На денешен ден
6 јули – На денешен ден

1415.- Чешкиот реформатор Јан Хус бил запален како еретик на клада во Констанца за неговото теолошко-полемичко дело „За црквата“. Бил ректор на универзитетот во Прага (1402), го реформирал чешкиот јазик и правопис.
1533.- Умрел Лодовико Ариосто (Лодовико), автор на витешкиот еп „Бесниот Орландо“. Тој се смета за најголем поет на италијанската ренесанса.
1535.- Англискиот хуманист и писател Томас Мор бил погубен како предавник, бидејќи не се согласувал со црковната политика на кралот Хенри VIII (Хенри). Во 1935 година, Католичката црква го прогласи за светец. Автор е на политичко-филозофското дело „Утопија“ во кое ја претстави идејата за идеална човечка заедница.
1885.- Францускиот биолог и хемичар Луј Пастер за прв пат успешно ја администрира вакцината против беснило на човечко суштество, деветгодишниот Џозеф Мајстер од Алзас.
1893.- Умре францускиот писател Ги де Мопасан (Гај, Мопасан), еден од најзначајните автори на кратката форма во светската литература („Дунда“, „Страсти“, „Налица“, „Стапици“).
1908.- Во Турција започна „Младотурската револуција“ под водство на помлади офицери и интелектуалци незадоволни од владеењето на султанот Абдул Хамид II.
1919.- Првиот авион што го премина Атлантикот, британскиот воздушен брод „Р-34“ слета на Рузвелтово поле во Њујорк.
1923.- Официјално беше објавено основањето на СССР (Сојуз на Советските социјалистички републики), врз основа на одлуката на Првиот сојузен конгрес на Советите на крајот на 1922 година.
1928.- Во Њујорк беше одржана премиерата на филмот „Светлините на Њујорк“, првиот звучен филм во историјата на кинематографијата.
1944 – 167 луѓе загинаа во пожар предизвикан од пожар во главниот шатор на циркусот Ringling Brothers и Barnum & Bailey во американскиот град Хартфорд, Конектикат.
1962.- Умре Вилијам Фокнер, еден од најзначајните современи американски писатели. Неговиот литературен опус најмногу ја претставува сагата за судбината на американскиот југ. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1949 година („Сарторис“, „Шум и бес“, „Светлина во август“, „Коњанички гамбит“, „Диви палми“).
1964.- Британскиот протекторат во Африка, Нјасаланд, под името Малави, стана независна земја во рамките на Британскиот Комонвелт.
1967.- Во Нигерија започна граѓанска војна поради прогласувањето независност на Источна Нигерија (Биафра). Повеќе од милион луѓе загинаа во двегодишната војна.
1971.- Умре легендарниот американски џез-музичар, трубач и пејач Луис „Сачмо“ Армстронг (Луис Сачмо), најзначајната личност во историјата на џезот. Кариерата ја започна во 1918 година, а бројните турнеи низ светот му ја донесоа неофицијалната титула амбасадор на добра волја.
1973.- Умре германскиот диригент Ото Клемперер, еден од најзначајните диригенти на 20 век, особено познат по изведбите на делата на Бетовен.
1988.- Во експлозијата на нафтената платформа „Пајпер Алфа“ во британскиот дел на Северното Море загинаа 167 лица.
1990.- Бугарскиот претседател Петар Младенов поднесе оставка поради обвинувањата дека наредил тенкови да ги разбијат антивладините протести.
1999.- Припадниците на меѓународните мировни сили во Босна го уапсија Радослав Брѓанин, лидерот на Народната партија и пратеник во Собранието на Република Српска, во Бања Лука и го предадоа на Меѓународниот суд за воени злосторства во Хаг.
2000.- Собранието на Сојузна Република Југославија ги усвои амандманите на Уставот со кои на тогашниот претседател Слободан Милошевиќ му овозможи повторно да се кандидира за претседател на Сојузна Република Југославија.
2000.- Топлотен бран што ја зафати Југозападна Европа, со температури на воздухот до 45 Целзиусови степени, предизвика смрт на 25 луѓе и многу пожари.
2003 – Либерискиот претседател Чарлс Тејлор ја прифати понудата за азил во Нигерија. Неговото заминување беше условот на американскиот претседател Џорџ Буш за вклучување на САД во воспоставувањето мир во таа западноафриканска земја, која веќе 14 години ја тресат конфликти.
2005.- Од Улцињ до Дубровник и Сплит започна првата редовна автобуска линија од Црна Гора до Хрватска, по 14-годишен прекин поради војната во поранешна Југославија.
2005.- Умре Клод Симон, француски писател и добитник на Нобеловата награда во 1985 година.
2006.- По 44 години, Индија и Кина го отворија граничниот премин „Нату Ла“.
2007.- По 16 години прекин, вратена е автобуската линија меѓу Белград и Тузла.
2009.- По речиси 30 години, Јованка Броз, вдовицата на поранешниот претседател на СФР Југославија, Јосип Броз Тито, доби пасош и лична карта.
2011.- Британската кралица Елизабета Втора зборуваше на Генералното собрание на ОН во Њујорк, за прв пат по 50 години.
2012 – Поранешниот аргентински диктатор Хорхе Рафаел Видела беше осуден на 50 години затвор за кражба на бебиња од затвореници за време на владеењето на воената хунта и нејзината војна против левичарските дисиденти. Видела беше на чело на Аргентина од 1976 до 1981 година. За време на владеењето на воената хунта загинаа околу 13.000 луѓе.
2020 – Почина Енио Мориконе, италијанскиот композитор познат по музиката за „шпагети вестерните“ на Серџо Леоне („За тупаница долари“, „За еден долар повеќе“ и „Добриот, лошиот, грдиот“). иновативните партитури радикално ја менуваат музиката за филмот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт17 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп14 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Магазин1 ден
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин1 ден
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Временска прогноза3 часа
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно
-
Здравје и убавина6 минути
Единствен рецепт за појак имунитет