На денешен ден
6 ноември – На денешен ден
1632.- Шведскиот крал Густав II Адолф (Густаф), голем војсководец и воен реформатор, загинал во битката кај Ликен, во Триесетгодишната војна, во која неговата војска ги победила силите на контрареформацијата под команда на генералот. Валенштајн.
1661.- Роден е шпанскиот крал Карлос II (Карлос), последниот монарх од шпанската династија Хабсбург (1665-1700). По неговата смрт, започна војната за шпанското наследство (1701-14). Бидејќи немал син, тој го назначил Филип Анжуски за свој наследник, внук на Луј XIV и основач на династијата Бурбон во Шпанија, кој се качил на тронот како Филип V по мирот во Утрехт во 1714 година.
1771.- Роден е германскиот издавач и печатар Алоис Сенефелдер, кој во 1796 година го вовел хемискиот процес на печатење – автограм и литографија, а во 1826 година и повеќебојна литографија. Напишал „Учебник по литографија“.
1814.- Роден е белгискиот производител на дувачки инструменти Адолф Сакс (Адолф Сакс), кој во 1840 година измислил музички инструмент наречен по него саксофон.
1860 – Абрахам Линколн (Линколн), кој во јануари 1863 година го прогласил ослободувањето на американските робови, бил избран за претседател на САД. За време на неговиот мандат, се водеше Американската граѓанска војна (1861-65), во која Унијата на северните држави го победи робовладетелскиот Југ. Шест дена по завршувањето на војната, тој беше убиен во театарската ложа од актерот Џ.В. Бут (Штанд).
1861.- Роден е канадскиот тренер Џејмс Нејсмит, кој во 1891 година ја измислил кошарката како дополнителен спорт за американските фудбалери. Во Европа ја донеле американски војници, а во 1923 година пратеникот на Црвениот крст, Американецот Вилијам Виланд, ја претставил играта на курс за наставници во Белград.
1880.- Францускиот микробиолог Чарлс Лаверан (Шарл), добитник на Нобеловата награда за медицина во 1907 година, го открил предизвикувачкиот агенс на маларијата, но не можел да објасни како таа влегува во телото. Англискиот лекар Роналд Рос (Рос) 15 години подоцна утврдил дека маларијата се пренесува преку комарци.
1893.- Во Петроград умре рускиот композитор Пјотр Илич Чајковски, кој според многумина е класика на руската музика. Неговото дело, инспирирано од народната музика, бајките и руската историја, ги вклучува сите видови музика, а најпознати дела се шест симфонии, три концерти за пијано, оперите „Евгениј Онегин“ и „Кралицата на пиковите“, балетот“ Лебедово езеро“ и увертира на „Ромео и Јулија“.
1911 – Франциско Мадеро (Франциско), водачот на револуцијата против диктаторот Порфирио Дијаз, стана претседател на Мексико.
1917.- По петмесечни борби, во Првата светска војна, со победата на западните сојузници над Германците заврши третата битка кај белгискиот град Ипрес. Линијата на фронтот беше поместена за помалку од десет километри, а загинаа најмалку 240.000 војници.
1931.- На Универзитетот во Белград се одржа антирежимски протестен состанок, по што студентите во протестна поворка маршираа по улицата Кнез Михаилова. Полицијата повредила шест ученици, а 13 уапсила.
1943.- За време на Втората светска војна, советската армија го ослободи Киев по две години германска окупација.
1950.- Во Белград е основан Музејот на применета уметност на Србија.
1964.- Во сообраќајна несреќа загина Слободан Пенезиќ – Крцун, премиер на Србија и висок функционер на Комунистичката партија. По Втората светска војна бил на чело на ОЗНЕ за Србија, а потоа и министер за внатрешни работи на Србија.
1975.- На иницијатива на кралот Хасан (Хасан), започна „Зелениот марш“ во кој 350.000 Мароканци со знамиња и Куран во рацете преминаа во Западна Сахара, барајќи деколонизација на таа област. Следните денови во Мадрид беше потпишан договор со кој Шпанија им ја предаде Западна Сахара на Мароко и Мавританија.
1996.- Хрватска стана 40-та членка на Советот на Европа.
1999.- На референдум, Австралијците не прифатија нивната земја да стане република во која парламентот ќе избира претседател, ниту пак Уставот да ги признае Абориџините како првобитно население.
2001.- Медиумскиот магнат, републиканецот Мајкл Блумберг беше избран за градоначалник на Њујорк.
2005.- Монсињор Киро Стојанов е именуван во Скопје за бискуп скопски и апостолски егзарх во Македонија. Тој е првиот Македонец кој по 104 година го презема раководството на тамошната католичка црква.
2007.- Умре Раша Ливада, писател, главен и одговорен уредник на списанието „Писмо“ на истоименото книжевно друштво, еден од основачите на Српското книжевно друштво.
2015.- Лидерите на четири македонски и албански партии од власта и опозицијата, со посредство на белгискиот претставник Питер Ванхоут, договорија формирање на Преодната влада на Македонија, што беше еден од условите за вонредните парламентарни избори во април 2016 година.
2017 – „Парајс пејперс“ е името на 13,4 милиони документи кои докажуваат вмешаност на политичари, претприемачи и други во манипулации и перење пари или даночно затајување преку офшор компании со седиште во т.н. „даночни раеви“. Тие беа објавени во германскиот весник „Зидојче цајтунг“ (Зидојче цајтунг) по неколкумесечно истражување на Меѓународниот конзорциум на истражувачки новинари, кој собра 380 новинари од 30 земји и 95 медиумски куќи.
2020 – Поранешните офицери на Ослободителната војска и функционери на Косово Хашим Тачи, Кадри Весељи, Реџеп Сељими и Јакуп Красничи беа обвинети пред судот во Хаг за злосторства во 34 незаконски притвори во Косово и Албанија од март 1998 до септември 1999 година.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август
На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август
На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни
На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево2 денаОВР Кичево лиши од слобода кичевчанка која вчера на „Магистрален пат“ возела со брзина 107 км/ч
-
Кичево2 денаИграорците на КУД „Бисер“ од Кичево во Полска, се натпреваруваат за најубава македонска носија на меѓународен фестивал
-
Спорт1 ден(ВИДЕО) Кичевски „ФК Напредок“ со полна пареа ги започна припремите за новата сезона, сонот е познат – „Враќање на победничките патеки“
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (19 август)
-
Македонија13 часаМВР соопшти за деталите околу сообраќајката кај с.Ботун на магистралниот пат Охрид-Кичево, каде учесници беа два автомобили и едно тешко товарно возило
-
Култура17 часаДенес е празник, „Преображение Господово“ – За многу години!
-
Хороскоп3 часаХороскоп за среда (20 август)
-
Македонија2 денаДенес во Штип, Македонската Армија одбележува 33 години од своето формирање, три децении исполнети со професионализам, посветеност и храброст
