Следете не

На денешен ден

5 ноември – Светот на „Денешен ден“

Објавено пред

на

1630.- Мировниот договор во Мадрид стави крај на англо-шпанската војна во која Шпанија и нејзиниот сојузник Австрија беа поразени на море и на копно. Французите и Холанѓаните се бореа на страната на Англичаните.

1879.- Умре Џејмс Кларк Максвел, најголемиот теоретски физичар во 19 век, професор во Лондон и Кембриџ. Меѓу неговите најзначајни дела се истражувањата од областа на електромагнетизмот, во кои математички ги формулирал откритијата на Фарадеј. Роден е во Кембриџ во 1831 година, истиот ден кога умре.

1882.- Во Загреб умре научникот и филолог Ѓура Даничиќ, секретар на Друштвото за српска литература, професор на Лицејот и Големата школа во Белград. Го поддржал Вук Караџиќ во борбата за реформа на српскиот јазик и правопис („Војна за српскиот јазик и правопис“, 1847). Како секретар на Југословенската академија на науките и уметностите во Загреб во 1880 година, тој ја иницирал подготовката на главниот дел „Речник на хрватскиот или српскиот јазик“. Тој го превел Стариот Завет од латински.

1909.- Во Пожаревац е родена сликарката и поетеса Милена Павловиќ-Барили, најзначајниот претставник на надреализмот во српското сликарство. Од 1939 година живеела во САД, каде била илустраторка за модниот магазин „Вог“, сценограф и костимограф во њујоршките театри. Таа починала во Њујорк на 36-годишна возраст, откако паднала од коњ.

1911.- Италија ги анектирала провинциите на Отоманската империја во Либија – Триполи и Киренаика и ги држела до 1943 година, кога германско-италијанските сили во Втората светска војна биле истиснати од Африка.

1913.- Родена е британската театарска и филмска актерка Вивиен Ли (Вивиен Ли), која светската слава ја стекна со улогата на Скарлет О’Хара (Скарлет) во американскиот филм „Однесено од виорот“, за кој доби Оскар. Во театарот играше главни улоги во претстави на Вилијам Шекспир, најчесто како партнерка на Лоренс Оливие, со која беше во брак од 1937 до 1960 година. Вториот Оскар го доби за филмот „Трамвај по име желба“.

1914.- Франција и Велика Британија и објавија војна на Отоманската империја во Првата светска војна.

1914.- Под команда на генералот Оскар Поќорек (Потиорек) во Првата светска војна, започнала нова австроунгарска офанзива врз Србија, чии сили биле принудени да се повлечат. Контраофанзива под команда на Живојин Мишиќ следела на 3 декември во битката кај Колубара, која завршила кон средината на декември со победа на српската војска.

1926.- По четвртиот атентат на Мусолини, во Италија беше донесен Законот за заштита на државата, со кој беше воведен тоталитарен фашистички режим.

1930.- Умре холандскиот лекар Кристијан Ајкман (Кристијан Ејкман), добитник на Нобеловата награда за медицина во 1929 година, откривач на причинителот на болеста бери-бери. Тој ја доби Нобеловата награда за откривање на витамин Б.

1943.- Во Јајце за време на Втората светска војна е основана Телеграфската агенција на Нова Југославија – Танјуг. Првиот директор беше Владислав Рибникар.

1955.- Умре францускиот сликар Морис Утрило, кој и покрај сите сликарски правци и струи создаде посебно доживување на околината сликајќи париски ведути, од кои најпознати се сцените од задните улички и плоштадите на Монмартр.

1956.- Британските падобранци слетаа на Порт Саид за време на британско-француско-израелската агресија против Египет, а Советскиот Сојуз се закани дека ќе употреби ракети доколку Французите и Британците не прифатат прекин на огнот.

1960.- Умре американскиот филмски режисер со канадско потекло Мек Сенет, еден од најважните автори на бурлески комедии во периодот на немиот филм. Тој го промовираше Чарли Чаплин.

1989.- Умре американскиот пијанист, по потекло руски Евреин, Владимир Хоровиц (Хоровиц), еден од најголемите пијано мајстори на 20 век. Тој го напушти СССР во 1925 година, за да се врати за прв пат во 1986 година, кога неговите концерти во Москва и Ленинград добија овации.

1991.- Претседателите на Србија и Црна Гора, Слободан Милошевиќ и Момир Булатовиќ, ја отфрлија четвртата верзија на Договорот за општо решение на југословенската криза понудена од меѓународните посредници на Меѓународната конференција за Југославија во Хаг.

1991.- Британскиот медиумски магнат со чешко потекло Иан Роберт Максвел (Иан, Максвел) бил пронајден мртов во Атлантскиот Океан во близина на Канарските Острови каде што крстарел со јахта.

1996.- Премиерката Беназир Буто беше разрешена од пакистанскиот претседател под обвинение дека нејзината влада е заглавена во корупција и непотизам.

1996.- Кандидатот на Демократската партија Бил Клинтон беше реизбран за претседател на САД, победувајќи го републиканецот Боб Дол.

2000.- Последниот император на Етиопија, Хаиле Селасие, беше свечено погребан во катедралата Света Троица во Адис Абеба, 25 години откако умре под сомнителни околности и беше погребан на начин непримерен за владетел. Харизматичниот африкански лидер, кој според легендата е директен потомок на кралот Соломон и на кралицата Шеба, беше соборен со воен удар во 1974 година, по 44 години владеење.

2001.- Во Белград беше потпишан договор за соработка меѓу југословенските власти и УНМИК, со кој беа потврдени основните принципи и обврски од Резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на ОН, со која се отвори патот за учество на Србите на изборите на Косово.

2001.- Умре британскиот филмски продуцент Рој Бултинг, познат по најдобрите британски филмови од 1940-тите до 1970-тите, како што се „Brighton Rock“ и „It’s All Right, Jack“.

2004.- Умре новинарот Сергије Лукач. Беше долгогодишен уредник и новинар на белградскиот неделник НИН и основач на Катедрата за новинарство на Факултетот за политички науки во Белград, каде што беше редовен професор до 1985 година.

2006.- Умре турскиот премиер Булент Еџевит, кој ја извршуваше оваа функција пет мандати и чија политичка кариера траеше речиси половина век. Во 1974 година ја испрати турската армија на Кипар, а во 1999 година, за време на неговиот мандат, Турција доби статус на кандидат за членство во ЕУ.

2006.- Поранешниот ирачки претседател Садам Хусеин беше осуден на смрт со бесење за злосторства против човештвото. Тој беше шеф на државата од 1979 до 2003 година. Беше егзекутиран на 30 декември 2006 година.

2008.- Умре американскиот писател Мајкл Крајтон, автор на десетици бестселери, меѓу кои „Паркот Јура“, „Веб на времето“, „Плен“, „Кома“, „Изгрејсонце“, „Состојба на страв“ и „Мајстори“. “.

2013 – Индија ја лансираше својата прва меѓупланетарна сонда, мисија за орбитер на Марс (Мангалјаан).

2013 – Пописот на населението утврди дека Босна и Херцеговина има 3.791.662 жители.

2017 година – Во експлозија на автомобил-бомба во источна Сирија загинаа 75 лица, главно раселени лица; 27 лица загинаа во пукање што се случи во црква во Тексас (САД). Напаѓачот влегол во баптистичката црква во Сатерленд Спрингс и отворил оган врз верниците собрани на неделната миса.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (9 декември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:

1824

  • Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.

1825

  • Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.

1890

  • Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.

1905

  • Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
  • Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.

1917

  • Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.

1935

  • Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.

1941

  • Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.

1944

  • Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.

1961

  • Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
    (1962 – станува република, ист ден)

1967

  • Николае Чаушеску станува претседател на Романија.

1978

  • Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.

1985

  • Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
  • ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.

1987

  • Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.

1990

  • Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
  • На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.

1991

  • Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.

1992

  • ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.

1994

  • Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.

1995

  • Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.

1996

  • ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.

1999

  • Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.

2000

  • Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.

2002

  • „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (1 декември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:

  • 1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.

  • 1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.

  • 1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.

  • 1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.

  • 1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.

  • 1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.

  • 1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.

  • 1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.

  • 1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.

  • 1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.

  • 1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.

  • 1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.

  • 1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.

  • 1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.

  • 1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.

  • 1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.

  • 1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.

  • 1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.

  • 1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.

  • 1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.

  • 2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.

  • 2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.

  • 2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 27 ноември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Lucian Alexe

На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:

19. век

1879

  • Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.

1895

  • Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.


20. век

1910-1930

1912

  • Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.

1919

  • Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:

    • Добруџа ѝ припаднала на Романија,

    • Источна Тракија на Грција,

    • Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.

1926

  • Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.


1930-1950

1940

  • Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.

  • Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.

1941

  • Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.

1942

  • Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.

1945

  • Норвешка станала членка на Обединетите нации.


1950-1970

1953

  • Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.

1968

  • Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.


1970-1990

1970

  • Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.

1974

  • На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.

1978

  • Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.

1983

  • Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.

1989

  • Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.

1990

  • Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.


1990-2000

1991

  • Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.

  • Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.

1996

  • Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.

  • Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.

1997

  • Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.


21. век

2000

  • Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).

  • Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.

2001

  • НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.

  • Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.

2004

  • Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.

2005

  • Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.

2006

  • Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.

  • Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп5 часа

Хороскоп за среда (10 декември)

ОВЕН Не се прикажува? ( Повеќе инфо ) Можеби имате трема пред новиот деловен почеток и потребно ви е некое...

Македонија10 часа

На Јован сме му потребни за операција на окото, да дадеме хуманитарна помош со телефонски повик веднаш!

Јован Блажевски има потреба од нашата помош, затоа сите заедно да помогнеме и да ја собереме потребната сума на пари...

Македонија15 часа

Ново намалување на дизелот од ноќеска, бензините остануваат непроменети

Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1), не се...

Фото: Windows @ unsplash Фото: Windows @ unsplash
Магазин16 часа

Доаѓа ново големо ажурирање за Windows 11 — еве ги сите новости

• Мајкрософт ја продолжува стратегијата за 2025 година, која ја нарече „година на освежување на компјутерите со Windows 11“. Целта...

Магазин16 часа

Водич за купување ChatGPT со вештачка интелигенција

• OpenAI ја претстави новата функција „истражување на пазарување“, создадена за да им помогне на корисниците при празничното пазарување. Функцијата...

Фото: Mariia Shalabaieva @ unsplash Фото: Mariia Shalabaieva @ unsplash
Магазин16 часа

Nvidia ја прогласи Huawei за најсилна технолошка компанија во историјата

• Јенсен Хуанг истакна дека Huawei е најмоќната технолошка компанија досега, со исклучителни можности во вештачка интелигенција и хардвер. И...

ФОТО: Unsplash.com @ Anh Nhat ФОТО: Unsplash.com @ Anh Nhat
Магазин16 часа

Телефоните на Samsung добиваат голема реконструкција: Започна бета-програмата One UI 8.5

Samsung ја претстави бета-програмата One UI 8.5, која им овозможува на корисниците да ја тестираат новата верзија на интерфејсот пред...

Кичево17 часа

Ноќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри

Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар (ЕМСЦ) соопшти дека ноќеска, во 01:23 часот, во Македонија е забележан земјотрес со јачина од 2 степени...

Временска прогноза18 часа

За вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември

Под влијание на висок воздушен притисок (Антициклон) и на потопла воздушна маса од југ, во Македонија продолжува периодот на стабилно...

На денешен ден19 часа

Времеплов: На денешен ден (9 декември)

На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед...

НАЈЧИТАНИ