На денешен ден
6 јули – На денешен ден
1415.- Чешкиот реформатор Јан Хус бил запален како еретик на клада во Констанца за неговото теолошко-полемичко дело „За црквата“. Бил ректор на универзитетот во Прага (1402), го реформирал чешкиот јазик и правопис.
1533.- Умрел Лодовико Ариосто (Лодовико), автор на витешкиот еп „Бесниот Орландо“. Тој се смета за најголем поет на италијанската ренесанса.
1535.- Англискиот хуманист и писател Томас Мор бил погубен како предавник, бидејќи не се согласувал со црковната политика на кралот Хенри VIII (Хенри). Во 1935 година, Католичката црква го прогласи за светец. Автор е на политичко-филозофското дело „Утопија“ во кое ја претстави идејата за идеална човечка заедница.
1885.- Францускиот биолог и хемичар Луј Пастер за прв пат успешно ја администрира вакцината против беснило на човечко суштество, деветгодишниот Џозеф Мајстер од Алзас.
1893.- Умре францускиот писател Ги де Мопасан (Гај, Мопасан), еден од најзначајните автори на кратката форма во светската литература („Дунда“, „Страсти“, „Налица“, „Стапици“).
1908.- Во Турција започна „Младотурската револуција“ под водство на помлади офицери и интелектуалци незадоволни од владеењето на султанот Абдул Хамид II.
1919.- Првиот авион што го премина Атлантикот, британскиот воздушен брод „Р-34“ слета на Рузвелтово поле во Њујорк.
1923.- Официјално беше објавено основањето на СССР (Сојуз на Советските социјалистички републики), врз основа на одлуката на Првиот сојузен конгрес на Советите на крајот на 1922 година.
1928.- Во Њујорк беше одржана премиерата на филмот „Светлините на Њујорк“, првиот звучен филм во историјата на кинематографијата.
1944 – 167 луѓе загинаа во пожар предизвикан од пожар во главниот шатор на циркусот Ringling Brothers и Barnum & Bailey во американскиот град Хартфорд, Конектикат.
1962.- Умре Вилијам Фокнер, еден од најзначајните современи американски писатели. Неговиот литературен опус најмногу ја претставува сагата за судбината на американскиот југ. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1949 година („Сарторис“, „Шум и бес“, „Светлина во август“, „Коњанички гамбит“, „Диви палми“).
1964.- Британскиот протекторат во Африка, Нјасаланд, под името Малави, стана независна земја во рамките на Британскиот Комонвелт.
1967.- Во Нигерија започна граѓанска војна поради прогласувањето независност на Источна Нигерија (Биафра). Повеќе од милион луѓе загинаа во двегодишната војна.
1971.- Умре легендарниот американски џез-музичар, трубач и пејач Луис „Сачмо“ Армстронг (Луис Сачмо), најзначајната личност во историјата на џезот. Кариерата ја започна во 1918 година, а бројните турнеи низ светот му ја донесоа неофицијалната титула амбасадор на добра волја.
1973.- Умре германскиот диригент Ото Клемперер, еден од најзначајните диригенти на 20 век, особено познат по изведбите на делата на Бетовен.
1988.- Во експлозијата на нафтената платформа „Пајпер Алфа“ во британскиот дел на Северното Море загинаа 167 лица.
1990.- Бугарскиот претседател Петар Младенов поднесе оставка поради обвинувањата дека наредил тенкови да ги разбијат антивладините протести.
1999.- Припадниците на меѓународните мировни сили во Босна го уапсија Радослав Брѓанин, лидерот на Народната партија и пратеник во Собранието на Република Српска, во Бања Лука и го предадоа на Меѓународниот суд за воени злосторства во Хаг.
2000.- Собранието на Сојузна Република Југославија ги усвои амандманите на Уставот со кои на тогашниот претседател Слободан Милошевиќ му овозможи повторно да се кандидира за претседател на Сојузна Република Југославија.
2000.- Топлотен бран што ја зафати Југозападна Европа, со температури на воздухот до 45 Целзиусови степени, предизвика смрт на 25 луѓе и многу пожари.
2003 – Либерискиот претседател Чарлс Тејлор ја прифати понудата за азил во Нигерија. Неговото заминување беше условот на американскиот претседател Џорџ Буш за вклучување на САД во воспоставувањето мир во таа западноафриканска земја, која веќе 14 години ја тресат конфликти.
2005.- Од Улцињ до Дубровник и Сплит започна првата редовна автобуска линија од Црна Гора до Хрватска, по 14-годишен прекин поради војната во поранешна Југославија.
2005.- Умре Клод Симон, француски писател и добитник на Нобеловата награда во 1985 година.
2006.- По 44 години, Индија и Кина го отворија граничниот премин „Нату Ла“.
2007.- По 16 години прекин, вратена е автобуската линија меѓу Белград и Тузла.
2009.- По речиси 30 години, Јованка Броз, вдовицата на поранешниот претседател на СФР Југославија, Јосип Броз Тито, доби пасош и лична карта.
2011.- Британската кралица Елизабета Втора зборуваше на Генералното собрание на ОН во Њујорк, за прв пат по 50 години.
2012 – Поранешниот аргентински диктатор Хорхе Рафаел Видела беше осуден на 50 години затвор за кражба на бебиња од затвореници за време на владеењето на воената хунта и нејзината војна против левичарските дисиденти. Видела беше на чело на Аргентина од 1976 до 1981 година. За време на владеењето на воената хунта загинаа околу 13.000 луѓе.
2020 – Почина Енио Мориконе, италијанскиот композитор познат по музиката за „шпагети вестерните“ на Серџо Леоне („За тупаница долари“, „За еден долар повеќе“ и „Добриот, лошиот, грдиот“). иновативните партитури радикално ја менуваат музиката за филмот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Кичево2 денаЈовановски: „Ние во Кичево не можеме да исчистиме толку брзо колку што некои несовесни граѓани можат да расфрлаат ѓубре“
-
Култура2 денаУтре е голем празник, помолете се за здравје, на врата ни е „Пресвета Богородица Пречиста“, на помош слава, за многу години!
-
Хороскоп1 денХороскоп за четврток (4 декември)
-
Временска прогноза2 денаДождот продолжува, на планините кои се над одредена надморска височина ќе се формира снежна покривка
-
Хороскоп5 часаХороскоп за петок (5 декември)
-
Технологија2 дена„Sony“ го лансира најновиот супер моќен продукт „Sony A7 V“, опремен со нов сензор и „partial stacked“ архитектура
-
Спорт2 денаБлагоја Милевски се заблагодари на сите досегашни претседатели на ФФМ, сите наши фудбалери, стручен штаб, медицински лица и логистика
-
Здравје и убавина19 часаСамо со неколку нови навики, стартот на денот ќе ви биде полн со енергија
