оваа функција пет мандати и чија политичка кариера траеше речиси половина век. Во 1974 година ја испрати турската армија на Кипар, а во 1999 година, за време на неговиот мандат, Турција доби статус на кандидат за членство во ЕУ.

2006.- Поранешниот ирачки претседател Садам Хусеин беше осуден на смрт со бесење за злосторства против човештвото. Тој беше шеф на државата од 1979 до 2003 година. Беше егзекутиран на 30 декември 2006 година.

2008.- Умре американскиот писател Мајкл Крајтон, автор на десетици бестселери, меѓу кои „Паркот Јура“, „Веб на времето“, „Плен“, „Кома“, „Изгрејсонце“, „Состојба на страв“ и „Мајстори“. “.

2013 – Индија ја лансираше својата прва меѓупланетарна сонда, мисија за орбитер на Марс (Мангалјаан).

2013 – Пописот на населението утврди дека Босна и Херцеговина има 3.791.662 жители.

2017 година – Во експлозија на автомобил-бомба во источна Сирија загинаа 75 лица, главно раселени лица; 27 лица загинаа во пукање што се случи во црква во Тексас (САД). Напаѓачот влегол во баптистичката црква во Сатерленд Спрингс и отворил оган врз верниците собрани на неделната миса.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп8 часа

Хороскоп за четврток (18 септември)

ОВЕН Вашата страст и ентузијазам денес ќе ја истакнат вашата креативност. Ова е одличен период за да започнете некое уметничко...

Технологија16 часа

(ВИДЕО) „DJI“ официјално го претстави својот нов дрон од серијата „мини“ – DJI Mini 5 PRO

Предмалку реномираната „DJI“ го претстави новиот дрон од серијата „мини“ – DJI Mini 5 Pro кој практично претставува ново ниво...

Фото: Michael Fousert @ unsplash Фото: Michael Fousert @ unsplash
Автомобили19 часа

Колку се задоволни возачите од реалниот домет на електричните автомобили?

Колку навистина може да издржи едно електрично возило со едно полнење во споредба со бројките што производителите ги ветуваат? Тоа...

Фото: William Hook @ unsplash Фото: William Hook @ unsplash
Магазин19 часа

Осум iOS 26 промени што мора да ги пробате

iOS 26 носи свежи можности и визуелни подобрувања за iPhone, но голем дел од нив не се активираат автоматски –...

ФОТО: Unsplash.com @ Amanz ФОТО: Unsplash.com @ Amanz
Магазин19 часа

Samsung го претстави One UI 8 – еве кога Galaxy уредите ќе го добијат ажурирањето

Samsung Electronics официјално го претстави One UI 8, новата верзија на својот кориснички интерфејс која носи напредни мултимодални можности со...

Фото: Leon Bublitz @ unsplash Фото: Leon Bublitz @ unsplash
Магазин19 часа

YouTube ја воведе повеќејазичната аудио функција – креаторите добиваат глобален досег

По двегодишна пилот-програма, YouTube официјално ја лансира повеќејазичната аудио функција, овозможувајќи им на милиони креатори да додаваат синхронизација на своите...

Музика22 часа

Училиштето за Црковна музика „Митрополит Козма Пречистански“ во петок и сабота преку „аудиција“ врши упис на нови членови за источно пеење

Училиштето за Црковна музика „Митрополит Козма Пречистански“ со голема радост Ве известува дека отворена е сесија за упис на нови...

Временска прогноза23 часа

Брз продор на ладен воздух од север, додека само утре услови за слаб локален дожд

Поради брз продор на ладен воздух од север, утре и задутре (среда и четврток 17/18 септември) во Македонија ќе дува...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за среда (17 септември)

ОВЕН Слушајте ги другите повеќе од себе. Луѓето околу вас и оние со кои деловно соработувате сега повеќе гледаат од...

Македонија2 дена

„СОЗР“ стави крај на злоупотребите на службените возила и зголемување на транспарентноста од денес граѓаните можат да пријавуваат случаи на незаконита употреба на службени возила

Граѓаните од денеска можат да пријавуваат случаи на незаконита, партиска или приватна употреба на службени возила, на 070 399 050...

НАЈЧИТАНИ